1. Το ημιτελές κείμενο Last Remembrances of a Magician είναι πολύ παράξενο. Δεν είναι περίεργο που έμεινε αδημοσίευτο, ενώ τα κεφάλαια 9-13 και μέρη του 14 κρατήθηκαν χώρια ως «απόρρητα» για εκλεκτούς μόνο. Όμως μετά τον θάνατο του Δρ. Φ. Ρόουλς (1982), κάποιος (ή ομάδα από κάποιους) στη Study Society αποφάσισε να δημοσιοποιήσει όλη την καταγραμμένη γνώση τους. Έτσι διάφορες κόπιες άρχισαν να εμφανίζονται τυπωμένες και αργότερα κείμενα κυκλοφόρησαν στο Διαδίκτυο.
Το Last Remembrances of a Magician, αδημοσίευτο πάντα ως βιβλίο, είναι ιστορική αφήγηση. Στο κεφ.1 δίνεται μια σύντομη βιογραφία του Ουσπένσκι. Το κεφ.2 ανοίγει με την άφιξη του Ουσπένσκι στην Αγγλία από τις ΗΠΑ, 23/1/1947. Τα επόμενα κεφάλαια περιγράφουν τα συμβάντα που ακολούθησαν και ιδίως τον Σεπτέμβριο ως τον θάνατο του Ουσπένσκι, 2/10/1947 – από το κεφ.8 κι έπειτα.
Πολύ σύντομα ο αναγνώστης καταλαβαίνει πως η πρόθεση του συγγραφέα (ή δυο συγγραφέων) αλλάζει. Γίνεται πολύ αισθητή μια έντονη προσπάθεια να αποδειχθεί κάτι.
2. Καθώς διαβάζει κάποιος, τρεις στόχοι γίνονται προφανείς. α) Όλα όσα συμβαίνουν είναι γεμάτα (με ίδια;) σημασία σε όλους που είναι παρόντες στη συντροφιά του Ουσπένσκι ως το τέλος. β) Ο Ουσπένσκι παρουσιάζεται ως υπεράνθρωπος ή μάγος που ενορχηστρώνει τα γεγονότα καθοδηγώντας πράξεις και αναπλάθοντας ανθρώπους. γ) Η δράση όλη ξετυλίγεται σαν σε δραματικό έργο, μια προκαθορισμένη θεατρική παράσταση.
Συχνά κοινές ή παράλογες πράξεις παρουσιάζονται, ή ερμηνεύονται, ως εκδηλώσεις μιας ανώτερης βούλησης που επιβάλλεται πάνω σε μια δύστροπη πραγματικότητα. Αν πράξεις αντίθετης φύσης γίνονταν, αυτές επίσης, αισθάνεσαι, θα παρουσιάζονταν με τον ίδιο τρόπο. Και αυτό συμβαίνει μερικές φορές.
Συχνά τα παράλογα λεγόμενα του Ουσπένσκι ερμηνεύονται ως εκφράσεις ανώτερης νόησης και συνδέονται με προηγούμενα, ξεχασμένα λόγια. Τίποτε από όσα λέγονται δεν λαμβάνεται με τη γνωστή αξία του, δηλαδή ως ανοησία λόγω λάθους ή σύγχυσης.
Πού και πού κάτι δηλώνεται να είναι μπερδεμένο. Στο 6ο κεφάλαιο, σ.46, διαβάζουμε: «Όλα ήταν τόσο μπερδεμένα που δεν θα μπορούσε να γίνουν χειρότερα.» Σύντομα όμως δίνεται μια εξήγηση που διώχνει την ιδέα «μπερδέματος».
3. Στο κεφ.2 του Last Remembrances of a Magician, ο Ουσπένσκι επιστρέφει από τις ΗΠΑ. Είναι ένας εύθραυστος γέροντας που περπατά με δυσκολία.
«Μίλησε ακατανόητα στους ανθρώπους που σκέπτονταν με τους ακριβείς όρους της γλώσσας που είχε χρησιμοποιήσει παλαιότερα». (Προσέξτε την υπόνοια πως όσοι δεν σκέπτονταν με τον ίδιο τρόπο, κατανοούσαν!) «Έμοιαζε να λέει πως δεν υπήρχε διδασκαλία, ή μέθοδος, ή πειθαρχία. Δεν είχε ακούσει ποτέ για κάποιο σύστημα ή σχολή». (Προσέξτε το «μοιάζει» ενώ στην πραγματικότητα είπε αυτά!)
