Φιλ811: Στην αρχαιότητα και στις μέρες μας

(Από το κατανοώντας τα μυστήρια Wen Τζου 155)

Γνωρίζουμε πως είναι καλύτερα ν’ ακολουθούμε την οδό του Τάο και να εφαρμόζουμε την ηθική αρετή του. Έτσι μεγάλοι άνθρωποι ζουν με ό,τι έχει βάθος κι όχι με τη ρηχότητα.

Οι σοφοί ζουν άνετα και στη φτώχεια απολαμβάνοντας την Οδό. Δεν φορτώνονται τα βάρη του υλισμού και των εγκοσμίων και δεν βλάπτουν τη ζωή με προσωπική επιθυμία. Δεν λοξοδρομούν από τη δικαιοσύνη παίρνοντας κάτι που δεν τους αξίζει.

Στην αρχαιότητα όσοι δεν είχαν αρετή δεν είχαν τιμές. Όσοι δεν είχαν ικανότητα δεν αναλάμβαναν δημόσιες θέσεις. Όσοι δεν άξιζαν δεν ανταμείβονταν. Όσοι δεν έκαναν παράβαση δεν δέχονταν τιμωρία. Τότε, όταν οι άνθρωποι προβιβάζονταν, αυτό γινόταν με δικαιοσύνη και όταν απολύονταν, γινόταν με καλοσύνη. Στις μέρες μας της ποταπότητας, οι άνθρωποι προβιβάζονται δίχως διάκριση κι όταν απολύονται πετιούνται αδιάφορα.

Όσοι επιλέγουν άλογα, αγνοούν τα κακοφορμισμένα μα στις μέρες μας όσοι διαλέγουν ανθρώπους δεν κοιτούν την αρετή και ικανότητά τους.

Οι ανώτεροι άνθρωποι εξετάζουν πραγματικότητες, δεν πιστεύουν φήμες και συκοφαντίες. Όταν ο ηγέτης κάνει λάθος, οι υπουργοί του που δεν τον νουθετούν δεν είναι αληθινά πιστοί, ενώ ηγέτης που δεν δέχεται τη νουθεσία δεν είναι συνετός. Κυβερνήτες που δεν ανησυχούν όταν οι πολίτες περνούν δύσκολα δεν είναι ευφυείς. Σε δυσκολίες, σε ύφεση, είναι καθήκον των υπουργών να διατηρούν αυτοέλεγχο και φροντίδα μέχρι τέλους: όπως κάθε καλός πατέρας με τα παιδιά του, βοηθούν τους στερημένους και να τρέφουν τους πεινασμένους.

Όταν οι ποταποί πάνε να καταπιέσουν τους ενάρετους και άξιους, αυτό είναι ανατροπή της φύσης. Πραγματική αλλαγή είναι όταν οι μεγάλοι υπηρετούν δίκαια τους μικρούς. Αν όμως οι ποταποί επιτύχουν και ανέλθουν στα ύψιστα αξιώματα, κάποια ώρα, θα πέσουν στην άβυσσο.

Στις παλαιές παραδόσεις, οι απλοί άνθρωποι δεν εγκατέλειπαν τους ηλικιωμένους ακόμα και όταν είχαν δυσκολίες και στο Δημόσιο πάντα υπήρχαν τάξεις ανάλογα με την ικανότητα.

Όσοι σέβονται τους αριστοκράτες είναι γιατί τους θεωρούν κοντά στον Άρχοντα. Όσοι τιμούν πρεσβύτερους και ηλικιωμένους γενικά είναι γιατί τους θεωρούν όμοιους με γονείς και προγόνους.

Μα όσοι γεννιούνται στην αριστοκρατία δίχως αντίστοιχη διαπαιδαγώγηση συνήθως γίνονται αλαζόνες. Όσοι γεννιούνται στα πλούτη, σπάταλοι. Κοινωνική θέση και πλούτος δεν συμβάλλουν συνήθως στην κατανόηση του Τάο.

Λίγοι είναι όσοι έχουν αναπτύξει τον έμφυτο αυτοέλεγχό τους κι έτσι αποφεύγουν το κακό.

Το να μαθαίνεις χωρίς να νιώθεις ανία ή κούραση είναι ο τρόπος να κυβερνάς ορθά τον εαυτό σου. Το να διδάσκεις χωρίς να νιώθεις ανία ή κούραση είναι ο τρόπος να κυβερνάς ορθά τον λαό. Πολύ λίγοι είναι όσοι είχαν τη συντροφιά σοφών δασκάλων και καλών συντρόφων μα έκαναν κακές πράξεις.

Το να γνωρίζεις την πρακτική αγαθότητα κάποτε λέγεται γνώση. Τα να την αγαπάς λέγεται ανθρωπισμός. Το να την σέβεσαι και να την τιμάς λέγεται δικαιοσύνη. Το να την απολαμβάνεις με ευχαρίστηση λέγεται αρμονία.

Έτσι στην αρχαιότητα όσοι εργάζονταν επιδέξια ακολουθώντας την Οδό, ποτέ δεν χρησιμοποιούσαν την επιτήδευση όπως γίνεται σήμερα, όμως τίποτα δεν έμενε ανολοκλήρωτο, ατελές.