1. Είναι ο τίτλος άρθρου του Inside Story, μιας ακόμα μισοχαμένης προσπάθειας να βελτιώσει τη νοοτροπία του ελληνικού κοινού. “Άλλαξε τον κόσμο, όχι τον εαυτό σου”. Και τη λέω “μισοχαμένη” για τρεις λόγους.
α) Ο ένας είναι ότι όσοι γράφουν έχουν μόνο μερικά, όχι αρκετά, καλά εφόδια και μια μάλλον περιορισμένη θεώρηση της πραγματικότητας. Επομένως όλα όσα γράφουν έχουν περιορισμούς και εισάγουν ελλιπείς απόψεις.
β) Δημοσιεύματα έχουν περιορισμένη επίδραση, ούτως ή άλλως. Μα όταν αυτά τα ίδια είναι ήδη ελλιπή, η επίδραση τους θα είναι ανάπηρη.
γ) Κάθε πράξη στον υλικό κόσμο είναι μακροπρόθεσμα “χαμένη” διότι ενώ για την εποχή της μπορεί να είναι άριστη και αμετάβλητη (μέσα στην περιοχή και την εποχή της), στη μεγάλη μακραίωνη εξέλιξη εξαφανίζεται αργά ή γρήγορα.
Από την άλλη δεν είναι χαμένη στον βαθμό που διασπείρει και προωθεί ιδέες που αν ο αναγνώστης τις χωνέψει, αφού τις διαβάσει, θα αλλάξουν την νοοτροπία του αρκετά έτσι που κάποια ώρα θα στραφεί στην έρευνα για τη συμπαντική πραγματικότητα και την αλήθεια του εαυτού του, τη δομή του ψυχισμού του και την απαρχή και αιτία της ύπαρξής του.
2. Η γνώση μας για τις μεγάλες αυτοκρατορίες του απώτερου παρελθόντος και της Ρωμαϊκής, π.χ., και της Αθηναϊκής, είναι περιορισμένες. Και αυτές ή άλλες όμοιες περιπτώσεις είναι πολύ μεγάλες “πράξεις”. Εντούτοις όλες έχουν αφήσει πίσω λίγες επιδράσεις, μα τέτοιες που να βοηθούν όσους κατανοούν κάπως βαθύτερα τις σοβαρές, σημαντικές απόψεις της ζωής να στραφούν προς το αληθινό, το μόνιμο, το ορθό.
Η Ρωμαϊκή περίοδος άφησε πίσω της, με διάφορους κώδικες, την αγάπη για τον Νόμο και το Δίκαιο. (Επίσης, μια στέρεη αρχιτεκτονική.) Έτσι τρέφει το αίσθημα Δικαιοσύνης σε όσους κατανοούν πως αυτό είναι μια μεγάλη αρετή και αν την εφαρμόζουν στη ζωή τους θα τους βοηθήσει να βελτιωθούν ως άνθρωποι και τελικά να αναζητήσουν τη πηγή της ύπαρξης των πάντων και της δικής τους.
Η Αθηναϊκή (ίσως ο ευρύτερος κλασικός ελληνικός πολιτισμός) άφησε πάλι για όσους καταλαβαίνουν άμεσες επιδράσεις μέσω σπουδαίων έργων τέχνης και άμεσες υποδείξεις μέσω των γνωστών φιλοσοφικών συστημάτων (όπως Πλατωνισμός, Στωικισμός, Πυθαγορισμός), για την κατεύθυνση στην οποία πρέπει να στραφεί ο νους για να βρει το αληθινό και μόνιμο.
Όλα τα άλλα για τους πολιτισμούς αυτούς είναι αδιάφορες και ανούσιες ακαδημαϊκές ασχολίες.
