Γιάννης Παλαιολόγος
Η ασάφεια της καθημερινής γλώσσας είναι ένα σοβαρό πρόβλημα για την κλασική λογική. Η σύγχρονη κλασική λογική, όπως την ανέπτυξε ο Γκότλομπ Φρέγκε (και στη συνέχεια ο Μπέρτραντ Ράσελ), επιδέχεται μόνο δύο «αληθοτιμές» – κάτι μπορεί να είναι αληθές ή ψευδές. Είναι η λογική του μηδενός και του ενός, του μαύρου και του άσπρου.
Η ασάφεια της καθημερινής γλώσσας, αντιθέτως, που απέχει πολύ από την κρυστάλλινη γλώσσα των μαθηματικών, αφήνει πολλές σκιές μεταξύ της αλήθειας και του ψεύδους. Ενας άνθρωπος χωρίς καθόλου ρούχα, για παράδειγμα, είναι γυμνός· ένας άνθρωπος που φοράει πολλαπλές στρώσεις ρούχων, δεν είναι. Αλλά τι συμβαίνει με τις άπειρες ενδιάμεσες αποχρώσεις; Υπάρχει ξεκάθαρο διαχωριστικό σημείο – ένας βαθμός κάλυψης του σώματος που κάνει τη διαφορά;
Οι οπαδοί των Φρέγκε-Ράσελ επιμένουν πως υπάρχει το σημείο αυτό, και ότι απλά δεν διαθέτουμε τις απαιτούμενες γνωσιοθεωρητικές δυνατότητες για να το εντοπίσουμε. Η εναλλακτική προσέγγιση, αυτή της «ασαφούς λογικής» (fuzzy logic), αναγνωρίζει την πιθανότητα των άπειρων αποχρώσεων, επιτρέποντας άπειρες αντίστοιχες διαβαθμίσεις της αλήθειας.
Ας πάρουμε μιαν άλλη έννοια, πιο σύνθετη: αυτήν του κράτους δικαίου, στην ιδιαίτερη ελληνική του εκδοχή. Η χώρα μας έχει εκλογές, έχει αντιπολίτευση, έχει Σύνταγμα και δικαστήρια που το περιφρουρούν, έχει πολυφωνία στα μέσα ενημέρωσης, ανήκει (έστω και μετά βίας) στην Ευρωπαϊκή Ενωση και στην Ευρωζώνη. Εξακολουθεί όμως να είναι κράτος δικαίου;
Ηδη αδύναμο πριν από την κρίση, ενώ τα τελευταία χρόνια η σήψη έχει επιταχυνθεί. Πολλά συνέβαλαν σε αυτό: τα κατεπείγοντα νομοσχέδια, το αντικοινοβουλευτικό μένος στις πλατείες, η είσοδος οπαδών του Χίτλερ στη Βουλή, η οικονομική διάλυση και η ιλιγγιώδης απώλεια αξιοπιστίας των μέσων ενημέρωσης, η γιγάντωση μιας νέας γενιάς ολιγαρχών, εν μέρει ως ακούσια συνέπεια των ιδιωτικοποιήσεων-εξπρές της τρόικας. Και στη συνέχεια, οι κατευθυνόμενες δικαστικές υποθέσεις, οι επιθέσεις σε κάθε ανεξάρτητη αρχή που στέκεται εμπόδιο στην εκτελεστική εξουσία, η αντισυνταγματική προσπάθεια χειραγώγησης των ΜΜΕ, η ακύρωση της οποίας χαρακτηρίστηκε από κυβερνητικό παράγοντα «δικαστικό πραξικόπημα».
Δεν χρειαζόταν το κουμπούρι του κ. Σαββίδη για να καταλάβουμε τον βαθμό της παρακμής. Το κράτος δικαίου μπορεί να μην είναι ακόμα τελείως γυμνό, αλλά το φύλλο συκής που το καλύπτει μοιάζει ολοένα και πιο ξεφτισμένο.
Πηγή: Καθημερινή
