Κοπέλα με φιλικό σφυροκέφαλο!
Ε, λοιπόν, ούτε κι εγώ ήξερα πως ο καρχαρίας, ο ισχυρότερος θηρευτής του βυθού, δεν είναι άγριος, αιμοβόρος και ανθρωποφάγος. Στην πραγματικότητα, δεν βρίσκει διόλου νόστιμο το ανθρώπινο κρέας!
Έγινε γνωστός στους Ευρωπαίους τον 17ο και 18ο αιώνα και πολύ περισσότερο τον 20ο οπότε τα θαλάσσια μπάνια έγιναν πιο δημοφιλή. Αρχικά λεγόταν σκυλόψαρο (dogfish) και αργότερα “καρχαρίας” (shark). Η ονομασία προέρχεται από το αρχαίο ελληνικό “κάρχαρον” (=πριόνι) λόγω κυρίως σχήματος και διάταξης των δοντιών του.
Υπάρχουν 500 περίπου είδη και στις ελληνικές θάλασσες πάνω από 80, αλλά έχουν μειωθεί τελευταία. Κοινά είδη είναι τα Αλεπόψαρα με πολύ μακριά ουρά (νότια των Δωδεκανήσων και Κρήτης) και οι Γλαυκοκαρχαρίες (ή Γαλάζιοι) που εισέρχονται στον Κορινθιακό κόλπο. Και οι μεν και οι δε αλιεύονται για τα πτερύγιά τους (που φτιάχνουν σούπα!), για το λάδι από το συκώτι τους και για ζωοτροφή.
Το μεγαλύτερο θαλάσσιο κήτος είναι ο φαλαινοκαρχαρίας που φτάνει τα 12 μέτρα. Οι καρχαρίες τίγρεις ονομάζονται έτσι λόγω των κάθετων ριγών τους, όχι λόγω αγριότητας. Οι σφυροκέφαλοι παρουσιάζονται σε πολλά μεγέθη. Οι πιο επικίνδυνοι ίσως είναι οι Λευκοί καρχαρίες. Στις φωτό ο φαλαινοκαρχαρίας και ο τίγρης.
Στην πραγματικότητα είναι σχεδόν τελείως ακίνδυνοι. Οι άνθρωποι αποτελούν μεγαλύτερο κίνδυνο γι’ αυτούς παρά εκείνοι για τον άνθρωπο. Στα τελευταία 160 έτη υπήρξαν μόλις 11 θανατηφόρες επιθέσεις στα ελληνικά νερά. Παγκοσμίως ο μέσος όρος είναι 4 με 5 τον χρόνο. Και δεν φταίει πάντοτε το κήτος!
Οι καρχαρίες όλοι τρέφονται με πλαγκτόν και ψάρια. Μάλλον τυχαία θα επιτεθούν σε άνθρωπο ο οποίος τους προκάλεσε χωρίς να το καταλάβει.
Οι ειδικοί στους καρχαρίες συμβουλεύουν να μη φοβόμαστε το κήτος ακόμα κι όταν έρχεται προς εμάς. Έρχεται μάλλον από περιέργεια διότι εμείς δεν αποτελούμε γνωστό του θαλάσσιο στοιχείο. Δεν θα επιτεθεί ούτε καν αν έχουμε πληγή και τρέξει αίμα. Η έλξη του ανθρώπινου αίματος είναι ένας μύθος που μαζί με άλλους εξαπλώθηκαν από τα ΜΜΕ και τον κινηματογράφο μετά το 1970 (Jaws κ.λπ.).
Άλλος μύθος που κυκλοφορεί λέει πως οι καρχαρίες βλέπουν τους ανθρώπους πάνω στην ιστοσανίδα να κάνουν σέρφινγκ και τους νομίζουν φώκιες. Μα οι καρχαρίες ξέρουν πολύ καλά τις φώκιες και τα άλλα θαλάσσια πλάσματα και ξέρουν πως οι σέρφερ δεν είναι φώκιες. Αν τους πλησιάσουν θα είναι πάλι από περιέργεια.
Τώρα αν ο κολυμβητής ή ο σέρφερ οριζοντιωθεί και κάνει απότομες κινήσεις για να απομακρυνθεί, μπορεί να μεταδώσει τον πανικό του στο κήτος το οποίο μπορεί να αρπάξει το πόδι. Γι’ αυτό κάποτε βρίσκονται χέρια ή πόδια μέσα στο στομάχι καρχαριών.
Ο άνθρωπος χρειάζεται, όταν καρχαρίας πλησιάζει, να μείνει όρθιος και ακίνητος, όχι ξαπλωτός και κουνώντας χέρια ή πόδια. Και να κοιτάει το κήτος στα μάτια. Αυτό μπορεί να κάνει γύρους και να προσεγγίζει, μα το όρθιο πλάσμα δεν το ενδιαφέρει, του είναι άγνωστο (ίσως να το θεωρήσει κι επικίνδυνο) και θα απομακρυνθεί. Αν πλησιάσει πολύ, τότε με το χέρι ή το πόδι ο άνθρωπος ας αγγίξει τα βράγχια πίσω από τα μάτια του (4 ή 5 κάθετες σχισμές) στο πλευρό του και το κήτος θα φύγει.
Πάνω από 100 εκατ. καρχαρίες αλιεύονται κάθε χρόνο κυρίως για τα πτερύγια μα και για άλλα όργανα και το πολύ σκληρό, γεμάτο μικρά δοντάκια, δέρμα τους. Ο πληθυσμός τους μειώνεται και πολλά κράτη θέσπισαν νόμους για να τους προστατεύσουν.
Διότι ως θηρευτές στην κορυφή της τροφικής αλυσίδας είναι συγχρόνως ρυθμιστές των διάφορων θαλάσσιων οικοσυστημάτων. Όπου έχουν εξοντωθεί, έχουν παρουσιαστεί σοβαρές ανωμαλίες στο τοπικό οικοσύστημα. Αυτές επιφέρουν τελικά μείωση οξυγόνου στον αέρα!
.
