1. Ο καθένας μπορεί να ορίζει τη σημασία των όρων που χρησιμοποιεί όπως θέλει εφόσον μένει στο πλαίσιο των παραδοσιακών εννοιών των λέξεων και εφόσον χρησιμοποιεί τους όρους με συνέπεια. Ο όρος «πλούτος» πχ δεν μπορεί να χρησιμοποιείται με την έννοια ‘σπατάλη’, ούτε κάποτε με την έννοια ‘αφθονία(αγαθών)’, που είναι και η παραδοσιακή σημασία, και άλλοτε με την έννοια ‘εισόδημα’ που προσεγγίζει τη βασική έννοια ή ‘φτώχεια’ που είναι αντίθετη έννοια!
Όταν λοιπόν αναφερόμαστε σε «κοινωνικά αγαθά» πρέπει να είμαστε συνεπείς στην εννοιολογική χρήση του όρου και να μην ξεφεύγουμε από την παραδοσιακή σημασία των λέξεων.
Πάντα στο παρελθόν η βασική έννοια του όρου ήταν (και γενικά είναι) ‘αγαθά που είναι αναγκαία για την επιβίωση όλων των πολιτών που απαρτίζουν μια κοινωνία’.
2. Υπάρχουν αγαθά που είναι φυσικοί πόροι (=παρέχονται από τη Φύση δίχως την εργασία του ανθρώπου) όπως ο αέρας, η βροχή, το κάρβουνο, κλπ. Ο αέρας και η βροχή (= πόσιμο νερό) είναι απαραίτητα για την επιβίωση κάθε ανθρώπου οπουδήποτε στον κόσμο και οποτεδήποτε στη ιστορία μας. Το κάρβουνο, το σίδερο, το πετρέλαιο και παρόμοια υλικά δεν είναι απαραίτητα. Ο αέρας και το νερό είναι κοινωνικά αγαθά.
Υπάρχουν επίσης αγαθά που δεν παρέχονται από τη Φύση, δεν ανήκουν άμεσα στους φυσικούς πόρους, αλλά παράγονται από φυσικούς πόρους με την ανθρώπινη εργασία. Το ατσάλι, πχ, είναι ένα τεχνητό προϊόν που παράγεται από ανθρώπινη εργασία με μια διαδικασία επεξεργασίας του σιδήρου. Οι σανίδες πεύκου, καρυδιάς κλπ που χρησιμοποιούν οι μαραγκοί, επιπλοποιοί κλπ, επίσης παράγονται με ανθρώπινη εργασία από τους φυσικούς πόρους που είναι τα πεύκα, οι καρυδιές κλπ (αν και στις πλείστες περιπτώσεις και αυτά τα δέντρα σήμερα φυτεύονται από ανθρώπους). Τέτοια προϊόντα δεν είναι «κοινωνικά αγαθά» διότι, παρά την ευρύτατη χρήση τους στις πλείστες κοινωνίες δεν είναι απαραίτητα για την επιβίωσή μας.
3. Το νερό είναι διαφορετική περίπτωση.
Το διάχυτο με χλώριο νερό που τρέχει από τις βρύσες μας χάρη στο υδροδοτικό δίκτυο της ΕΥΔΑΠ (ή όπως αλλιώς μπορεί να ονομαστεί ο δημόσιος φορέας που παρέχει το νερό) έχει περάσει από διάφορες διαδικασίες και φθάνει σε μας χάρη στην εργασία άλλων ανθρώπων: είναι τεχνητό προϊόν όπως το ατσάλι και η πευκοσανίδα. Αλλά διαφέρει διότι ποτέ δεν παύει να είναι απαραίτητο για την επιβίωση μας.
Το νερό είναι κοινωνικό αγαθό.
4. Υπάρχει μια πρόσθετη άποψη.
Στις σύγχρονες συνθήκες όπου οι άνθρωπποι συνωστίζονται σε (μεγαλο)πόλεις και συχνά μένουν σε μικρά διαμερίσματα, είναι αδύνατο να μπορεί κάθε άτομο ή κάθε οικογένεια να μαζεύει νερό από τη βροχή ή να το φέρνει από μακρινές τοποθεσίες (λίμνες, ποτάμια). Θα ξόδευαν όλο τον χρόνο τους για να προμηθεύονται αυτό το αγαθό και δεν θα έκαναν τίποτε άλλο! Είναι ανάγκη λοιπόν να υπάρχει ένας οργανισμός που μαζεύει κα διανέμει το νερό συστηματικά σε όλους.
Στις σύγχρονες συνθήκες είναι αδύνατον επίσης να υπάρχουν πολλά δίκτυα παροχής νερού, διότι οι σωληνώσεις καλύπτουν πολύ χώρο. Έτσι, εξ ανάγκης, το υδροδοτικό δίκτυο είναι ουσιαστικά μονοπώλιο. Αν το μονοπώλιο είναι ιδιωτικό, οι πολίτες δεν θα έχουν ελεύθερη επιλογή, και η επιχείρηση παροχής θα μπορούσε να ζητά όποια τιμή θέλει. Θα μπορούσε βέβαια να επέμβει κάποιο υπουργείο και να καθορίζει την όποια τιμή. Αυτό είναι δύσκολο, χρονοβόρο και δυσμενές για τους πολίτες – όπως έχει διαφανεί ολοκάθαρα με τα εξωφρενικά διόδια της ιδιωτικής Αττικής Οδού και την εγκληματική ανικανότητα των κυβερνόντων να διευθετήσουν το θέμα ορθά, προς όφελος των πολιτών εφευρίσκοντας δικαιολογίες διάφορες.
