Αυτήν τη στιγμή έχετε συνειδησία της οθόνης την οποία κοιτάτε…
1. Ο νους, όπως έδειξα στο προηγούμενο Φιλ 894, είναι άυλο σώμα σε σύγκριση με τον εγκέφαλο – αόρατο, άοσμο, άπιαστο και κάπως αόριστο. Αυτός μας δίνει την εικόνα του κόσμου στον οποίο ζούμε και κινούμαστε. Αυτός ξεχωρίζει μορφές, κινήσεις, οσμές, γεύσεις και παρόμοια και δίνει έννοιες στους ήχους (κυρίως λέξεις) που ακούμε και σημασία στα γεγονότα γύρω μας και στις εμπειρίες μας. Αυτός μέσω των εκφραστικών οργάνων μας επικοινωνεί με άλλους ανθρώπους.
Πολλοί ταυτίζουν τον νου με τον εγκέφαλο ή τον θεωρούν, προϊόν των ηλεκτρο-χημικών διενεργειών στον εγκέφαλο. Αυτή η θεώρηση επιφαινόμενο βασίζεται στο γεγονός πως αν ο εγκέφαλος τραυματιστεί σοβαρά, ανεπανόρθωτα, θανάσιμα, τότε ο νους παύει να λειτουργεί ή και να υφίσταται.
Από την άλλη, ορισμένες καταστάσεις του νου, επηρεάζουν την κατάσταση του εγκεφάλου και του σώματος. Στην ιατρική μιλούν όλο και περισσότερο για ψυχοσωματικές ασθένειες – δηλαδή σκέψεις και διαθέσεις που προκαλούν σωματικές, οργανικές ασθένειες ή που θεραπεύουν ασθένειες.
Οπότε αφήνουμε αυτήν την άποψη. Δεχόμαστε πως ενώ ο εγκέφαλος είναι υλική μάζα, ο νους είναι άυλος.
2. Η συνειδησία (= συνειδητότητα, συνείδηση/επίγνωση) είναι η δύναμη με την οποία, μέσω του νου και των αισθητήριων οργάνων (μάτια, αυτιά κλπ.) παίρνουμε εντυπώσεις από τον περιβάλλοντα κόσμο και σχηματίζουμε στον νου την τρισδιάστατη εικόνα του.
Αυτήν τη στιγμή έχετε συνειδησία της οθόνης την οποία κοιτάτε. Επίσης των εννοιών των λέξεων που διαβάζετε. Επίσης του καθίσματος πάνω στο οποίο κάθεστε και των ρούχων πάνω στο σώμα σας. Χάρη στη συνειδησία.
Σήμερα, η Φιλοσοφία, η Ψυχολογία και διάφορες επιστήμες, εξισώνουν τη νόηση, τη γενική λειτουργία του νου (σκέψη, διάθεση, συναίσθημα, σχεδιασμό, έμπνευση κλπ.) με τη συνειδησία. Η δύναμη της συνειδησίας ή επίγνωσης ταυτίζεται με την ευρεία λειτουργία του νου.
Έτσι το πρώτο μισό του 20ου αιώνα γινόταν λόγος για το “ρεύμα της συνειδησίας” (stream of consciousness) που ουσιαστικά αναφερόταν στο ακατάπαυστο και ανέλεγκτο ρεύμα των σκέψεων στον νου!
3. Το ρεύμα των σκέψεων τρέχει στον χρόνο: μια σκέψη (διαβάζω τώρα), δεύτερη σκέψη (τα έχω, ή δεν τα έχω, ξαναδιαβάσει αυτά), τρίτη σκέψη (ο Οδυσσέας του James Joyce περιέχει το ρεύμα…). Αυτές οι σκέψεις, προτάσεις, λέξεις, μονάδες ήχου, τρέχουν στον χρόνο. Υπάρχει διάρκεια και διαδοχή – στον χρόνο.
Η συνειδησία είναι πάνω ή έξω από τον χρόνο. Παρατηρεί, έχει επίγνωση της χρονικής διαδοχής καθώς μια λέξη, μια σκέψη, έρχεται και φεύγει, για να ακολουθήσει άλλη. Οι σκέψεις και το σημασιακό περιεχόμενό τους αλλάζουν ακατάπαυστα καθώς κυλά το ρεύμα.
Η συνειδησία δεν αλλάζει. Μένει ίδια, όποιες κι αν είναι οι σκέψεις, συγκινήσεις, εμπνεύσεις, διαθέσεις. Μένει ίδια ό,τι και αν κατανοεί ή εξετάζει, όπως ο χώρος μένει ίδιος ό,τι και να περιέχει (πόλη, έρημο, ζούγκλα, αρκτικό παγετώνα, με σύννεφα ή δίχως αυτά).
