Νικόδημος
Αναμφίβολα οι πιο διακεκριμένοι “ρέμπελοι” (φράση του Πετριά μας) στην Ελλάδα είναι οι πολιτικάντηδες. Χειρότεροι όμως είναι οι ακαδημαϊκοί και πανεπιστημιακοί γενικά.
Φίλος καθηγητής, με περγαμηνές στον κλάδο του και ανάμεσα στους κορυφαίους του κόσμου, σε ένα Ινστιτούτο έρευνας στην Αθήνα, συνεργαζόμενο με όμοια ερευνητικά κέντρα στην ΕΕ και παίρνοντας γενναία κονδύλια από εκεί, μου λέει συχνά τα ευτράπελα και ντροπιαστικά που συμβαίνουν.
Σκέφθηκα να το αναφέρω τώρα, με αφορμή ένα άρθρο της Τασούλας Επτακοίλη στην Καθημερινή, 19/4/24:-
“Ο Νίκος Κυρπίδης, κορυφαίος βιολόγος και ερευνητής, διεθνώς αναγνωρισμένος, επικεφαλής του Τμήματος Επιστήμης Δεδομένων του Μικροβιώματος και διευθυντής του Προγράμματος Προκαρυωτικής Βιολογίας στο Εθνικό Εργαστήριο Lawrence Berkeley των ΗΠΑ, επιστρέφει στην Ελλάδα για να προσφέρει στην πατρίδα. Το 2020 διεκδικεί τη θέση του επιστημονικού διευθυντή του Ιδρύματος Ιατροβιολογικών Ερευνών της Ακαδημίας Αθηνών (ΙΙΒΕΑΑ). Το brain gain γίνεται πράξη. Ή μήπως όχι; Η παραίτησή του, πριν από λίγες ημέρες, εννέα μήνες μετά την εκλογή του (τον Ιούλιο του 2023), αποδεικνύει ότι η δύναμη της αδράνειας στη χώρα μας είναι ισχυρότερη από όσο ίσως νομίζουμε…
Στην άλλη άκρη της τηλεφωνικής γραμμής, από την Καλιφόρνια, ο Νίκος
Κυρπίδης ξετυλίγει το νήμα μιας πικρής για τον ίδιο ιστορίας.
«Πριν από τρία χρόνια, όταν υπέβαλα την αίτησή μου, η εικόνα του ΙΙΒΕΑΑ ήταν πολύ διαφορετική από τη σημερινή. Δεν είχε πραγματοποιηθεί ακόμη η αξιολόγησή του από διεθνή επιστημονική επιτροπή, η οποία το κατέταξε στις χαμηλότερες θέσεις μεταξύ των ερευνητικών ιδρυμάτων της χώρας και ανέδειξε τα λειτουργικά και διοικητικά προβλήματά του. Στη συνέχεια, οι συζητήσεις μου με εν ενεργεία ερευνητές του και με άλλους που αναγκάστηκαν να παραιτηθούν λόγω των δυσλειτουργιών του, καθώς και η προσωπική εις βάθος έρευνά μου με οδήγησαν στο συμπέρασμα ότι ήταν επιτακτική η ανάγκη να γίνει αυτό που οι αξιολογητές θεωρούσαν αναγκαίο: ριζικές οργανωτικές και διοικητικές αλλαγές. Έκρινα, λοιπόν, ότι ήταν απαραίτητο ο επιστημονικός διευθυντής να αποκτήσει αρμοδιότητες ανάλογες με αυτές ενός διευθύνοντος συμβούλου, ο οποίος θα είχε την ευελιξία γρήγορων αποφάσεων και θα ελεγχόταν από το Διοικητικό Συμβούλιο στο επίπεδο της συνολικής στρατηγικής του ιδρύματος και του προϋπολογισμού. Και αυτό δεν είναι καθόλου πολύπλοκο, αν υπάρχει βούληση. Σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, αρκεί μια απλή απόφαση του Δ.Σ.».
Στο ίδιο άρθρο ο Λουκάς Παπαδήμος, πρώην Πρωθυπουργός και νυν πρόεδρος του ΙΙΒΕΑΑ, δίνει τη δικαιολογητική του απάντηση στις κατηγορίες του Ν. Κυρπίδη.
“Από τις συζητήσεις μας προέκυψαν δύο βασικά ζητήματα που προβλημάτισαν το Διοικητικό Συμβούλιο. Πρώτον, ήθελε να αναβαθμιστεί ο ρόλος του και να έχει καθήκοντα τα οποία υπερβαίνουν κατά πολύ αυτά του επιστημονικού διευθυντή (ουσιαστικά να είναι εκτελεστικός διευθυντής). Δεύτερον, λόγω υποχρεώσεών του στις ΗΠΑ σκόπευε να έρχεται στην Ελλάδα (για περίπου έναν χρόνο) δύο εβδομάδες κάθε δύο μήνες – ή συχνότερα μόνο αν υπήρχε κάποια ανάγκη. Αυτά συζητήθηκαν στο Δ.Σ. τον Δεκέμβριο και τον Ιανουάριο.
Τον περασμένο Μάρτιο συμμετείχε και ο ίδιος σε μια συνεδρίαση. Εκεί, με πλειοψηφία έξι έναντι ενός, του ζητήσαμε να αναλάβει τα καθήκοντά του με βάση τα προβλεπόμενα από την κείμενη νομοθεσία. Δεν ήταν δυνατόν να γίνουν δεκτά τα αιτήματά του για λόγους ουσιαστικούς, νομικούς και πρακτικούς.“
Η απάντηση του Λ. Παπαδήμου δεν αναφέρει τα προβλήματα κι επικυρώνει τα όσα ισχυρίζεται ο Ν. Κυρπίδης κάνοντας φανερή την αδράνεια και ακαμψία στους θεσμούς αυτούς που στηρίζονται από την “κείμενη νομοθεσία”. Μα μήπως είναι ο Ν. Κυρπίδης ο πρώτος που, ενώ διαπρέπει στο εξωτερικό, έρχεται, διαπιστώνει τα κακώς κείμενα και φεύγει; Η κατάσταση δεν αλλάζει για να διατηρείται το φεουδαρχικό καθεστώς που συνεχώς διώχνει εξαιρετικούς επιστήμονες ούτως ώστε μετριότητες με ισχυρές πλάτες στον εκφυλισμένο πολιτικό κόσμο να μένουν στους εφήμερους θώκους τους – και πολλά Ινστιτούτα της χώρας κι εκπαιδευτικές επιδόσεις (βλ. πχ. PISA) συνεχώς να βαθμολογούνται πολύ χαμηλά!
