1. Όταν με την Οκτωβριανή Επανάσταση οι Μπολσεβίκοι κατέλαβαν την εξουσία ο Τρότσκι έγινε κομισάριος (=υπουργός) Εξωτερικών και το 1918 υπουργός Πολέμου και Αρχηγός του στρατού. Ήταν πια ο δεύτερος σε ισχύ μετά τον Λένιν και κατόρθωσε να κερδίσει τον Εμφύλιο.
Στις 6/11/1917 ο Στάλιν έγραψε στην Πράβντα: «Όλη η πρακτική εργασία για την οργάνωση της εξέγερσης [του Οκτώβρη] έγινε με την άμεση καθοδήγηση του Συντρόφου Τρότσκι, Προέδρου του Σοβιέτ Πετρούπολης… Το κόμμα είναι ευγνώμον πρωτίστως και κυρίως στον Σύντροφο Τρότσκι…» (Αυτό το κείμενο δεν συμπεριλήφθηκε στα Άπαντα του Στάλιν, το 1949!)
Ο Λ. Τρότσκι απελάθηκε το 1929 στην Τουρκία όπου έζησε για 4 χρόνια στο Πριγκηπονήσι του Βοσπόρου, μετά έζησε από το 1933 ως το 1935 στη Γαλλία και για 2 ακόμα χρόνια (ως το 1937) στη Νορβηγία. Τα επόμενα 3 χρόνια έζησε την πόλη του Μεξικού όπου στις 20/8/1940 ο Ramon Mercader, πράκτορας της NKVD, με εντολή του Στάλιν, τον δολοφόνησε με παγοκόφτη.
Το όνομα του εξαφανίστηκε από τα βιβλία Ιστορίας στο σταλινικό καθεστώς και ο Χρουστσόφ δεν το αποκατάστησε το 1956. Η αποκατάσταση του Λ. Τρότσκι ήρθε με τον Γκορμπατσόφ στη δεκαετία του 1980 όταν η γυναίκα του Λ. Τρότσκι ήταν ακόμα ζωντανή.
2. Ο τροτσκισμός θεωρείται ειδικός κλάδος του μαρξισμού μα είναι δύσκολο να καθορίσει κανείς σοβαρά ιδιαίτερα χαρακτηριστικά. Και ο ισχυρισμός τροτσκιστών πως διατηρεί κάποια «αγνότητα» επειδή δεν εφαρμόστηκε, όπως ο λενινισμός που διαστρεβλώθηκε από τον Στάλιν, δεν ευσταθεί. Όπως θα δείξω στη συνέχεια, μαρξισμός, λενινισμός, σταλινισμός και τροτσκισμός έχουν πανόμοια βασικά και κύρια γνωρίσματα.
Μια διαφορά μεταξύ μαρξισμού του Μαρξ και των άλλων είναι πως η μετάβαση στον σοσιαλισμό και κομμουνισμό μπορεί να γίνει ειρηνικά με κοινοβουλευτισμό, ενώ η βία είναι αναπόσπαστο στοιχείο στα άλλα παρακλάδια.
Η διαφορά φαίνεται να δείχνει πως ο Μαρξ ήταν ερευνητής λόγιος (και ηθικολόγος) ενώ στους άλλους άρεσε να εξουσιάζουν και να σκοτώνουν.
Ακόμα και η διατυμπανιζόμενη αντίληψη περί «διαρκούς επανάστασης» που αποδίδεται στον Λ. Τρότσκι, ήταν φράση και ιδέα του Μαρξ – κάτι που συχνά δεν αναφέρεται από τροτσκιστές (π.χ. Η μεγάλη Περιπέτεια του Μαρξισμού 1999 Αθήνα, του Β. Ραφαηλίδη, σ312-319).
Ο Μαρξ αναφέρθηκε στη «διαρκή επανάσταση» το 1850 στην Προσφώνηση του στην Κεντρική Επιτροπή της Κομμουνιστικής Λίγκας: «Να κάνετε την επανάσταση διαρκή ωσότου όλες οι τάξεις με όποια ιδιωτική περιουσία έχουν εκδιωχθεί από την κυρίαρχη θέση τους και το προλεταριάτο έχει καταλάβει την εξουσία κι έχει προοδεύσει όχι μόνο σε μια χώρα μα σε όλες τις ηγετικές χώρες του κόσμου έτσι που να παύσει ο ανταγωνισμός μεταξύ τους… Εμπρός η διαρκής επανάσταση!»
