1. Έχω συχνά επαινέσει τον Τσώρτσιλ στο παρελθόν και θα εξακολουθήσω να το κάνω διότι στην κρίσιμη ώρα, την “πιο σκοτεινή ώρα”, όταν οι Χιτλερικοί κατάκλυζαν την Ευρώπη απειλώντας με πλήρη καθυπόταξη, ως πρωθυπουργός της Βρετανίας αποφάσισε να συνεχίσει τον πόλεμο ενάντια στους Ναζί έστω και δίχως βοήθεια από άλλες χώρες. (Η δυτική Ευρώπη είχε υποδουλωθεί. Η Σοβιετία είχε συμμαχήσει και προμήθευε τους Ναζί με καύσιμα και τρόφιμα. Η Αμερική δεν ήθελε να εμπλακεί. Μόνο η Σερβία και η Ελλάδα τάχθηκαν υπέρ της Βρετανίας).
Σε αυτή του την αποφασιστικότητα, ο Τσώρτσιλ εξέφραζε το μεγαλύτερο μέρος του Βρετανικού λαού και των αποικιών στην Αφρική, Ασία, Αυστραλία, Νέα Ζηλανδία κλπ. Διότι η αγάπη του νόμου, της δικαιοσύνης και του φιλελευθερισμού ήταν ακόμα έντονη παρότι συχνά σκιαζόμενη από πολύ ποταπά πάθη.
Πολύ ορθά θεωρήθηκε μεγάλος ηγέτης, ο πρωθυπουργός της Νίκης.
Μα υπάρχει και η άλλη πλευρά – του Άγγλου πολιτικάντη που, παρά τις μεγαλοστομίες του περί ηθικής, έβαζε τα βρετανικά συμφέροντα πρώτα.
2. Η ηθική του Τσώρτσιλ στην όλη διάρκεια της πολιτικής του καριέρας είναι μάλλον χαμηλής ποιότητας. Όπως φώναξε στον Τσώρτσιλ, μέσα στο Κοινοβούλιο κάποτε, στη δεκαετία 1950 ο Andrew MacLaren, Εργατικός (πρώην φιλελεύθερος) βουλευτής –«Άφησες τις φιλελεύθερες αρχές γιατί ήθελες να είσαι πρόεδρος των Συντηρητικών»!
Όντως το 1904 ο Τσώρτσιλ προσχώρησε στο κόμμα των Φιλελευθέρων στη στενή συντροφιά των John Morley και D. Lloyd George. Θεωρήθηκε όμως “προδότης” από τους Συντηρητικούς στο κόμμα των οποίων ανήκε από το 1900. Μα ήδη έδειχνε μια φιλελεύθερη τάση καθώς υποστήριζε μια συμβιβαστική προσέγγιση προς τους Μπόερ στη Νότιο Αφρική, την ανεξαρτησία της αποικίας και γενικό ελεύθερο εμπόριο.
Το 1911 προώθησε με όλη του την εκρηκτική ρητορεία την Κοινοβουλευτική Πράξη η οποία περιόριζε τις δυνάμεις της Βουλής των Λόρδων και κέρδισε πλατιά λαϊκή επιδοκιμασία.
Παρέμεινε ο νούμερο Ένα εχθρός των Τόρυδων κι εξυβρίστηκε από εκείνους όσο κανένας άλλος όταν υποστήριξε την αυτοδιάθεση της Ιρλανδίας το 1912 – με μόνη εξαίρεση το προτεσταντικό Ulster (Βόρειος Ιρλανδία).
3. Στη δεκαετία 1920 ξαναγύρισε στους Συντηρητικούς. Ο φιλελευθερισμός του εκδηλωνόταν σε ομιλίες υπέρ του laissez-faire (=ελεύθερο εμπόριο, περιορισμός κρατικής παρέμβασης) μα κατά τα άλλα ήταν πάντα σύμμαχος των παραδοσιακών γαλαζοαίματων Τόρυδων.
Αργότερα η σχέση του με τον Baldwin, ηγέτη του κόμματος, επιδεινώθηκε πολύ και το 1930 επήλθε ανοικτή ρήξη. Ο ιμπεριαλισμός του εκδηλώθηκε παθιασμένα, σχεδόν υστερικά, καθώς καταπολέμησε τον νόμο για την αναγνώριση της Ινδίας ως κοινοπολιτειακό μέλος και όχι πλέον ως αποικία το 1935.
Όταν ο Μπόλντουιν έγινε πρωθυπουργός το 1935 απέκλεισε τον Τσώρτσιλ από την κυβέρνηση.
Στην πραγματικότητα κανένα κόμμα δεν τον εμπιστευόταν και πολύ λίγοι πολιτικοί έδωσαν σημασία στις προειδοποιήσεις του για τον Χίτλερ.
Όλες οι καλές ιδιότητές του έσμιξαν κι εκδηλώθηκαν, όπως αποδέχονται και οι οξύτεροι επικριτές του, στην πρωθυπουργία του και ηγεσία του Έθνους Μάιος 1940 – Μάιος 1945, οπότε ο πόλεμος στην Ευρώπη έφθανε στο τέλος του.
4. Η αποικιοκρατική του νοοτροπία εκδηλώνεται γυμνή στο εξάτομο έργο του Ιστορία του 2ου Παγκοσμίου Πολέμου. Εκεί βλέπουμε αναφορές στη Μεγάλη Βρετανία και τις “κτήσεις της”.
Πουθενά δεν αναφέρει τις δυο σημαντικότατες απόψεις. Πρώτον πως η Βρετανία ήταν χρεοκοπημένη παρά τις “κτήσεις” της. Δεύτερον, τι στην ευχή γύρευε η Βρετανία, με ποια πανανθρώπινη αρχή το θεωρούσε ορθό ή φυσικό να έχει “κτήσεις” στις άλλες 4 ηπείρους και στον Ειρηνικό;
Το εξήγησε με αγνότατο ρατσισμό: “Δεν δέχομαι πως έγινε αδικία σε αυτούς τους λαούς επειδή μια ισχυρότερη φυλή (=race), μια φυλή που κατανοεί καλύτερα τον κόσμο, για να το πούμε αλλιώς, μια ανώτερη φυλή, ήρθε και τους κατέλαβε”.
Τον Grandhi που με την ειρηνική του αντίσταση (passive resistance = παθητική αντίσταση) αγωνιζόταν για δικαιοσύνη και την ανεξαρτησία της χώρας του τον θεωρούσε αγύρτη.
Ποτέ δεν συμβιβάστηκε με το γεγονός πως μια μια οι αποικίες γίνονταν ανεξάρτητα κράτη (και συχνά εχθρικά προς τη Βρετανία).
Για να παραμείνει στην πρωθυπουργία μετά το 1950, απέκρυψε από τη Βασίλισσα πως ήταν άρρωστος και ανίκανος πλέον να κυβερνά.
Κρίμα.