3. Ο κόσμος, η ζωή, αλλάζει ακατάπαυστα. Κάθε περίοδος είναι μεταβατική, άσχετα με το ότι πολλοί επικεντρώνονται σε ορισμένες μικρές ή μεγάλες εποχές και τις αποκαλούν μεταβατικές. Στην πραγματικότητα κάθε μέρα είναι μεταβατική! Ούτε εσύ ούτε ο κόσμος στον οποίο ζεις θα είστε ίδιοι την επόμενη μέρα. Οι αλλαγές μπορεί από έτος σε έτος και ιδίως μέρα σε μέρα να είναι πολύ μικρές, σχεδόν αδιόρατες, μα στο τέλος μιας 20ετίας είναι αρκετά αισθητές.
Σε 20 έτη η κατοικία σου έχει αλλάξει, το οικογενειακό περιβάλλον επίσης καθώς και η εργασία σου, έστω κι αν κάνεις την ίδια δουλειά. Ομοίως η νοοτροπία σου έχει αλλάξει – στη θρησκεία, στην πολιτική, στην πολιτισμική και στα γούστα σου. Όμως κάτι έχει μείνει αναλλοίωτο, ολόιδιο από τότε που θυμάσαι την ύπαρξή σου ως μικρό παιδί, ας πούμε, στο δημοτικό. Το αίσθημα της ύπαρξής σου, “εγώ είμαι”, δεν έχει αλλάξει, επίσης η συνειδησία, η επίγνωση σου του τι συμβαίνει μέσα σου (αισθήματα, διαθέσεις, σκέψεις, φιλοδοξίες) και του τι συμβαίνει ολόγυρα και σε σένα από ενέργειες στο περιβάλλον σου.
4. Αν το Αίσθημα Ύπαρξης (και η συνειδησία/επίγνωση που το συνοδεύει πάντα) μένει αμετάβλητο παρά τις μεταβολές στο σώμα και στον ψυχισμό μας, τότε αυτό έχει τις ιδιότητες του μόνιμου κι, επομένως, αφού η αλήθεια είναι μόνιμη και αμετάβλητη, του αληθινού.
Σε αυτήν την κατεύθυνση, λοιπόν, αξίζει να στρέψει τις έρευνες και προσπάθειές του ο άνθρωπος. Διότι αυτή είναι, ή οδηγεί στο μόνο αληθινό και μόνιμο στοιχείο της ύπαρξής του. Όλα τα άλλα μεταβάλλονται και χάνονται. Αυτό ίσως να είναι και το μόνο στοιχείο, η μόνη άποψη της ύπαρξής μας που αντέχει και διαρκεί μετά τον θάνατο. Δεν είναι βέβαιο αυτό, μα προς εκεί οδηγεί η λογική. Αξίζει επομένως να στραφεί σε αυτήν την κατεύθυνση ο λογικός, εχέφρων άνθρωπος.
Και αυτή είναι η σημασία του “να αλλάξω τον εαυτό μου”: να αλλάξω το πώς σκέφτομαι και πώς αισθάνομαι τον εαυτό μου και πώς βλέπω τον κόσμο. Το να προσπαθείς να αλλάξεις τον κόσμο (ο καθένας και η καθεμιά με τα ιδιαίτερα και αλληλο-συγκρουόμενα γούστα και ιδεολογήματά τους) είναι ματαιοπονία. Αν συμμεριστείς αυτές τις ιδέες (να αλλάξεις πρώτα τον εαυτό σου, όπως βλέπεις τον εαυτό σου και τον κόσμο), έχεις αλλάξει σε πολύ μεγάλο βαθμό τη νοοτροπία ή τον ψυχισμό σου κι έτσι ο νους σου έχει μεγαλύτερη και βαθύτερη κατανόηση. Η εσωτερική αλλαγή έχει αλλάξει εσένα και, αφού εσύ είσαι μέρος του κόσμου, έχει αλλάξει και τον κόσμο στον οποίο βρίσκεσαι. Μα αυτό είναι θέμα για άλλο άρθρο.
