1. Ήταν ο Θωμάς Ακινάτης, μεγάλος άγιος και στοχαστής της Ρωμαιοκαθολικής εκκλησίας, που έγραψε “Kαθετί υπάρχει χάρη μόνο στο Καλό που είναι μέσα του”.
Εκτός από τη γοητεία charme είχε ο ΑΠ κι ευφυΐα. Και μπορεί αυτές οι δύο ιδιότητες να χρησιμοποιούνταν για την ικανοποίηση του εγωισμού του και την υλοποίηση προσωπικής φιλοδοξίας, αλλά πάντα κάτι έμενε και για τους άλλους που, όπως ο Αδ. Πεπελάσης, άλλος οικονομολόγος και φίλος του ΑΠ, απολάμβαναν την καλή αυτή πλευρά του. Το ίδιο και η πολιτική δράση του. Παρότι προωθούσε την προσωπική του φιλοδοξία και παραμονή στην εξουσία καθώς και την “τακτοποίηση” των ημετέρων, εντούτοις πολλοί μη-προνομιούχοι πολίτες ωφελήθηκαν από τις αλλαγές του.
Τελικά κάποιο καλό προκύπτει απλά και μόνο από την ύπαρξη του ανθρώπου και τον ρόλο που διαδραματίζει στο ευρύτερο σκηνικό. Για λόγους που δεν κατανοώ πλήρως, ο ρόλος του ΑΠ ήταν να διαβρώσει τα υγιή παραδοσιακά ήθη της χώρας και να κατεβάσει τη χώρα 2-3 σκαλιά χαμηλότερα στη βαρβαρότητα.
2. Ο χαρακτήρας του ΑΠ είχε χαραχθεί στον σκληρό δίσκο του ψυχισμού του αρκετά νωρίς. Δεν έχω στοιχεία από την παιδική του ηλικία αλλά ευτυχώς υπάρχουν αρκετά από την εφηβική του.
Παίρνω μερικές γνώμες από ανθρώπους που τον γνώριζαν πολύ καλά.
Ο ίδιος έγραψε για τον εαυτό του στο περιοδικό του Κολλεγίου όπου μαθήτευε, Αθηναίος (Μάρτ.1936): “Προσπαθώ να σας επιδείξω έναν άνθρωπο με μεγάλες πνευματικές δυνάμεις, έναν φιλόσοφο, έναν μεγάλο συγγραφέα, έναν κοινωνικό μεταρρυθμιστή…” Όλα αυτά για να καλύψει μια εσωτερική ανασφάλεια που τον βασάνιζε (Βερέμης 2017).
Μια κυρία που τον γνώριζε τότε ως κοπέλα είπε πως είχε “έναν έντονο ναρκισσισμό” και πως “το ’παιζε Μεσσίας”.
Όταν αποφοίτησε αριστερός πια επί δικτατορίας Μεταξά, συνελήφθη, ανακρίθηκε βίαια και αποκήρυξε τις πεποιθήσεις του με δήλωση μετανοίας. Μετά, όπως είπε απαξιωτικά η Μιμίκα Κρανάκη, “την κοπάνησε στην Αμερική” (Οκτ 1940) με συνδρομή του πατέρα του αναμφίβολα.
Από την πρώτη του γυναίκα, μαθαίνουμε πως από τότε, στην Αμερική, ήταν απορροφημένος στις νευρώσεις και φιλοδοξίες του εκδηλώνοντας κρυψίνοια, ανταγωνισμό με τον πατέρα του και μια τάση να χρησιμοποιεί τους γύρω του και να τους κατακτά με τη γοητεία ή τη βίαιη και πεισματική ισχυρογνωμοσύνη του. Είχε και ανασφάλειες από μικρός και τις εξουδετέρωνε με αλκοόλ.
Τα ψυχολογικά του προβλήματα δεν τον εγκατέλειψαν ποτέ. Γι’ αυτό άλλωστε, εκτός από την επίδραση της τρίτης γυναίκας του, επιδόθηκε σε μαγγανείες όπως τα ξεματιάσματα κλπ. στα τελευταία χρόνια του.
3. Πολλοί ήταν οι τρόποι με τους οποίους επέφερε σταδιακά τον ύπουλο εκφυλισμό στην κοινωνία. Ο κοινός παρονομαστής ήταν η εξαπάτηση σε κυκλώπεια κλίμακα. Αυτή του η τάση λειτουργούσε σε συνδυασμό με την αυτοπροστασία του λόγω της φοβερής ανασφάλειας του, όπως ανέφερα (§2).
Τι να πούμε, πόσα περιστατικά να αναφέρω; Η λίστα είναι μεγάλη. Ποιος δεν θυμάται το απίστευτο σε θράσος εκείνο σύνθημα: “ΕΟΚ και ΝΑΤΟ, το ίδιο συνδικάτο”. Ειρωνικά, πάλι εξαπατώντας τους πάντες, έλεγε την αλήθεια. Ως εκτροφέας και υποστηρικτής των συνδικάτων δεν μπορούσε παρά να συνταχθεί τελικά και με τους δυο αυτούς οργανισμούς –“ίδιο συνδικάτο”!
Κάτι που δεν γνωρίζουν πολλοί πλέον και φανέρωνε το άνανδρο στοιχείο του είναι η σπουδή του να ειδοποιήσει τον Μακάριο στην Κύπρο για τα σχέδια του πατέρα του (περί του Κυπριακού το 1964 αναφορικά με τις προτάσεις Άτσεσον) πίσω από την πλάτη του γέρου Παπανδρέου.
Το ίδιο στοιχείο άνανδρης εξαπάτησης εκδηλώθηκε στην εκλογή Προέδρου της Δημοκρατίας όταν άφησε τον Καραμανλή στα κρύα του λουτρού και προώθησε τον ανεκδιήγητο Σαρτζετάκη.
Έπεται συνέχεια.
