1. Στα προηγούμενα άρθρα της σειράς εξέτασα μερικές βασικές αξίες στην Ευρώπη, στον μακραίωνό της πολιτισμό, στον οποίο ο αρχαιοελληνικός πολιτισμός συνέβαλε σε πολύ μεγάλο βαθμό με τους Πλάτωνα, Αριστοτέλη και Στωϊκούς, με τους δραματογράφους και τον Όμηρο, με τις επιστήμες και τις τέχνες του. Πρώτη ανέφερα την ενότητα. Μετά, τον σεβασμό στη ζωή των άλλων και τις ιδέες του φυσικού νόμου και της δικαιοσύνης.
Στη χώρα μας η Δικαιοσύνη έχει παραγκωνιστεί από το ανόητο σύνθημα «δημοκρατία» (και παράγωγα), ενώ σηματοδοτείται η Δικαιοσύνη. Οι λόγιοι, οι Πρόεδροι και μερικοί υπουργοί, κάνουν συχνότατες αναφορές στους δυο μεγάλους μας φιλοσόφους, μα κανείς δεν προτίθεται και δεν προτείνει με ζέση να ακολουθήσουμε ως λαός τις προτροπές τους στην αρετή. Επίσης, με τις τσιπρικές παρεμβάσεις (Ιούνιος 2019) καταλαβαίνει κάθε νουνεχής πολίτης πως η Δικαιοσύνη έγινε κλωτσοσκούφι των ξεδιάντροπων κομματικών πολιτικάντηδων.
2. Καθώς στρεφόμαστε στις πολιτισμικές παραδόσεις και αξίες της Ευρώπης συναντάμε ξανά τα στοιχεία της δικής μας αρχαίας κληρονομιάς. Μια άλλη σημαντική αξία που με πολλή συζήτηση και κόπο υλοποιήθηκε στην Ευρώπη από το τέλος του 2ου παγκοσμίου πολέμου είναι η Ειρήνη.
Είναι ίσως πολλοί που κόλλησαν στο απόσπασμα του Ηράκλειτου πως ο πόλεμος είναι πατέρας των πάντων – και το πιπιλίζουν ακατάπαυστα ως ρήση βαθύτατης σοφίας. Εφόσον διασώθηκε ως απόσπασμα δίχως σχετιζόμενα συμφραζόμενα, δεν μπορούμε να είμαστε σίγουροι για την πραγματική σημασία του. Μα στην άμεση, κυριολεκτική έννοια του, πρόκειται για μια ανοησία. Ο πόλεμος δεν είναι πατέρας των πάντων ή είναι αλλά μόνο όπως ο αέρας ή η φωτιά είναι πατέρας των πάντων.
Αλλά πως θα ζούσαμε αν είχαμε όλη την ώρα πόλεμο;
Η ειρήνη, αντίθετα, είναι σίγουρα η μητέρα πολλών αγαθών και δεν της δίνουμε τη δέουσα προσοχή. Χωρίς αυτή δεν θα υπήρχε ανάπτυξη, ευημερία, πρόοδος, στο υλικό ή πνευματικό επίπεδο.
3. Μαζί με την ειρήνη εδραιώθηκε και μεγάλη ελευθερία καθώς μια πρωτόγνωρη οικονομική ανάπτυξη επιτρέπει ακόμα και στα πιο χαμηλά κοινωνικά στρώματα (τους προλετάριους του Μαρξ) να απολαμβάνουν ανέσεις (αποχέτευση, ηλεκτρισμό, υδροδότηση, ραδιοτηλεόραση, αυτοκίνητο) που οι πλούσιοι του 19ου αιώνα δεν είχαν – ούτε στη φαντασία τους!
Έχουμε σήμερα στην ΕΕ μια ελευθερία (με κάποια έλλειψη, ναι) που κανένα κράτος, ούτε καν οι δημοκρατικές Βρετανία και Ολλανδία, δεν απολάμβαναν στον 19ο αιώνα.
Είναι η ελευθερία της έκφρασης, μετακίνησης και συνάθροισης.
Υπάρχουν περιορισμοί, σίγουρα. Είναι μεγάλο το χάσμα μεταξύ των πάμπλουτων και των άστεγων ή πάμφτωχων. Και η φτώχεια οπωσδήποτε περιορίζει την ελευθερία. Αλλά ο περιορισμός δεν επιβάλλεται από την τρέχουσα νομοθεσία των χωρών της ΕΕ που έχουν φιλελεύθερο σοσιαλδημοκρατικό καθεστώς (το πρόβλημα βρίσκεται στην περιορισμένη κατανόησή μας των αρχών της Πολιτικής Οικονομίας).
4. Είναι ορθή η κριτική που ασκείται για τις αδυναμίες της δυτικής σοσιαλδημοκρατίας, τις οικονομικές ανισότητες του “καπιταλισμού”, όπως λέγονται.
Μα όμοιες οικονομικές ανισότητες υπήρξαν και στις κομμουνιστικές χώρες του σοβιετικού σοσιαλισμού – και υπάρχουν στα ελάχιστα καθεστώτα κομμουνισμού που έχουν απομείνει, όπως η Βόρειος Κορέα και η Βενεζουέλα. Πολύ χειρότερη ήταν (και είναι) η απουσία ελευθερίας έκφρασης, μετακίνησης και συνάθροισης και ο κίνδυνος αυθαίρετης σύλληψης και φυλάκισης, ακόμα και δίχως δίκη, λόγω διαφωνίας ή επίκρισης απόψεων του καθεστώτος.
Είναι τραγικά γελοίο να διαβάζεις τα λόγια του Γιάννη Ρίτσου (και άλλων) για τον θάνατο του Στάλιν, τον στυγνό, αιμοσταγή δικτάτορα που ακόμα και οι διάδοχοί του στη Σοβιετία (Χρουστσόφ, Μπρεζνιέφ κλπ) απαρνήθηκαν!
Ο Ιωσήφ Στάλιν δεν πέθανε./ Είναι παρών στο παγκόσμιο πόστο του./ ….. ανεβάζει στις επάλξεις των πέντε ηπείρων τις σημαίες της ειρήνης./… / Οι αιώνες σκαρφαλώνουν στην κορυφή της ψυχής του ν’ ανασάνουν/…
Με απάνθρωπη καταπίεση και ανελέητο τρόμο εδραίωσε ο Στάλιν το καθεστώς του στη Σοβιετία και αργότερα στους δορυφόρους του στη Ευρώπη, μετά τον πόλεμο, το 1945.
Και όλες αυτές οι χώρες με μεγάλη ανακούφιση εγκατέλειψαν τον κομμουνισμό για τη σοσιαλδημοκρατία (παρά τις ελλείψεις) της φιλελεύθερης και ειρηνικής Ευρώπης.
