1. Δεν είναι λίγοι αυτοί που πιστεύουν πως ο άνθρωπος έχει “φυσικά, αναπαλλοτρίωτα, αναφαίρετα” δικαιώματα ή πως αυτά “προϋπάρχουν” των νόμων που τα θεσπίζουν κι έτσι (επιχειρούν να) τα εξασφαλίσουν σε μια Πολιτεία.
Αυτή η πεποίθηση οφείλεται σε σύγχυση μεταξύ πραγματικότητας και ρομαντικού οράματος ή ευσεβούς ευχής. Διότι στην πράξη αυτά τα περιβόητα “φυσικά” και “αναφαίρετα” δικαιώματα αφαιρούνται συχνότατα από άτομα ή ομάδες ανθρώπων και κυβερνήσεις, που τα παραγνωρίζουν ακόμα κι όταν είναι θεσπισμένα στους νόμους της Πολιτείας.
Λίγη παρατήρηση δείχνει πως όταν οι ελεγκτές εναέριας κυκλοφορίας σε κάποια πρωτεύουσα κάνουν απεργία, σύμφωνα με το δήθεν “φυσικό” δικαίωμα να απεργήσουν (για να διεκδικήσουν αύξηση μισθών ή ό,τι άλλο), αφαιρούν το “αναφαίρετο” δικαίωμα χιλιάδων πολιτών να μετακινούνται ακόμα κι αν έχουν ήδη πληρώσει για τη μετακίνησή τους κάποια αεροπορική εταιρεία που πλήττεται.
2. Δεν υπάρχει κανένα “φυσικό” δικαίωμα στην απεργία. Η απεργία είναι μια εγκληματική κατάχρηση ορισμένων ατόμων ή ομάδων κατά της κοινωνίας. Εδραιώθηκε καταχρηστικά από ισχυρές συντεχνίες και αδύναμες κυβερνήσεις σε άρρωστες κοινωνίες μόλις πρόσφατα, από τα μέσα του 19ου αιώνα, ας πούμε.
Λίγη λογική δείχνει πως το “δικαίωμα σε απεργία” είναι η αντίφαση του “δικαιώματος στην εργασία” και υπονομεύει πολλά άλλα “φυσικά” δικαιώματα!
Το παράδειγμα των ελεγκτών εναέριας κυκλοφορίας είναι μόνο ένα. Εξίσου καταχρηστική και εγκληματική είναι η απεργία εργαζομένων σε αρχαιολογικούς χώρους και διάφορα μουσεία ή με το κλείσιμο καταστημάτων, τη μη έκδοση εφημερίδων, τη μη εκπομπή ραδιοτηλεοπτικών προγραμμάτων κ.λπ.
3. Πρότινος στο ΒΗΜΑ (13/10/17) ο καθ. Ν. Μουζέλης έγραψε πολύ σωστά πως οι όροι φιλελευθερισμός και νεοφιλελευθερισμός είναι πολυσημικοί, ανάλογα με το πλαίσιο στο οποίο χρησιμοποιούνται.
Στις επόμενες παρατηρήσεις του όμως γράφει πολλά παράλογα πράγματα και κάνει πολλά χοντρά λάθη.
Μπορεί ο “νεο-φιλελευθερισμός” να ταυτίζεται με ορισμένους οικονομολόγους όπως ο von Mooses ή Mises (Human Action 1949) ο Hayek και o Friedman (και η Σχολή του Σικάγου) και πολιτικούς όπως ο Regan στις ΗΠΑ και η Thatcher στη Βρετανία, μα αυτές είναι αυθαίρετες σκέψεις.
Πολύ χειρότερη σκέψη είναι ο ισχυρισμός πως ο “φιλελευθερισμός” ξεκίνησε ως ιδεολογία και πρακτική την εποχή του Διαφωτισμού (μέσα 18ου αιώνα) και της Γαλλικής Επανάστασης. Εδώ ο ΝΜ αγνοεί τους Ολλανδούς και τον Λοκ (17ος αιώνας) και τη Σχολή της Σαλαμάνκα στην Ισπανία του 16ου αιώνα (την οποία δεν ακολούθησαν οι τοτινές ισπανικές κυβερνήσεις).
4. Ο φιλελευθερισμός ξεκίνησε, όπως έχουμε δείξει εδώ σε παλαιότερα άρθρα, με τους αρχαίους Έλληνες (Εμπεδοκλής π.χ.) και κυρίως τον Πλάτωνα, όπως διαφαίνεται στην Πολιτεία και στο Νόμοι, αν διαβαστούν τα έργα προσεκτικά και όχι με τις παρωπίδες του Karl Popper (The Open Society and its Enemies, 1945) ή άλλων σύγχρονων τσαπατσούληδων συγγραφέων.
Μια απαρχή του φιλελευθερισμού διαφαίνεται επίσης στην αρχαία Βεδική Παράδοση των Ινδιών όπου, παρά τη μεταγενέστερη θεσμοθέτηση των κλειστών κληρονομικών καστών, υπήρχε αφενός ελευθερία έκφρασης, κίνησης και συνάθροισης μα, το κυριότερο, αναγνώριση της ανάγκης κάθε πολίτη για ελεύθερη πρόσβαση σε γη και η κοινότητα παραχωρούσε αυτή την ελευθερία.
Αυτό το “δικαίωμα” τόσο οι αρχαίοι νομοθέτες των Ινδιών όσο και ο Πλάτων το αναγνώριζαν ως μια πανανθρώπινη ανάγκη και το διατύπωσαν ξεκάθαρα.
5. Η θεμελιακή αυτή ελευθερία λησμονήθηκε (λόγω φεουδαρχίας κυρίως) μέχρι την ισπανική Σχολή Σαλαμάνκας και τον John Locke (Concerning Civil Government: 2nd Essay 1689) και τους Φυσιοκράτες στη Γαλλία πριν την επανάσταση του 1789 αφενός και αφετέρου την ίδια εποχή περίπου στην Αμερική με τους Thomas Paine, Jefferson κ.α.
Στη σύγχρονη εποχή αυτή η ελευθερία πρόσβασης σε γη για όλους τους πολίτες κάποτε διατυπώνεται με αυτούς τους όρους, άλλοτε, πιο συχνά από οικονομιστές (Σαλαμάνκα, Φυσιοκράτες, Adam Smith, J.S. Mill, κυρίως Henry George στις ΗΠΑ, Marshall κ.α.) με όρους φόρου επί της αξίας εδαφών ή φορολόγησης της προσόδου.
Την ίδια ιδέα διατυπώνω κι εγώ σε αυτά τα άρθρα, ως ελεύθερη πρόσβαση σε γη και την εφαρμόσιμη πολιτική ως Γεωφορολόγηση (Land Value Taxation: φορολόγηση αξιών γης ή φορολόγηση προσόδου). Να σημειωθεί πως ο σημερινός φόρος ΕΝΦΙΑ στη Ελλάδα (ή φόρος ακίνητης/μεγάλης περιουσίας) είναι μια σαδιστική, εξοντωτική στρέβλωση της Γεωφορολόγησης η οποία δεν συμπεριλαμβάνει αξίες κτιρίων, καλλιεργειών κ.λπ.
Στο επόμενο θα εξετάσω 2 ακόμα θεμελιακές ελευθερίες.
