1. Αναμφίβολα ο Αριστοτέλης (384-322 πκε) ήταν ο πρώτος «επιστήμονας» με τη σύγχρονη έννοια της λέξης. Ήταν ο πρώτος που συνδύασε τη μελέτη του υλικού κόσμου με άμεση παρατήρηση των υλικών φαινομένων, κυρίως στη βιολογία (εξέταση πολλών οργανισμών) αλλά και στην ατμόσφαιρα. Και ο Πλάτων, ανάμεσα σε άλλους, είχε ερευνήσει ορισμένα πράγματα, όπως τα ορυχεία ασημιού στην περιοχή Λαυρίου, μα ποτέ δεν ενδιαφέρθηκε να εισδύσει και να περιγράψει δομές και νόμους του υλικού κόσμου. Σαν τον Σωκράτη, ενδιαφερόταν για την ηθική συμπεριφορά και την ανέλιξη του ανθρώπου στην Αυτογνωσία.
Αυτή την τάση επικρίνει ο Αριστοτέλης στα Μεταφυσικά του γράφοντας πως οι ψυχολογικές και μεταφυσικές έρευνες του Σωκράτη έδωσαν νέα κατεύθυνση στη φιλοσοφία σταματώντας την αυξανόμενη και διεισδυτικότερη έρευνα του υλικού κόσμου.
2. Ο Αριστοτέλης μπήκε στην Ακαδημία του Πλάτωνα στα 17 του κι έμεινε για 20 έτη. Έτσι γνώρισε άλλους στοχαστές του μέλλοντος όπως οι Εύδοξος και Ξενοκράτης. Αλλά τότε διαφώνησε με τη γραμμή μελετών της Ακαδημίας και αποχώρησε. Όλοι εκεί τον θεωρούσαν «ο νους» λόγω των ακατάπαυστων μελετών του κι έμοιαζε ο πιο πιθανός διάδοχος του Πλάτωνα, μα τη διεύθυνση την πήρε ο Σπεύσιππος.
Είναι δύσκολο να γνωρίζουμε σήμερα τα γεγονότα όπως τότε ξετυλίχτηκαν και τα κίνητρα των άμεσα εμπλεκόμενων, μα, νομίζω, αυτό ήταν το κυριότερο λάθος του Σταγειρίτη – να διαφωνήσει με τον δάσκαλό του, τον Πλάτωνα, και, δίχως την άδειά του, να ανεξαρτητοποιηθεί και να ακολουθήσει τη δική του κλίση προς την έρευνα του υλικού κόσμου.
Αφού εγκαταστάθηκε με τον Ξενοκράτη στην Άσσο ως το 345, πήγε μετά στη Λέσβο όπου δίδασκε ως το 342 έχοντας παντρευτεί. Μετά έγινε δάσκαλος του Αλέξανδρου, γιου του Φιλίππου, Μακεδόνα.
Το 335 πήγε στην Αθήνα και ίδρυσε το δικό του Λύκειο με πρότυπο την Ακαδημία.
3. Γιατί τα λάθη κι όχι τα σωστά του Αριστοτέλη;
Διότι δεν νομίζω πως παρουσίασε κάτι ρηξικέλευθο στη φιλοσοφία. Παρότι συχνά στα Ηθικά και τα Μεταφυσικά του λέει πως διαφωνεί με «τη διδασκαλία στην Ακαδημία», ωστόσο τελικά φαίνεται να λέει τα ίδια εκτός από ορισμένα θέματα όπως το Αγαθό ως Πρωταρχή, τη μετενσωμάτωση και παρόμοια. Μα δεν προσφέρει κάτι καλύτερο.
Οι επιστημονικές του έρευνες και τα ευρήματά του έμειναν ως αυθεντία ως τον ύστερο Μεσαίωνα ή και τον 16ο αιώνα με την Επιστημονική Επανάσταση.
Η γνώμη του για σχεδόν οτιδήποτε ήταν πάντα αυθεντία. Αυτό ήταν καλό από μια άποψη. Από άλλη όμως εμπόδισε τη στόχαση να αναπτυχθεί σε νέα θέματα και νέες κατευθύνσεις. Έτσι, π.χ., τα 5 ριζώματα έγιναν 4 διότι ο Αριστοτέλης είπε πως ο αιθέρας ήταν πολύ λεπτός για να λαμβάνεται υπόψη στις αναλύσεις!…
4. 1) Το μεγαλύτερο λάθος του ήταν, βέβαια, το ότι τοποθέτησε τη γη ακίνητη στο κέντρο του γνωστού σύμπαντος (ενώ ο Πλάτων δίδασκε πως η γη περιστρέφεται). Όταν αργότερα ο Αρίσταρχος ο Σάμιος παρουσίασε το ηλιοκεντρικό σύστημα, αυτό απορρίφθηκε, ακόμα και από τον Αρχιμήδη, λόγω της αριστοτελικής αυθεντίας.
2) Η Γη και όλα όσα περιέχει θα υπάρχει στην αιωνιότητα.
3) Υπάρχουν συνολικά μόνο 7 ουράνια σώματα, τέλεια και αμετάβλητα.
4) Μερικά ζώα γεννιούνται από τη λάσπη και δεν αναπαράγονται.
5) Βαριά αντικείμενα πέφτουν γρηγορότερα από ελαφριά.
6) Υπάρχουν άνθρωποι που εκ φύσεως γεννιούνται να είναι σκλάβοι.
7) Η καρδιά είναι το όργανο διάνοιας και λόγου.
8) Το αίμα των ανδρών είναι θερμότερο από εκείνο των γυναικών.
9) Οι άνδρες έχουν περισσότερα δόντια από τις γυναίκες.
10) Όλα τα πράγματα έχουν ως φυσική τους κατάσταση την ακινησία. Για να κινηθούν απαιτείται συνεχής προσπάθεια.
Τα σημεία 1 ως 5 και το 10 βρίσκονται στα Περί Ουρανού, Περί γενέσεως και φθοράς και Μετεωρολογικά. Τα υπόλοιπα 4 βρίσκονται στο Περί ζώων γενέσεως κεφ.4-5.
Υπάρχουν κι άλλα μα αυτά φθάνουν. Όμως ας μην ξεχνάμε πως κάθε επιστήμονας σήμερα χρωστά κάτι στον Αριστοτέλη.
