1. Πολύ καλά έκανε η κυβέρνηση να στραφεί προς την επανεκκίνηση της οικονομίας και την επαναφορά της κανονικότητας.
Μα νομίζω το έκανε εσπευσμένα, πιο γρήγορα από ό,τι θα έπρεπε. Ιδίως με τον τουρισμό. Ναι, θα υπάρξουν προφυλάξεις στα λιμάνια και στα αεροδρόμια, μα αυτές θα έπρεπε να είναι η δεύτερη γραμμή άμυνας. Η πρώτη πρέπει να είναι οι ίδιοι οι τουρίστες. Αυτοί θα έπρεπε να έχουν πιστοποιητικό ανοσίας από τη χώρα τους. Έχουν δίκιο να φοβούνται οι ξενοδόχοι και κακώς δε τους λογάριασε η κυβέρνηση.
Αν οι ξένοι (όπως έγινε στην αρχή με τους ταξιδιώτες από έξωθεν) ξαναφέρουν την πανδημία, τότε η επανεκκίνηση θα φρακάρει άσχημα.
2. Έχουμε διαμορφώσει χωρίς να το ξέρουμε μια νέα κανονικότητα, μια πραγματικότητα με τροποποιημένες τις παραδόσεις μας.
Η κοινωνικότητα μας θα πάψει να είναι όπως ήταν. Οι αγκαλιές και οι πολλαπλοί ασπασμοί θα λιγοστέψουν. Από μια άποψη αυτό είναι καλό διότι μειώνονται αφενός οι πνιγηρές διαχύσεις του συναισθηματισμού και αφετέρου η διασπορά άλλων κολλητικών ασθενειών.
Ελπίζω να μη φτάσουμε στην ακραία κατάσταση των κρύων Σουηδών, μα λίγη αποστασιοποίηση δεν θα μας βλάψει καθόλου. Ας κοπούν και οι χειραψίες. Οι χαιρετισμοί μπορούν κάλλιστα να γίνονται δίχως αυτά τα ευτελή χειροπιασίματα. Γιατί να μην υιοθετήσουμε την υπόκλιση;
Αυτό που έχει σημασία στην κοινωνικότητα είναι η συντροφιά και η επικοινωνία και, βαθύτερα, η πρόθεση και η διάθεση και η καλή ομιλία.
3. Εισήλθαμε θέλοντας και μη στην εποχή της αποστασιοποίησης και των τηλεδιασκέψεων. Και γιατί όχι;
Βέβαια χάνεις την ευκρίνεια της συνομιλίας και τις συνόρασης. Στις συσκευές μας ο ήχος και η εικόνα συχνά στρεβλώνονται πολύ. Και χάνεις κάτι στην επικοινωνία – κάτι που δεν αναπληρώνεται.
Μα έχεις πολλές διευκολύνσεις.
Δεν ταξιδεύεις τόσο πολύ πια. Γίνεται εξοικονόμηση πόρων, μείωση στην κυκλοφορία και, κατ’ επέκταση, βελτίωση στην ατμόσφαιρα. Γλιτώνεις και τους συνωστισμούς παντού, ενώ η επικοινωνία γίνεται γοργά.
Είναι και αυτές σημαντικές κατακτήσεις…
Επιπλέον υπάρχει και η ψυχολογική άποψη καθώς υπερβαίνεις παλιές συνήθειες και παλιούς τρόπους.
Πάντα υπάρχει αντίσταση και γκρίνια στην καινοτομία: έγινε με τις μηχανές στον 19ο ένατο αιώνα, με το τηλέφωνο, την τηλεόραση, τον υπολογιστή και το Διαδίκτυο.
Αυτή η ψυχολογική υπέρβαση είναι μεγάλο καλό και αντισταθμίζει την όποια επιβάρυνση στη φυσική οικολογία, ίσως.
