«Μετατοπίσεις» είναι ο τίτλος άρθρου (Βήμα 2/8/21) του Α. Α. Αθανασόπουλου. Επισημαίνεται πως ο κόσμος είναι πια μια αρένα σφοδρού ανταγωνισμού όπου μικρές χώρες σαν την Ελλάδα πρέπει εξάπαντος να προσπαθούν να προβλέπουν τις νέες τάσεις. Δύο είναι οι κομβικές αλλαγές που θα διαμορφώσουν τις νέες καταστάσεις: α) η πρόοδος της τεχνολογίας με την τεχνητή νοημοσύνη, ρομποτική, νανοτεχνολογία και παρόμοια, και β) μετατοπίσεις στο γεωπολιτικό επίπεδο όπου ενώ η Αμερική φαίνεται να αποχωρεί από διάφορα μέρη, η Κίνα προελαύνει ορμητικά.
Ο αρθρογράφος επισημαίνει επίσης πως στην Ελλάδα «για πρώτη φορά μια κυβέρνηση κι ένας πρωθυπουργός επιδιώκουν να σκιαγραφήσουν, όσο αυτό είναι εφικτό, το μέλλον». Οι αλλαγές απαιτούν τη συγκρότηση Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας όπου θα πρέπει να υπαχθούν υπουργικά ή/και γραφειοκρατικά φέουδα.
Ο πρωθυπουργός παρέλαβε την έκθεση Megatrends 2040: Μεταβλητότητα, Αβεβαιότητα, Επινοητικότητα. Είναι πόνημα της Ομάδας Μακροπρόθεσμου Στρατηγικού Σχεδιασμού και Έρευνας για το Μέλλον. Εδώ αποτυπώνονται «μεγατάσεις» σύμφωνα με τις οποίες η κυβέρνηση, αφού τις αναλύσει και μελετήσει, θα προγραμματίσει.
Αυτές είναι: κλιματική αλλαγή· έλλειψη πόρων· δημογραφικές ανισορροπίες· αστικοποίηση· ραγδαία τεχνολογική ανάπτυξη· αύξηση μεσαίας τάξης και κατανάλωσης παγκοσμίως· μετατόπιση επιρροών σε Νότο και Ανατολή.
Αναμφίβολα η Έκθεση θα μελετηθεί δεόντως και σίγουρα θα γίνουν σχεδιασμοί. Επίσης μπορεί να προωθηθούν ορισμένα πρόσθετα μέτρα για το περιβάλλον, την παιδεία κ.λπ. και ορισμένες κινήσεις στην εξωτερική πολιτική.
Η τεχνολογική ανάπτυξη και η μετατόπιση επιρροών βρίσκονται εκτός της ελληνικής επικράτειας και δυνατότητας επίδρασης. Η αφθονία ή έλλειψη φυσικών πόρων είναι δεδομένη από τη Φύση. Σε αυτές τις τρεις περιοχές η ελληνική κυβέρνηση δεν μπορεί να κάνει πολλά: μόνο να φροντίσει να διανέμονται δίκαια οι προσβάσιμοι φυσικοί πόροι.
Δεν θα γίνει κατανοητό όμως πως οι άλλες 4 «μεγατάσεις» έχουν κοινή αιτία. Τα όποια μέτρα προωθηθούν, ακόμα και αν η κυβέρνηση παραμείνει για 2η και 3η τετραετία για να τα συνεχίζει, θα είναι ανεπαρκή μπαλώματα, όπως όλες οι μεταρρυθμίσεις. Υπάρχει κάποια βελτίωση σε έναν τομέα μα δημιουργούνται άλλες δυσλειτουργίες αλλού, μα δεν γίνονται αντιληπτές νωρίς.
Σε ένα επίπεδο, πολλές δυσχέρειες θα εξαφανιστούν αν αλλάξει το φορολογικό σύστημα στην απλή Γεωφορολόγηση: δηλαδή το κράτος να αποκομίζει πλήρως την υπεραξία των εδαφών. Αυτό το μέτρο θα επιφέρει τεράστιες αλλαγές θεραπεύοντας σε μεγάλο βαθμό τη ρύπανση, την αλόγιστη χρήση πόρων, την αυξανόμενη αστικοποίηση και δημογραφικές ανισορροπίες. Μα σύντομα οι άνθρωποι θα βρουν τρόπους να αλλάξουν το σύστημα.
Στη ρίζα όλων των δυσχερειών κουρνιάζει η επιθυμία για καλοπέραση που συνδυάζεται με την απληστία. Οι άνθρωποι θέλουν συνεχώς να έχουν περισσότερα για να μπορούν να περνούν καλύτερα.
Αν η ανατροφή δεν αλλάξει, αν η παιδεία δεν αναδιοργανωθεί έτσι που οι μικροί μαθητές να αναχαιτίσουν την απληστία (και την αλαζονεία) τα μέτρα που θεσπίζονται θα επιφέρουν μόνο προσωρινή και πολύ μικρή βελτίωση ή καθόλου.
Η δομή της κοινωνίας, η ζωή όπως κυλά, αντανακλά πιστά τη νοοτροπία ή την εσωτερική κατάσταση των πολιτών.
