1. Ο πελατειακός κρατισμός αναπτύχθηκε σταδιακά, μα σίγουρα αρχής γενομένης από την πρώτη κυβέρνηση της Ανεξαρτησίας μας το 1830. Δεν είναι νεότευκτο φαινόμενο, αν και γίνεται χειρότερο.
Οι πολιτικάντηδες των κομμάτων που εναλλάσσονται στην εξουσία δεν προτίθενται να αλλάξουν τίποτα. Απλώς αλληλοκατηγορούνται μα συγχωρούν όλες τις παραβάσεις των αντιπάλων, διότι και οι μεν και οι δε (και δυνητικά όλοι) έχουν κάνει, κάνουν και θα κάνουν τα ίδια.
Σε όλες τις προηγμένες χώρες της Δύσης υπάρχουν στην πολιτική και κυρίως στη διακυβέρνηση ορισμένες αξίες όπως της διαφάνειας, του δημοσίου ή εθνικού συμφέροντος της ορθής συμπεριφοράς και παρόμοια. Στη χώρα μας υπάρχουν μόνο σε έπεα πτερόεντα, σε θεωρητικά φληναφήματα που εξυπηρετούν τους ομιλούντες (ή γράφοντες) και στοχεύουν στο να πλήξουν λεκτικά τους δε.
2. Οι αξίες για τις οποίες κόπτονται οι πολιτικάντηδες δεν είναι θεσμικές ώστε να ρυθμίζουν το πολιτικό γίγνεσθαι. Είναι αυτο-εξυπηρετικές και χρησιμοποιούνται ως όπλα εναντίον των αντιπάλων.
Οι κοινές αξίες, οι δημόσιες θέσεις, τα δημόσια αγαθά υπόκεινται όχι σε θεσμικό αλλά σε κομματικό έλεγχο.
Οι κυβερνητικοί αξιωματούχοι δεν είναι υπόλογοι πουθενά, σε κανέναν άλλο από τον πρωθυπουργό, ο οποίος αποφασίζει τελικά για τα πάντα. Έτσι όλοι επιδίδονται σε μια κραιπάλη ελευθεριότητας εκμεταλλευόμενοι προσωπικά ή κομματικά τις νομικές υποχρεώσεις του δημόσιου ρόλου τους.
Αντί να λογοδοτήσουν σε κάποιο ουδέτερο θεσμικό όργανο (είτε στη Βουλή είτε αλλού), μεταφέρουν τη συζήτηση στο τι ανήθικο έπραξαν ή πράττουν οι αντίπαλοι. (Αντί π.χ. ο Τσίπρας να ασχοληθεί με την αιτίαση περί αύξησης της εγκληματικότητας που ανέφερε ο Μητσοτάκης, απάντησε πως ο αντίπαλος προσπαθεί να αποπροσανατολίσει την προσοχή από άλλα πολιτικά θέματα!)
3. Δυστυχώς αυτή είναι η γενική νοοτροπία των πολιτικάντηδων όλων των κομμάτων. Ναι, οπωσδήποτε οι παλαιότεροι επέδειχναν λίγη τσίπα, λίγη αιδώ και κάποτε μερικοί παραιτούνταν. Οι τσιπριστές είναι ό,τι χειρότερο έχει αναδυθεί μέχρι τώρα στην πολιτική ζωή.
Αλλά και οι αντίπαλοι δεν στέκονται στο ύψος των περιστάσεων. Ας πάρουμε ένα παράδειγμα:
Αποκαλύφθηκε το 2015 πως ο υπουργός Σταθάκης δεν είχε δηλώσει 1,8 εκμ στο «πόθεν έσχες» του 2012. Η ΝΔ εξαπέλυσε μύδρους. Ο Σύριζα απάντησε «Είστε συκοφάντες»!
Πρόσφατα αποκαλύφθηκε πως ο Μητσοτάκης δεν δήλωσε ορισμένα περιουσιακά στοιχεία της συζύγου του. Ο Σύριζα εξαπέλυσε μύδρους. Η ΝΔ απάντησε «Είστε συκοφάντες»!
Άλλο παράδειγμα. Ο Σύριζα ως αντιπολίτευση ξεφώνιζε πως η κυβέρνηση ΝΔ-Πασοκ (Σαμαράς – Βενιζέλος) χειραγωγεί την ΕΡΤ – όπως και γινόταν. Σήμερα η ΝΔ κλπ κατηγορούν τον Σύριζα ως κυβέρνηση πως χειραγωγεί την ΕΡΤ – όπως και γίνεται!
4. Σε μια σοβαρή χώρα με φιλελεύθερες, δημοκρατικές παραδόσεις όπως η Βρετανία π.χ., ο πρόεδρος του Κοινοβουλίου προέρχεται από κόμμα, μα λειτουργεί ακομμάτιστα. Ομοίως ο γραμματέας του Υπουργικού Συμβουλίου. Και οι Γενικοί Γραμματείς στα υπουργεία και στις πλείστες δημόσιες υπηρεσίες είναι δημόσιοι υπάλληλοι (ή διπλωμάτες) καριέρας, με απαραίτητες σπουδές Δημόσιας Διοίκησης και πανεπιστημίου, όχι τυχάρπαστα κομματόσκυλα, φίλοι και συγγενείς κυβερνητικών στελεχών.
Έτσι ακόμα κι αν δεν υπάρχει κυβέρνηση για ενάμιση έτος, όπως στο Βέλγιο, η χώρα πορεύεται ομαλά! Έτσι ο πρωθυπουργός ή κάποιος υπουργός δεν χρησιμοποιεί το πρωθυπουργικό αεροπλάνο για τουρισμό ή άλλα παιγνίδια. Αν είναι να ταξιδέψει, ο Γραμματέας ανακοινώνει το ταξίδι, τους συνταξιδιώτες και τον σκοπό του ταξιδιού ώστε οι πάντες να γνωρίζουν.
Τέτοια νοοτροπία είναι ανύπαρκτη στους δικούς μας πολιτικάντηδες.
Θα επανέλθω.
