1. Ένα ευπρόσδεκτο στοιχείο που αναδύθηκε από την οικονομική κρίση στην Ελλάδα είναι η εδραίωση της Κεντρικής Τράπεζας ως θεσμού (σχετικά) ανεξάρτητου από την κυβέρνηση. Δεν παίζει πλήρως τον ρόλο της ως παράγων που βοηθάει στον καθορισμό της οικονομικής πολιτικής, μα αυτό οφείλεται πιο πολύ στην κακοκεφαλιά των πολιτικάντηδων που διοικούν και δεν εννοούν να θέσουν το καλό της χώρας υπεράνω προσωπικών και κομματικών σκοπιμοτήτων.
Ευτυχώς όμως αυτοί οι φανφαρόνοι δεν επηρεάζουν πλέον, όπως έκαναν παλαιότερα, την εύρυθμη λειτουργία της Τράπεζας, η οποία τώρα υπάγεται περισσότερο στην εξουσία της ΕΚΤ, δηλαδή Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας.
2. Οι τράπεζες ξεκίνησαν στην Ιταλία σε μια απλούστερη από τη σημερινή μορφή τους λίγο πριν την Αναγέννηση του 14ου αιώνα.
Η ΕΚΤ διαφέρει σημαντικά από τέτοιες εμπορικές τράπεζες όντας μετάλλαξη (ή γέννημα) της γερμανικής κεντρικής τράπεζας. Οι κεντρικές τράπεζες χωρών έχουν τη δική τους ιστορία.
Μα σε αντίθεση με την Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ (Fed) που ιδρύθηκε το 1913, εκδίδει το νόμισμα δολάριο κι έχει στήριγμα και βάση της μια ενιαία εξουσία, την κυβέρνηση των ΗΠΑ, η ΕΚΤ δεν έχει τέτοια ενιαία πολιτική εξουσία, διότι η ΕΕ δεν έχει μια αντίστοιχη ενιαία εξουσία.
Η ΕΚΤ είναι σχεδόν εντελώς αυτόνομη!
3. Η πρώτη Κεντρική Τράπεζα ιδρύθηκε το 1668 στη Σουηδία εκτοπίζοντας τη Στόκχολμ Μπανκ που ήταν η μοναδική τράπεζα τότε και είχε πτωχεύσει. Έτσι γεννήθηκε η Ρίσκμπανκ που άρχισε να χρηματοδοτεί τις δαπάνες (πολεμικές κυρίως) του σουηδικού Βασιλείου.
26 χρόνια αργότερα ιδρύθηκε η Κεντρική Τράπεζα της Αγγλίας, η «Γηραιά Κυρία» (Old Lady) όπως λεγόταν. Και αυτή χρηματοδοτούσε τις (πολεμικές κυρίως) δαπάνες του Αγγλικού βασιλείου. Το βασιλικό θησαυροφυλάκιο δεν είχε ούτε μια λίρα τότε, μα η Γηραιά Κυρία κατόρθωσε να μαζέψει σε ένα έτος κάπου 1,2 δις στερλίνες από ιδιώτες επενδυτές.
Στα επόμενα 100 χρόνια, άλλες 12 χώρες από τη Φινλανδία ως την Πορτογαλία ίδρυσαν τις δικές τους Κεντρικές Τράπεζες – και αυτές για να χρηματοδοτούν τις κρατικές δαπάνες.
Στη Γαλλία η κεντρική Τράπεζα ιδρύθηκε από τον Βοναπάρτη το 1800. Στην αρχή ο σκοπός ήταν να καταπολεμηθεί ο πληθωρισμός που εκτινάχθηκε μετά την επανάσταση του 1789 μα στη συνέχεια έγινε και αυτή εργαλείο χρηματοδότησης των Ναπολεόντειων πολέμων, ακριβώς όπως λειτουργούσε η αντίστοιχη Κεντρική Τράπεζα των εχθρών Άγγλων!
4. Η Τράπεζα της Αγγλίας έπαιζε τον 19ο αιώνα κι έπειτα έναν ακόμα σημαντικό ρόλο. Χορηγούσε πιστώσεις ή δάνεια σε επιχειρήσεις οι οποίες δυσκολεύονταν να βρουν κεφάλαια από άλλες πηγές.
Αυτό άρχισαν αν κάνουν και άλλες Κεντρικές Τράπεζες – όπως και η Τράπεζα της Ελλάδος από το δεύτερο μισό του 19ου αιώνα. Το ίδιο έκανε από την αρχή και η Ομοσπονδιακή (Fed) των ΗΠΑ ως «δανειστής της τελευταίας προσφυγής» μα και δανειστής του κράτους.
Η ΕΚΤ κατάγεται από την γερμανική Bundesbank (=Buba) που προήλθε από την Μπανκ Ντόιτσε Λέντερ την οποία ίδρυσαν οι σύμμαχοι το 1948. Ο σκοπός ήταν να καταπολεμηθεί ο καλπάζων μεταπολεμικός πληθωρισμός και να έχει χρηματοδότηση η ανασυγκρότηση της γερμανικής οικονομίας.
Η ΕΚΤ λειτουργεί διαφορετικά πλέον, σχεδόν εντελώς ανεξάρτητα, εκδίδοντας το Ευρώ για την Ευρωζώνη και δίνοντας φθηνά δάνεια στα κράτη-μέλη κι εποπτεύοντας τα δημοσιονομικά τους ώστε να μην γίνονται αλόγιστες δαπάνες.
Είναι και η ΕΚΤ ένας θεσμός που βοηθάει στη χαλύβδωση της ενότητας στην ΕΕ.
