1. Αντιγράφω από του «διανοούμενου» κ. Χ. Γιανναρά την επιφυλλίδα (Καθημερινή 4/12/16): Το 1966… ο Μάρτιν Χάϊντεγκερ ένας από τους σημαντικότερους φιλοσόφους στην ευρωπαϊκή ιστορία και κορυφαίος του 20ου αιώνα, δήλωνε την αγωνία του, αν μπορεί να υπάρξει πολιτικό σύστημα, και ποιο, ικανό να λειτουργήσει μέσα στον κόσμο που διαμορφώνει η ραγδαία εξελισσόμενη τεχνολογία, αυτονομημένη από τις ανθρώπινες ανάγκες, σαν αυτοσκοπός. «Πάντως το συμβατό με την καινούρια εποχή πολίτευμα δεν μπορεί να είναι η δημοκρατία».
Δεν αμφιβάλλω πως και ο Γιανναράς «αγωνιά», όπως τόσοι και τόσοι άλλοι που «αγωνιούν» ή «προβληματίζονται» για τέτοια θέματα, σχετικά με την επιβίωση και το μέλλον μας. Προφανώς αγωνιούν διότι αγνοούν πως οι απαντήσεις δόθηκαν επαναληπτικά εδώ και 4.000 ίσως και περισσότερα χρόνια.
2. Ο 20ος αιώνας βρίθει από ευρωπαίους (κυρίως Γάλλους) και αμερικανούς φιλοσόφους (και ασιάτες και αφρικανούς και ότι άλλο) και μάλιστα «κορυφαίους» που μιλούν και γράφουν ακατάσχετα συσκοτίζοντας με τον βερμπαλισμό και τις θεωρίες τους, την απλή φιλοσοφία και την πρακτική καθοδήγηση που διατύπωσαν παλαιότεροι και οξυδερκέστεροι στοχαστές στην Ελλάδα, στην Ινδία και στην Κίνα.
Ο Γιανναράς δεν μας λέει πως ο Χάϊντεγκερ ήταν ένας γαλαζόαιμος ναζιστής μέλος του κόμματος από το 1933 ως το 1945 (τότε δηλαδή που ο Ναζισμός κατέρρευσε με την ήττα των Γερμανών) και είχε ορκιστεί πίστη στον ίδιο τον Αδόλφο κι έτρεφε ρατσιστικά μίση! Γι’ αυτό η δημοκρατία ήταν για τον Χάϊντεγκερ ασύμβατη με τις σύγχρονες εξελίξεις οικονομίας και τεχνολογίας.
Δεν μας λέει επίσης πως ο Χάϊντεγκερ είχε αργότερα ξεσηκώσει, χωρίς την επιβαλλόμενη παραδοχή, όχι μόνο ιδέες μα μεγάλα αποσπάσματα από τον Βουδισμό και τον Ταοϊσμό. Ένας ταοϊστής λόγιος μάλιστα, ο Chang Chu Yuan, έγραψε πως ο Χάϊντεγκερ ήταν ο μόνος δυτικός φιλόσοφος που όχι μόνο διανοητικά καταλάβαινε μα διαισθαντικά «έπιασε» τη στόχαση του Ταοϊσμού. (Λεπτομέρειες στον Reinhard May Heidegger’s Hidden Sources… 1996 London, NY.)
3. Και ο Γιανναράς στην επιφυλλίδα του και ο Χάϊντεγκερ και πολλοί άλλοι «διανοούμενοι, φιλόσοφοι, επιστήμονες» κλπ, κάνουν το παιδαριώδες σφάλμα να νομίζουν πως οι τεχνολογικές και οικονομικές εξελίξεις δημιουργούν δυσκολίες και προβλήματα στην κοινωνία και τη διακυβέρνηση της (δηλ. το πολιτικό σύστημα)!
Σε τι φταίει το μαχαίρι με το οποίο ένας ψυχάκιας καθαρίζει όχι μια πατάτα, μα τη μητέρα του και μετά διάφορες γυναίκες που νομίζει πως είναι σαν τη μητέρα του;
Από πού και ως πού και από πότε «αυτονομήθηκε» η τεχνολογία;… Εξελίσσεται ραγδαία από μόνη της, χωρίς τεχνικούς, έρευνες, πειράματα, εργαστήρια και τις διάφορες ομάδες ανθρώπων που την χρηματοδοτούν και άλλους που την χρησιμοποιούν με χαρά;… Ας μη λέμε εκτυφλωτικές κουταμάρες.
