kaścid dhīraḥ pratyag ātmānam aikṣad āvrttacakṣur amrtatvam icchan: κάποιος γνωστικός που λαχταράει αθανασία στρέφοντας τη ματιά του εντός βρίσκει τον Εαυτό (Κaṭha Ουπανισάδα 2.1).
Ο Θ. Γεωργακόπουλος γράφοντας στην Καθημερινή (Σαβ. 11/9/21) «Τι μου έμαθε η Covid-19» επισημαίνει ένα παράξενο γεγονός της σύγχρονης κουλτούρας μας.
Ο τρόπος με τον οποίο παράγεται η επιστημονική γνώση στην εποχή μας, και ειδικά σε κάποιους κλάδους όπως η υγεία, είναι ένα πρόβλημα. Πολλοί πιστεύουν ότι αυτό το σύστημα το σχεδιασμένο τη δεκαετία του 1940, που αναγκάζει τα πιο λαμπρά μυαλά του κόσμου, αντί να αξιοποιούν τα πιο δημιουργικά χρόνια της καριέρας τους παράγοντας γνώση, να ασχολούνται με τη συγγραφή άχρηστων papers για περιοδικά που δεν διαβάζει κανείς για να πιάσουν μόνιμη θέση σε κάποιο πανεπιστήμιο, δεν λειτουργεί καλά. Ή ίσως να φταίει κάτι άλλο. Το σίγουρο είναι ότι έχουμε φτάσει σε ένα σημείο, ως είδος, που μπορούμε να απαιτούμε από τους εξυπνότερους και τους ικανότερους συνανθρώπους μας να δίνουν λύσεις στα μεγάλα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε όλοι μαζί. Σε συντομότερο χρονικό διάστημα από 600 ημέρες. Για να σας το θέσω αλλιώς, σε λίγες εβδομάδες η ανθρωπότητα θα εκτοξεύσει στο διάστημα έναν πύραυλο. Αυτός ο πύραυλος θα μεταφέρει μέσα ένα διαστημόπλοιο. Αυτό το διαστημόπλοιο θα περιέχει ένα τηλεσκόπιο. Το διαστημόπλοιο θα ταξιδέψει ενάμισι εκατομμύριο χιλιόμετρα μακριά, μέχρι το σημείο Λαγκράνζ L2 (τέσσερις φορές πιο μακριά απ’ το φεγγάρι -το ταξίδι θα του πάρει ένα μήνα) όπου θα ανοίξει και θα ξεδιπλωθεί και θα αρχίσει να συλλέγει στοιχεία για εξωπλανήτες και εικόνες από 13 δισεκατομμύρια έτη φωτός μακριά. Αν μπορούμε να κάνουμε αυτό, θα έπρεπε να μπορούμε να νικήσουμε ή, έστω, να καταλάβουμε έναν ιό που αλωνίζει μέσα μας κραδαίνοντας τη βαριοπούλα του σχεδόν δυο χρόνια τώρα. (Αυτά όλα γράφτηκαν στην αρχή του 2022 προτού ξεσπάσει η νέα κρίση της απρόκλητης, βάρβαρης ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία με όλα τα ψεύδη που Ρώσοι επίσημοι και δειλοί ή δολεροί Δυτικοί διάδωσαν ως δικαιολογίες για ένα έγκλημα!)
Αυτό είναι το ενδιαφέρον μας για τον κόσμο «έξω». Και αυτό έχει εκδηλωθεί εδώ και χιλιάδες χρόνια και θα συνεχίσει να κυριαρχεί – και μάλιστα η κατάσταση θα γίνει πιο έντονη!
Τη δεκαετία 1970 σε μια ομιλία του o Βρετανός νευρολόγος, Dr Roles είπε: «Στις μέρες μας συντελούνται πάρα πολλές ανακαλύψεις σε όλους σχεδόν τους τομείς της ανθρώπινης γνώσης. Π.χ. οι ανακαλύψεις των αστρονόμων και όλα τα θαυμαστά νέα δεδομένα που έφεραν πίσω οι αστροναύτες τα οποία διαλύουν την άγνοια αιώνων. Όμως κανείς δεν ενδιαφέρεται να εξερευνήσει τον ‘εσωτερικό’ χώρο που είναι εξίσου ευρύς και εξίσου ανεξερεύνητος.»
Ο Δρ Roles πάει βαθύτερα “εντός” καθώς στη συνέχεια εξετάζει τον νου και το πνεύμα του ανθρώπου το οποίο επίσης και μάλιστα πρώτιστα χρειάζεται διερεύνηση. Είναι όμως υπερβολή να λέει πως «κανείς δεν ενδιαφέρεται να εξερευνήσει» την ψυχολογική διάσταση του ανθρώπου. Ο ίδιος το έκανε και πάρα πολλοί επώνυμοι και ανώνυμοι επιστήμονες και στοχαστές πριν από εκείνον. Αλλά είναι γεγονός πως οι μεγάλες μάζες και των κοινών ανθρώπων μα και των επιστημόνων και διανοητών δεν ενδιαφέρονται. Η προσοχή τους είναι σταθερά στραμμένη στον υλικό κόσμο «έξω» και στις θεωρίες τους. Σε μεγάλο βαθμό αυτό είναι φυσικό διότι τέτοια είναι η δομή της ενσαρκωμένης μορφής μας. Μα από την άλλη, αν δεν στραφούμε “εντός” να κατανοήσουμε τον Εαυτό μας, να ερευνήσουμε τις ιδιότητες και τα αδυναμίες μας ώστε να αναπτύξουμε τις θετικές ιδιότητες και να περιορίσουμε τις αρνητικές (δηλαδή τις εγωιστικές που παράγουν τις ζήλειες, αντιπαλότητες και συγκρούσεις), τα πράγματα θα συνεχίσουν ως έχουν δίχως βελτίωση. Και ξεκινάμε με τον εαυτό μας.
Εξηγώντας το ενδιαφέρον μας για τον εξωτερικό υλικό κόσμο το πλήρες εδάφιο της Ουπανισάδας, που διατυπώθηκε στην τρίτη χιλιετία πκε λέει: «Ο αυθύπαρκτος Κύριος άνοιξε τα κανάλια [των αισθήσεων] προς τα έξω: έτσι ένας βλέπει προς τα έξω [τις εκδηλωμένες μορφές] όχι τον εσώτερο Εαυτό. Κάποιος γνωστικός που λαχταράει αθανασία στρέφοντας τη ματιά του εντός βρίσκει τον Εαυτό».
Μόνιμη ρηξικέλευθη λύση στα προβλήματά μας θα δοθεί μόνο από εκείνο τον ανεξερεύνητο έναν Εαυτό.
Μα πώς βρίσκεις εκείνο τον Εαυτό; Οι σοφοί των Ουπανισάδων – που μόνοι εκείνοι ερεύνησαν ενδελεχώς αυτήν τη διάσταση του ανθρώπινου ψυχισμού – λένε πως χρειάζεται ένας δάσκαλος, μια πειθαρχία που συνδυάζει πλήρως τη θεωρητική γνώση με τη μεθοδική πρακτική εφαρμογή στην καθημερινότητα.
Καλή τύχη, λοιπόν!
