Άκουσα στο YouTube τον Kenneth Clarke, βουλευτή των Συντηρητικών της κας Μέι, να αγορεύει εναντίον της κομματικής γραμμής για Μπρεξιτ και υπέρ της παραμονής στην ΕΕ.
Τρία πράγματα μου έκαναν εντύπωση: η θετική και ουσιαστική επιχειρηματολογία του (είτε συμφωνεί κάποιος είτε διαφωνεί), η σθεναρή στάση του ενάντια στη νέα κομματική γραμμή του Μπρέξιτ και η ανάλαφρη, χιουμοριστική του ευφράδεια.
Α) Είπε ξεκάθαρα πως η Βρετανία ωφελήθηκε από τη συμμετοχή της πρώτα στην Κοινή Αγορά και μετά στην ΕΕ. Πρωτίστως οικονομικά (αφού οι βρετανικές εξαγωγές στην ΕΕ ήταν υψηλές, κοντά 12% του ΑΕΠ). Αλλά και πολιτισμικά καθώς υπήρχε συνεργασία με άλλες χώρες και κυρίως βοήθεια στις πρώην κομμουνιστικές χώρες που τώρα έχουν στόχο να εισέλθουν κι αυτές σε μια δημοκρατική φιλελεύθερη Ένωση Ευρωπαίων. Επίσης θύμισε πως πρώην συντηρητικοί πρωθυπουργοί όπως ο ΜακΜίλαν και η Θάτσερ εργάστηκαν σκληρά κι ενθουσιωδώς για την ΕΕ – όπως και πλείστοι άλλοι βουλευτές σαν τον ίδιο.
Η ΕΕ προσέφερε μεγάλη ασφάλεια εκτός από οικονομικά οφέλη. Με την έξοδο η Βρετανία θα μπει σε αχαρτογράφητα νερά έχοντας χάσει τα πλεονεκτήματα που απολάμβανε. Συχνά δε η Βρετανία επηρέαζε αποφάσεις προς μια πολιτικά ορθότερη κατεύθυνση.
Β) Ο Κλαρκ υπέδειξε πως τα δημοψηφίσματα δεν είναι καλός τρόπος διακυβέρνησης. Δεν υπάρχει τίποτα σχετικό στη βρετανική συνταγματική παράδοση. (Συμφωνώ απόλυτα και προσθέτω πως αυτός είναι τρόπος δειλών και ανεύθυνων κυβερνώντων.)
Τόνισε δε πως επί 40 έτη ο ίδιος υποστήριξε την παραμονή της Βρετανίας στην ΕΕ. Δεν θα άλλαζε γνώμη τώρα επειδή η αρχηγός άλλαξε πολιτική βασισμένη σε ένα αχρείαστο δημοψήφισμα. “Δεν συμφωνώ με το δημοψήφισμα και δεν είμαι εγώ εχθρός του λαού επειδή μένω συνεπής στις απόψεις μου”, είπε.
Το δημοψήφισμα, υπέδειξε, αφορούσε ένα θέμα μάλλον περίπλοκο που στην πλειοψηφία τους οι μάζες δεν μπορούσαν να κατανοήσουν. Ήταν τυλιγμένο σε μια στεγνή διατύπωση που δεν εκδήλωνε την περιπλοκότητα και απαιτούσε ένα σκέτο Ναι ή Όχι. (Όπως και το δικό μας μουρλό δημοψήφισμα το καλοκαίρι του 2015 που ο Κωλοτούμπας μετάτρεψε από Όχι σε Ναι!) Οι δε πολέμιοι της παραμονής βομβάρδιζαν τον κόσμο με εύκολα συνθήματα δίχως να δίνουν αναλυτικά επιχειρήματα. Το θέμα δεν συζητήθηκε και δεν ανοίχτηκε επαρκώς.
Γ) Η αγόρευση του Κλαρκ ήταν σκέτη απόλαυση – τόσο διαφορετική από τις χοντρές, συνθηματολογικές μπαρούφες των δικών μας βουλευτών, ακόμα και των εγγράμματων. Δεν υπήρξε καμιά επίθεση κατά των διαφωνούντων, καμιά κατηγορία – όπως εδώ που συνεχώς ακούμε “Εσείς κάνατε τα ίδια και χειρότερα. Εσείς φταίτε για την κρίση”… Καμιά χυδαιότητα – τύπου Πολάκη. Απεναντίας ανέπτυξε τα επιχειρήματά του με πολύ χιούμορ, που ακόμα και οι αντίπαλοι γελούσαν με την καρδιά τους , και πολλή ευγένεια, καθώς και με αναφορές σε παρελθοντικούς ρήτορες και στον σοφό Edmund Burke (τέλη 18ου αιώνα) που είχε πει «Θα σας υπηρετήσω καλύτερα κάνοντας όχι αυτό που απαιτείτε αλλά αυτό που επιβάλλει η λογική και η συνείδησή μου».