Οπωσδήποτε σήμερα τα απόβλητα του αυτοκινήτου, του πετρελαιοκίνητου πλοίου και άλλων σύγχρονων αγαθών, προκαλούν το πρόβλημα της ρύπανσης, κάτι που δεν έκαναν τα άλογα ή τα βόδια με τα κάρα τους και τα ιστιοφόρα.
Μα αφού το γνωρίζουμε, γιατί δεν λύνουμε το πρόβλημα;
Αυτοί που δεν θέλουν να το λύσουν είναι άνθρωποι με νου για να σκέφτονται μεν, αλλά και με προτίμηση τα δικά τους συμφέροντα, την ικανοποίηση των δικών τους επιθυμιών, συχνά σε βάρος άλλων ανθρώπων και του υγιούς περιβάλλοντος.
Σαν υπνωτισμένοι ψάχνουμε για λύσεις συνεχώς σε αδιάκοπη δράση και στον περίγυρο, ποτέ στις επιθυμίες μας που είναι ο κόσμος των αιτιών για όλες τις πράξεις μας.
Σε τελική ανάλυση δεν φταίει ούτε η τεχνολογία, ούτε η οικονομία, ούτε η δημοκρατία, μα η νοοτροπία και οι επιθυμίες μας: αυτές χρειάζονται αλλαγή όντας ασύμβατες στην εγωιστική μορφή τους με τις πραγματικές ανθρώπινες ανάγκες. Αν αλλάξουν οι επιθυμίες, θα αλλάξουν όλα! Μα πώς αλλάζουν οι επιθυμίες;
4. Ο Χάιντεγκερ ασχολήθηκε με το “ον” δηλαδή τον άνθρωπο ως ον και εξέτασε την οντολογία του Πλάτωνα στο “Σοφιστής” και το “Τίμαιος”. Όπως πολλοί άλλοι δεν κατάλαβε πως το ον άνθρωπος είναι μάλλον δυσπρόσιτο με τις συνηθισμένες λόγιες προσεγγίσεις. Διότι ο άνθρωπος είναι 9 άνθρωποι σε διαφορετικές βαθμίδες ανθρωπινότητας. (Μια απλούστερη θεώρηση δίνει 7 βαθμίδες.)
Οι τρεις κατώτερες βαθμίδες ανήκουν στον εξωτερικό κύκλο της ανθρωπότητας, οι επόμενες τρεις στον Μεσαίο και οι ανώτερες τρεις στον Εσώτερο. Η οντότητα σε κάθε βαθμίδα είναι πολύ διαφορετική – η νοοτροπία, επιθυμία, αρετή, νοημοσύνη, διάκριση, αξιολόγηση και δημιουργικότητα.
Στην πρώτη βαθμίδα είναι οι νοητικά καθυστερημένοι, ανώμαλοι, σαδιστές, εγκληματίες και μουρλοί κάθε είδους. Στη δεύτερη βαθμίδα είναι οι κοινοί άνθρωποι όπως εσείς κι εγώ που ακολουθούμε μια καριέρα, φτιάχνουμε οικογένεια και προσπαθούμε να ζούμε με κάποια αξιοπρέπεια – μα κλέβοντας την εφορία όποτε μπορούμε.
Στην τρίτη βαθμίδα είναι αυτοί που ανακάλυψαν πως ο άνθρωπος μπορεί εσωτερικά, ψυχολογικά να αλλάξει και να ανελιχθεί σε ανώτερη οντότητα. Στην τέταρτη βαθμίδα το έχουν πάρει απόφαση και οι ενέργειες τους στρέφονται στην κατεύθυνση της ανέλιξης διαλύοντας σιγά σιγά συνήθειες, περιοριστικές ιδεοληψίες και αδυναμίες.
Σε κάθε επίπεδο οι εγωιστικές επιθυμίες μειώνονται.
Και αυτό τώρα είναι ακόμα ένα μάθημα που τα δύο πρώτα επίπεδα βρίσκουν πολύ δύσκολο να αφομοιώσουν. Αν η διαφορά μεταξύ επιπέδου 2 και επιπέδου 4 είναι πολύ μεγάλη, στο επίπεδο 5 είναι πολύ μεγαλύτερη και δεν έχει νόημα να επεκταθώ πιο πέρα.