3. Μερικοί θεωρούν τον Λ. Τρότσκι καλύτερο γνώστη της Μαρξικής διδασκαλίας από τον Μπουχάριν. Αυτό που εγώ διακρίνω είναι πως όλοι αυτοί αγνοούν πολλά βασικά στοιχεία του Μαρξ, όπως την ειρηνική μετάβαση, ως επιλογή, ή τη γαιοκτησία ως διαφορετική από άλλη μορφή ιδιωτικής περιουσίας και ως βάση του καπιταλιστικού κοινωνικού συστήματος. Ακόμα και ο Κάουτσκι, που μου φαίνεται πιο κοντά στο πνεύμα του Μαρξ παρά τις όποιες αποκλίσεις του, δεν κατανόησε αυτό το σημείο και δεν προχώρησε, όπως και οι άλλοι μαρξιστές, να το ερευνήσει και να βγάλει άλλα, πολύ διαφορετικά συμπεράσματα για το ιστορικό προτσέσο και τις πραγματικές ανάγκες του κόσμου.
Η διαρκής επανάσταση αποδεικνύεται ιστορικά να είναι μπαρούφα. Τόσο η ΕΣΣΔ όσο και η Κίνα μπόρεσαν να επιβιώσουν με τα ψευτοκομμουνιστικά, απολυταρχικά καθεστώτα τους δίχως δυσκολίες από άλλες, καπιταλιστικές χώρες. Τα προβλήματά τους οφείλονταν στις δικές τους ανοησίες και ανικανότητες.
Ο συγκεντρωτικός σχεδιασμός οικονομίας και κοινωνικής διαβίωσης, η κατάργηση της ελεύθερης (εσωτερικής) αγοράς, της ιδιωτικής περιουσίας, του λιανικού εμπορίου και, κυρίως, του χρήματος, επιφέρει σκλαβιά όχι ελευθερία.
4. Η φοβερή φτώχεια στη στόχαση του Λ. Τρότσκι φαίνεται σε όλα τα γραπτά του. Παίρνω για πρώτο παράδειγμα ένα από τα τελευταία του έργα τον Πρόλογο στη ρωσική έκδοση του The Stalin School of Falsification (Σταλινική Σχολή Διαστρέβλωσης) του 1937. Αρχίζοντας με αναφορά στο ψέμα που οι καταπιεστές χρησιμοποιούν για να παραμείνουν στην εξουσία και οι καταπιεζόμενοι για να αμύνονται, γράφει:
«Η επανάσταση διαλύει την κοινωνική ζωή. Μιλάει την αλήθεια. Η επανάσταση ξεκινά δίνοντας στα πράγματα και στις κοινωνικές σχέσεις [δηλαδή τις πολιτικοοικονομικές, ταξικές σχέσεις] τα πραγματικά τους ονόματα» Και προσθέτει: «Η επανάσταση [είναι] η πιο αδυσώπητη έκθεση των αντιφάσεων της κοινωνίας και όλης της αναλήθειας της».
Αυτές οι γενικότητες είναι μπαρούφες και ο ίδιος το ξέρει πολύ καλά. Διότι στην επόμενη παράγραφο μας δείχνει ξεκάθαρα την αληθινή φύση της επανάστασης: «Η επανάσταση με τη σειρά της φέρνει στην εξουσία μια νέα κυρίαρχη τάξη που αγωνίζεται να εξασφαλίσει την προνομιακή της θέση και τείνει να βλέπει τον εαυτό της, όχι ως πρόσκαιρο ιστορικό όχημα της επανάστασης, μα ως ολοκλήρωση και ως την κορυφαία της επίτευξη.»
Στην πράξη η μπολσεβίκικη επανάσταση ψευδόταν ευθύς εξαρχής, όπως και ο Λ. Τρότσκι – όπως θα δείξω στη συνέχεια στο επόμενο (στη σειρά Φιλοσοφία).
