Αν εκτιμάς τη σοφία, την καλοσύνη, την αρετή, θα εκτιμάς και τους σοφούς και τη γνώμη τους και τις αξίες τους – στην πράξη, όχι μόνο σε λόγια.
Αλήθεια, τι μας καθορίζει ως ανθρώπους, ως πολίτες; Να μια αενάως επίκαιρη ερώτηση για στοχαστικά μυαλά….
Εσύ πως προσδιορίζεις τον χαρακτήρα οποιουδήποτε ατόμου; Διότι το πώς εσύ προσδιορίζεις άλλους καθορίζει εσένα.
Στις κοινωνίες, στις μεγάλες μάζες, τα κριτήρια είναι συνήθως πλούτος, όνομα σεβαστό, θέση εξουσίας, δύναμη επιρροής. Εφόσον ο άντρας και η γυναίκα έχουν τέτοια γνωρίσματα θεωρούνται αξιοσέβαστοι στυλοβάτες της κοινωνίας.
Στον νου της μάζας των κοινών ανθρώπων δεν κάνει ουσιαστική διαφορά το ότι ο άντρας ξυλοφορτώνει κάποτε τη γυναίκα του και καταπιέζει κι εκμεταλλεύεται τους δικούς του εργαζόμενους, ή το ότι η γυναίκα είναι αλαζονική και απατά τον σύζυγό της. Οι άνθρωποι τα σημειώνουν στον νου τους και με την πρώτη ευκαιρία θα χαρούν αν τέτοιοι “στυλοβάτες” κυνηγηθούν από τη δικαιοσύνη και τιμωρηθούν. Διότι ακόμα και αμόρφωτοι άνθρωποι, φτωχοί πολίτες, ως επί το πλείστον ξέρουν ότι τα πρώτα γνωρίσματα είναι πρόσθετα εξωτερικά, δεν ανήκουν στον χαρακτήρα, ή στον ίδιο τον άνθρωπο. Οι άλλες πράξεις όμως απορρέουν από κι εκδηλώνουν τον πραγματικό χαρακτήρα του.
Είναι παράξενη αυτή η διχοτόμηση που γίνεται στον νου των ανθρώπων με δυο διαφορετικές εκτιμήσεις για τους άλλους.
Εσύ πως εκτιμάς τον εαυτό σου, ή πιο σωστά το άτομο, το πρόσωπό σου;
Παίρνεις προαγωγή, αυξάνεται η εξουσία σου στη δουλειά, αυξάνεται το εισόδημά σου, αυξάνεται ο σεβασμός των άλλων και η αγάπη των μελών της οικογένειας προς το πρόσωπό σου!
Αλλά εσύ πως αντιδράς; Και, το σπουδαιότερο, πως συμπεριφέρεσαι όταν (νομίζεις πως) δεν σε βλέπουν άλλοι; (Ή κάποτε ακόμα και όταν υπάρχουν άλλοι: πώς συμπεριφέρεσαι προς αυτούς, τι νιώθεις για αυτούς;)
Ένας σοφός πώς βλέπει τους άλλους ανθρώπους;
Δεν είναι πολλοί οι πραγματικοί σοφοί και αμφιβάλλω αν μπορούμε να τους αναγνωρίσουμε, μα οπωσδήποτε υπάρχουν διάσπαρτοι, πολύ αραιά ίσως, στις κοινωνίες της Δύσης.
Εκείνοι από ότι καταλαβαίνω δεν ενδιαφέρονται καθόλου για τους “επιτυχημένους” της ζωής, τους λουστραρισμένους που σχεδόν οι άλλοι όλοι θαυμάζουν – εφόσον δεν έχουν τιμωρηθεί για σοβαρές παραβάσεις από τη Δικαιοσύνη- και θέλουν να μιμηθούν, να φτάσουν.
Οι σοφοί εκτιμούν τους ανθρώπους που υπεύθυνα, έντιμα και αποτελεσματικά κάνουν τα καθήκοντά τους. Διότι αυτοί βαθμιαία, αργά ή γοργά, μετουσιώνονται ψυχικά προς το καλύτερο και κάποια ώρα, σε αυτήν ή άλλη ενσωμάτωση, θα γίνουν και αυτοί σοφοί.
Αν εκτιμάς τη σοφία, την καλοσύνη, την αρετή, θα εκτιμάς και τους σοφούς και τη γνώμη τους και τις αξίες τους – στην πράξη, όχι μόνο σε λόγια.
Τέτοιες συζητήσεις είναι το πιο επίκαιρο ζήτημα από όλα.
Τι σε καθορίζει ως άνθρωπο και υπεύθυνο πολίτη;