Από τον 2ο χρόνο στην Αμερική, η προσέγγιση του Ουσπένσκι άλλαξε. Οι απαντήσεις του «έγιναν λιγότερο επεξηγηματικές και περισσότερο αινιγματικές.» Στα επόμενα χρόνια, 1944-46, μαθητές που πήγαιναν στην Αμερική πρόσεξαν την αλλαγή «στην επικοινωνία αυτού του ανώτερου ανθρώπου και των οπαδών του.» (Προσέξτε το «ανώτερος»! Καθώς ο Δρ. Ρόουλς ήταν όλα τα χρόνια στην Αγγλία, μόνον ο Colin Smith μπορούσε να γνωρίζει.)
Την άνοιξη του 1946 (δίχως άλλη λεπτομέρεια), «η υγεία του Ουσπένσκι άρχισε να χειροτερεύει ραγδαία και σε απρόβλεπτη έκταση». Δυστυχώς δεν δίνονται λεπτομέρειες για τη φύση της αρρώστιας ή τις ιατρικές εξετάσεις. Αναφέρεται μόνο πως τον Δεκέμβριο (1946) ο Ουσπένσκι «υπέφερε με έντονες αιμορραγίες στη μύτη που του προκαλούσαν μεγάλη αδυναμία. Είχε δυσκολία να ανέβει σκάλες και τον κούραζε ακόμα και το ξύρισμα.»
Όμως συχνά ζητούσε να πάει σε ιστιοπλοΐα!
4. Κάποτε, «ίσως τον Σεπτέμβριο, ο Ουσπένσκι είπε στην Μις Κουίν για ένα όνειρο: ήταν πάλι μωρό μα γνώριζε τα πάντα, θυμόταν τα πάντα. Καθώς ήταν ξαπλωμένο στην κούνια του, ο πατέρας του του μίλησε παιχνιδιάρικα. Ήταν έτοιμο να του απαντήσει όταν θυμήθηκε πως ως βρέφος δεν έπρεπε να μιλήσει και πάνω από όλα να μην έλεγε τίποτα». (Αυτό είναι παράξενο αφού και να θέλουν, τα μωρά δεν μπορούν να μιλήσουν!)
Ο Colin Smith ήταν συνεχώς με τον Ουσπένσκι όλη την περίοδο. Μετά όμως γύρισε στην Αγγλία μερικούς μήνες αργότερα, το Πάσχα 1947, όπως του είχε πει ο Ουσπένσκι. Στην πρώτη συνάντηση που πήγε σχημάτισε μια ισχυρή εντύπωση «απίστευτης ειλικρίνειας στις απαντήσεις του Ουσπένσκι».
Το ακόλουθο απόσπασμα (από τη σ17) επεξηγεί τη γνώμη του Colin Smith.
«Ο Ουσπένσκι δεν προσποιούνταν τίποτα, δεν διεκδικούσε τίποτα, δεν θυμόταν τίποτα. [Αυτό το τελευταίο είναι τόσο απαξιωτικό για τον Ουσπένσκι!]
Ερώτηση: Προσπαθήσαμε να ακολουθήσουμε τη διδασκαλία που μας δώσατε πριν χρόνια.
Απάντηση: Δεν έδωσα καμιά διδασκαλία. [Μα είχε δώσει για 20 χρόνια!]
Ε: Μας είπατε ορισμένα πράγματα για να μας βοηθήσετε.
Α: Με παρερμηνεύσατε. [Όχι, δεν τον παρερμήνευσαν καθόλου. Είναι όλα τυπωμένα!]
Ε: Πού μπορούμε τώρα να αρχίσουμε να εργαζόμαστε;
Α: Θα δω τι θέλετε να μάθετε και πού θέλετε να ξεκινήσετε και μετά θα δούμε ποιο θα είναι το πρώτο βήμα.»
5. Η τελευταία απάντηση είναι πολύ χαρακτηριστική του Ουσπένσκι. Καταφεύγει σε αυτή τη διατύπωση συχνότατα.
Μα οι άλλες απαντήσεις δεν είναι καθόλου ειλικρινείς. Είναι απόλυτα σίγουρο πως έδωσε μια διδασκαλία και βοήθησε τους μαθητές του. Αργότερα στην ίδια συνάντηση ο Ουσπένσκι αρνήθηκε ότι δίδασκε πως οι άνθρωποι είναι «μηχανές» μα αν μιλούσε τώρα, θα μιλούσε μηχανικά. Μετά πρόσθεσε πως «θα έμενε ικανοποιημένος αν χειροτέρευε, [μα] δεν ήξερε πώς να το κάνει αυτό»! (Κάπως ασυνάρτητα λόγια;)
Η εκτίμηση τέτοιων απαντήσεων, τέτοιας συμπεριφοράς, δεν εκδηλώνει «ειλικρίνεια» εκ μέρους του Ουσπένσκι, μα μόνο ανοησία εκ μέρους του συγγραφέα.
