Ο μελετητής, ο οπαδός, πρέπει να έχει επίγνωση πρώτα της δικής του πνευματικής ή διανοητικής κατάστασης.
Όχι, σήμερα, εδώ, δεν αναφέρομαι στον Διαγωνισμό PISA. Αναφέρομαι στην ινδουιστική παράδοση που έχει μια μακραίωνη προσέγγιση στα πολυποίκιλα κείμενα της γραμματείας της.
Πρώτα χρειάζεται να γίνει κατανοητό πως ο Ινδουισμός δεν είναι μια ενιαία θρησκεία ή μια ενιαία κουλτούρα. Η λέξη «Ινδουισμός» είναι όρος-ομπρέλα που καλύπτει πολλές λατρείες, πολλές θρησκευτικές, λογοτεχνικές, φιλοσοφικές παραδόσεις. Υπάρχουν πολλά διαφορετικά σώματα γνώσης και λατρείας: Βέδες, φιλοσοφικά συστήματα, μυθολογίες, εικονογραφίες, ηθικά, τελετουργικά, λατρευτικές σέχτες, μουσικές, χοροί, τέχνες, θέατρο, γιόγκα, ιστορίες κ.λπ.
Πολλά από αυτά τα κείμενα, κυρίως τα Purāṇa μα και τα επικά και τα φιλοσοφικά, περιέχουν μυθολογικά και μεταφορικά στοιχεία. Όταν π.χ. λέγεται πως ο θεός Ήλιος είναι στο δεξί μάτι, είναι φανερό πως πρόκειται για παραδοσιακό μυθολογικό συμβολισμό. Δεν μπορείς να προσεγγίσεις όλα αυτά τα πολύ διαφορετικά κείμενα με τον ίδιο τρόπο – όπως διαβάζεις την εφημερίδα σου.
Ο μελετητής, ο οπαδός, πρέπει να έχει επίγνωση πρώτα της δικής του πνευματικής ή διανοητικής κατάστασης.
1. svabhāva = η προσωπική του κλίση και διάθεση.
2. bhūmika = το επίπεδο παιδείας και νοητικής του ικανότητας.
3. αdhikāra = η ικανότητα κατανόησης και ανταπόκρισης.
Ανάλογα με τις ικανότητες αυτές, έτσι όπως τις αξιολογεί ο μελετητής θα υπαχθεί σε μια από τρεις κατηγορίες για να προσεγγίσει τη μελέτη των κειμένων που τον ενδιαφέρουν.
1. kaṇiṣtḥa adhikāri = ο απλός νεοφώτιστος που ξεκινά την εκπαίδευσή του στη φιλοσοφία, στο θέατρο, στην ιστορία κ.λπ. Η προσέγγισή του είναι συνήθως κυριολεκτική και συνήθως υπακούει δίχως πολλές κουβέντες τον δάσκαλό του. Και μην ξεχνάτε πως στην Ινδία ο δάσκαλος ήταν πάντα αξιοσέβαστος σε βαθμό άγνωστο σε μας!
2. madhyama adhikāri = αυτοί που προχώρησαν στην εκπαίδευση κι έμαθαν να ξεχωρίζουν διαφορετικά κείμενα, μα και να εισδύουν βαθύτερα πια στο θέμα τους. Αυτοί διακρίνουν βαθύτερα στρώματα σημασίας στα γραπτά και σύμβολα.
3. uttama adhikāri = αυτοί τώρα είναι οι λεγόμενοι προχωρημένοι που έχουν ξεπεράσει κάθε δυσκολία και γνωρίζουν καλά το θέμα τους. Αυτοί γνωρίζουν την εσωτερική διδασκαλία και την εφαρμογή της στην καθημερινότητα.
Έτσι, σε κάθε τύπο μελετητή (adhikāri) αντιστοιχεί και ειδική εκπαίδευση για την κατανόηση κειμένου. Κάθε κείμενο προσεγγίζεται σε τρία διαφορετικά επίπεδα.
1. śabdārtha = αυτό είναι το επιφανειακό κυριολεκτικό νόημα, το οποίο ο μελετητής πρέπει να καταλάβει ευθύς εξαρχής.
2. bhāvārtha = εδώ είναι το μεταφορικό και ηθικό νόημα, το πραγματικό θέμα. Ο θεός Ήλιος στο δεξί μάτι είναι η δύναμη όρασης κάθε ανθρώπου που όμως, παρότι έμφυτη, γίνεται εφικτή χάρη στην εξωτερική παρουσία του φωτός του ήλιου.
3. lakṣyārtha = είναι το βαθύτερο, εσωτερικό, συμβολικό νόημα. Το φως του θεού Ήλιου είναι ίδιο με το φως στο μάτι, ίδιο με το φως σε κάθε αντικείμενο. Αν δεν υπάρχει το φως στο μάτι, το φως στο αντικείμενο που κοιτάς και το φως του ήλιου, δεν μπορείς να δεις! Είναι το συμπαντικό φως της γνώσης ή κατανόησης που παρουσιάζεται σταδιακά κι έτσι βλέπουμε!
