Όσο άγρια κι αν ήταν η Πολιτιστική Επανάσταση με τις χυδαίες αυθαιρεσίες των ερυθροφρουρών, εξίσου ή ακόμα πιο άγριο ήταν το τέλος της και η καταστολή των νεαρών επαναστατών που παραπλανήθηκαν στις τρομερές τους ακρότητες.
Πρώτα – πρώτα χρειάζεται να κατανοηθεί πως η κίνηση αυτή ήταν εντελώς, ή απόλυτα, καταστροφική. Πιθανόν οι νεαροί να απέκτησαν «πείρα επανάστασης» και πολλοί κομματικοί κηφήνες να εκκαθαρίστηκαν, μα τα αποτελέσματα δεν είχαν καμιά πολιτιστική αξία ή βελτίωση – και οι παλαιοί κηφήνες αντικαταστάθηκαν από καινούριους.
Μετά υπήρξαν πολλές φράξιες και ξέσπασαν έντονες, αιματηρές συγκρούσεις μεταξύ τους καθώς διεκδικούσαν πρωτοκαθεδρία σε μια ή άλλη περιοχή. Υπήρξαν συγκρούσεις μεταξύ φοιτητών, μεταξύ φοιτητών κι εργατών και μεταξύ μονίμων εργατών και εποχικών. Επιπλέον, ακολουθούσαν πράξεις αντεκδίκησης καθώς η ισχύς μετατοπιζόταν και οι πρώην ηττημένοι αποκτούσαν δύναμη ξανά.
Όταν τον Ιανουάριο 1967 εκδηλώθηκε μεγάλη πτώση παραγωγής (49%) στην επαρχία Wuhan και οι έμπειροι αξιωματούχοι στο κόμμα στην τοπική αυτοδιοίκηση και στους κρατικούς μηχανισμούς είχαν εξαφανισθεί σχεδόν ολότελα, η ηγεσία (μαοϊκοί και αντίπαλοι) αναγνώρισαν πως τα εργοστάσια έπρεπε να επανέλθουν στην κανονική παραγωγή, τα εκπαιδευτικά ιδρύματα σε όλες τις βαθμίδες έπρεπε να λειτουργήσουν πάλι και οι νεαροί να επιστρέψουν στις σπουδές τους.
Έτσι δημιουργήθηκε η «τριπλή συμμαχία» μεταξύ ορισμένων επαναστατών, των συντηρητικών αξιωματούχων και του Λαϊκού Απελευθερωτικού Στρατού.
Υπήρξαν στροφές πολιτικής προς δεξιά και αριστερά, μα το Σεπτέμβριο 1967 ο στρατός πήρε άδεια να χρησιμοποιήσει όπλα όπου χρειαζόταν για να οδηγήσει τους ερυθροφρουρούς πίσω στα σχολεία και στην ύπαιθρο. Αυτή η αποφασιστική στάση προκάλεσε νέα ορμητική εξέγερση των ερυθροφρουρών, κλοπές όπλων από τον στρατό (σε μια μέρα του 1968 κλάπηκαν 80.000!), και πολλές αιματηρές συμπλοκές. Τον Μάρτιο 1968 ο Μάο προώθησε μια νέα μα πιο ήπια αριστερή στροφή, αλλά μέχρι τον Ιούλιο οι επαναστάτες είχαν ηττηθεί.
Τον Σεπτέμβριο όλοι είχαν αφοπλισθεί.
Για τη βία, την κτηνωδία και τις ακρότητες υπάρχουν πολλές δημοσιεύσεις από αυτόπτες μάρτυρες και νέους που αναγνώρισαν την πλάνη τους. Ο Hua Linshan είναι ένας από πολλούς και περιγράφει πως εκτέλεσαν οι στρατιώτες έναν ήρωα της επανάστασης στην Guilin. «Τον έβαλαν σε ένα σακί και τον κρέμασαν από ένα δέντρο έτσι που όλοι στο σχολείο να βλέπουν και μετά τον χτυπούσαν με τα κοντάκια τους ωσότου ξεψύχησε… Άκουσα πολλές όμοιες ιστορίες καθώς οι εκτελέσεις γίνονταν για δυο ολόκληρες μέρες.» (σ338-41 Les Années Rouges, Seuil, 1987, Παρίσι.)
Υπήρξαν, βέβαια, αναζωπυρώσεις μα το κράτος επέβαλε τη δική του αναπόδραστη βία. Χιλιάδες κυνηγήθηκαν, φυλακίστηκαν, ανακρίθηκαν, βασανίστηκαν για σκευωρίες και συνωμοσίες και πολλοί εκτελέστηκαν – όπως στην περίπτωση του «Συντάγματος 16 – Μαΐου».
Μετά τον θάνατο του Μάο, Σεπτέμβριο 1976, και την άνοδο του Deng Xiaoping (1978) ακολούθησε η περίοδος χαλάρωσης κι εκδημοκρατισμού. Μπορούσες να επικρίνεις χωρίς να φυλακίζεσαι. Πολλές χιλιάδες καταδίκων αποφυλακίστηκαν και πολλοί αποκαταστάθηκαν.
Σήμερα οι πολιτικοί κρατούμενοι αποτελούν ένα πολύ μικρό ποσοστό του συνόλου των κρατουμένων και, φυσικά, υπάρχει ανάπτυξη κι ευημερία που την εποχή του Μάο οι Κινέζοι μόνο να ονειρευθούν μπορούσαν.
