1. Οι μαύροι Αφροαμερικάνοι εορτάζουν την Πρωτοχρονιά όχι μόνο ως αρχή του Νέου Έτους μα και ως Ημέρα απελευθέρωσης των μαύρων σκλάβων στις Ομοσπονδιακές Πολιτείες που ο Αβραάμ Λίνκολν υπέγραψε τη Διακήρυξη της Απελευθέρωσής τους το 1863. Την παραμονή, 31 Δεκεμβρίου, οι σκλάβοι πήγαν στην εκκλησία να προσευχηθούν και να εξυμνήσουν τον Κύριο. Γι’ αυτό ακόμα και σήμερα στις πλείστες αφροαμερικανικές εκκλησίες σε όλες τις ΗΠΑ γίνονται εορταστικές λειτουργίες την παραμονή του Νέου Έτους.
Την Πρωτοχρονιά του 1808 μπήκε σε εφαρμογή ενώ είχε γίνει νόμος τον Μάρτιο 1807, ένα μήνα μετά την ψήφιση του όμοιου νόμου στο Αγγλικό Κοινοβούλιο ο οποίος μπήκε σε εφαρμογή την 1η Μαΐου του ίδιου έτους.
Υπήρξαν πολλές επετειακές γιορτές αργότερα, μα και η σκλαβιά και το δουλεμπόριο συνεχίστηκαν στην Αμερική ως το 1863. Ας σημειωθεί ότι ως και τη δεκαετία 1850 οι ηγέτες οι ίδιοι πολλών αφρικανικών χωρών και της Ζανζιβάρης πουλούσαν ή επέτρεπαν την πώληση υπηκόων τους. Δεν έφταιγαν μόνο οι λευκοί!
2. Μα υπήρχε και μια σκοτεινή πλευρά στην Πρωτοχρονιά των Αμερικανών τότε. Ήταν πάλι μια «καινούργια αρχή», μα στους Αφροαμερικανούς σκλάβους κι ελευθερωμένους ήταν γνωστή ως «Μέρα ενοικίασης» και «Σπαραξικάρδια Μέρα».
Ήταν η μέρα που δουλοκτήτες νοίκιαζαν τους σκλάβους τους, για διάφορους λόγους μα κυρίως κερδοσκοπικούς, σε άλλους λευκούς. Και αυτή ήταν μια πολύ επικερδής πρακτική στον οικονομικό κύκλο της ζωής της εποχής στον Νότο. Ήταν επίσης σημαντική στην εξόφληση άλλων λογαριασμών και στη σύναψη νέων εμπορικών συμβολαίων.
Για τους σκλάβους ήταν μεγάλο μαρτύριο. Διότι θα έφευγαν από τον Αφέντη που είχαν συνηθίσει να πάνε σε άλλον άγνωστο. Ο Αφέντης αποφάσιζε – και αυτός έδινε τους σκλάβους σε όποιον προσέφερε την ψηλότερη τιμή σε οργανωμένες δημοπρασίες, σε πλατείες ή στα σκαλιά δικαστηρίων. Τέτοιες δημοπρασίες γίνονταν και άλλες μέρες μέσα στον χρόνο. Ζευγάρια χωρίζονταν, αδέλφια χωρίζονταν, γονείς και παιδιά χωρίζονταν χωρίς να ξέρουν που πήγαν οι συγγενείς τους ή αν θα ξανάσμιγαν ποτέ.
Την Παραμονή οι σκλάβοι θρηνούσαν καθώς ήξεραν ότι την επομένη πιθανόν να χωρίζονταν από τους αγαπημένους ή φίλους και ότι ίσως να δίνονταν σε απάνθρωπους αφέντες. (J.D. Martin: Divided Mastery… Harvard 2004.)
3. Πολλοί απελευθερωμένοι σκλάβοι έγραψαν για το θέμα. Υπάρχουν και μερικές ταινίες – όπως Django του Ταραντίνο 2012 και 12 χρόνια σκλάβος 2013 του Στιβ Μακ Κουήν.
Σε μια αφήγηση, ένας σκλάβος, ο Lewis Clarke, έγραφε για τον ψυχικό πόνο τους το 1842: «Από όλες τις ημέρες, η πιο φοβερή ήταν η Πρωτοχρονιά, η πιο οδυνηρή.»
Ο Ισραήλ Κάμπελ δημοσίευσε τα Απομνημονεύματα του το 1861 στη Φιλαδέλφεια. Ο ίδιος μισθώθηκε τρεις φορές σε διαφορετικούς αφέντες. «Μας πήγαιναν την Πρωτοχρονιά στον πλειστηριασμό και μας μίσθωναν για έναν χρόνο σε όποιον προσέφερε περισσότερα.»
Η Harriet Jacobs το 1861 επίσης δημοσίευσε λεπτομερώς τις δικές τις εμπειρίες, το Incidents in the life of a Slave Girl, με το ιδιαίτερο κεφάλαιο «The Slaves’ New Year’s Day»:
«Στον Νότο η εκμίσθωση γίνεται την 1η Ιανουαρίου. Στις 2, οι σκλάβοι πάνε στον νέο αφέντη τους». Υπέδειξε πως τα ανθρώπινα ζώα νοικιάζονταν στην περίοδο μεταξύ του θερισμού του βαμβακιού και του σιταριού και της επόμενης φύτευσης για πρόσθετο εισόδημα (όταν δηλαδή δεν είχαν άμεση ανάγκη τους σκλάβους). Την Παραμονή όλοι περίμεναν με αγωνία να δουν αν θα εκμισθώνονταν ή όχι. «Την ώρα της δημοπρασίας ο τόπος γεμίζει κόσμο – άντρες, γυναίκες και παιδιά – περιμένοντας σαν καταδικασμένοι εγκληματίες να ακούσουν την ποινή τους.» Μια φορά είδε μια μητέρα να χάνει τα 7 παιδιά της και να μην της λένε που πήγαιναν διότι αυτοί που τα πήραν θα τα επινοικίαζαν! «Γιατί δεν με θανατώνει ο Θεός;» έκλαιγε η δύσμοιρη μάνα.
4. Αυτή, λοιπόν, ήταν η σκοτεινή άποψη της πασίχαρης Πρωτοχρονιάς στην Αμερική των Νότιων Πολιτειών. Και αυτοί οι άνθρωποι θεωρούσαν τους εαυτούς τους αριστοκράτες και πιο πολιτισμένους από άλλους!
Υπήρξαν Αμερικανοί με αληθινές ανθρωπιστικές αρχές που επιχείρησαν να υποκινήσουν μια προσπάθεια για την απελευθέρωση των σκλάβων νωρίς. Τέτοιος ήταν ο Jefferson, 3ος πρόεδρος και συντάκτης της Διακήρυξης της Ανεξαρτησίας, μα, όπως λέει σε επιστολές του, φίλοι και συνάδελφοι τον αποπήραν με σκαιότητα.
Ο ρατσισμός δυστυχώς είναι ακόμα ισχυρός!