Πολύ ορθά και πρακτικά το υδροδοτικό σύστημα (πρέπει να) είναι δημόσιο ώστε να ελέγχεται από εκπροσώπους των πολιτών – έστω κι αν αυτοί συχνά είναι και ανίκανοι και διεφθαρμένοι.
5. Το ίδιο ισχύει για την ηλεκτρική ενέργεια και τα μέσα μαζικής μεταφοράς (λεωφορεία, τραίνα, μετρό, κλπ). Όλα αυτά είναι κοινωνικά αγαθά για τους δύο λόγους που ήδη αναφέραμε σχετικά με το δίκτυο υδροδότησης.
Ούτε οι συγκοινωνίες, ούτε οι δρόμοι, ούτε ο ηλεκτρισμός είναι απόλυτα απαραίτητα στοιχεία για την επιβίωση μας όπως είναι το νερό. Αλλά στις τωρινές συνθήκες με την αστική εξάπλωση και την ανάπτυξη της τεχνολογίας και τα τρία είναι απαραίτητα για μια κανονική καθημερινή ζωή – σχεδόν όπως το νερό.
Η επιφάνεια της γης σε έναν οποιοδήποτε χώρο (και σε ολόκληρη την υφήλιο) είναι περιορισμένη. Δεν μπορούν να υπάρχουν πολλοί δρόμοι πχ από την Αθήνα στη Θεσσαλονίκη. Επομένως δεν μπορούν πολλές ιδιωτικές επιχειρήσεις να έχουν η κάθε μια τον δικό της δρόμο προσφέροντας επιλογή στον πολίτη. Το κόστος κατασκευής εναλλακτικών δρόμων θα είναι πολύ μεγάλο και δεν θα υπάρχει ανταγωνισμός προς όφελος του πολίτη αφού όλοι οι δρόμοι (αν κατασκευάζονταν) θα είχαν εξίσου υψηλά διόδια. Εξ’ ανάγκης ο δρόμος, ή το δίκτυο, θα είναι μονοπώλιο το οποίο σήμερα, χάρη στη στρεβλή αντίληψη περί φιλελεύθερης οικονομίας, δεν είναι υπόλογο στους πολίτες και, παρότι έχει μεγάλα κέρδη, θέλει και μπορεί να αποκομίζει ακόμα μεγαλύτερα (όπως στην περίπτωση της Αττικής Οδού) χάρη στην ανικανότητα ή και διαφθορά των κυβερνόντων.
Το ίδιο ισχύει για τα μέσα μαζικής μεταφοράς. Δεν μπορούν να υπάρχουν δύο και τρεις επιχειρήσεις λεωφορείων ή μετρό ή σιδηροδρόμων – μόνο μονοπώλια. Επομένως και αυτές πρέπει να είναι δημόσιες υπηρεσίες.
Το ίδιο ισχύει για το δίκτυο παροχής ηλεκτρισμού. Αυτό πρέπει να βρίσκεται πλήρως υπό τον έλεγχο της Πολιτείας – κεντρικής διοίκησης ή τοπικής αυτοδιοίκησης.
Μπορούν πολλές ανεξάρτητες ιδιωτικές μονάδες να παράγουν ρεύμα, όπως γίνεται σε κάποιο βαθμό τώρα, και αυτό να πωλείται στη Δημόσια Επιχείρηση Ηλεκτρισμού. Αλλά η ΔΕΗ θα αγοράζει πάντα σύμφωνα με το συμφέρον των πολιτών και θα το διανέμει ανάλογα σε όσο το δυνατόν χαμηλότερη τιμή.
6. Πολλοί αναφέρουν ως επιχείρημα την τηλεφωνία η οποία με την είσοδο ιδιωτικών επιχειρήσεων και ανταγωνισμού ανάγκασε τον κρατικό ΟΤΕ να προσφέρει ανάλογες υπηρεσίες και να χαμηλώσει τις τιμές του. Επιπλέον, μπορεί να ειπωθεί πως και το τηλέφωνο έχει γίνει είδος σχεδόν πρώτης ανάγκης, όπως ο ηλεκτρισμός και τα μέσα μαζικής μεταφοράς. Αυτά είναι σοφιστείες.
Η τηλεφωνία μπορούσε, ακόμα και πριν την εισβολή του κινητού τηλεφώνου, να επιτρέψει την είσοδο σε ιδιωτικές ανταγωνιστικές επιχειρήσεις όπως γίνεται τώρα. Απλά οι ηλίθιες κυβερνήσεις μας εμποδίζουν την ανάπτυξη του ανταγωνισμού για να καρπώνοται οι πολιτικάντηδες τα οφέλη.
Οι ακτοπλοΐες όπως και οι αερομεταφορές επίσης επιτρέπουν την ύπαρξη ξεχωριστών εταιρειών και υγιούς ανταγωνισμού – όπως είναι ολοφάνερο σε πάμπολλες περιπτώσεις.
Δυστυχώς ηλίθιοι και διεφθαρμένοι πολιτικάντηδες συγχέουν και συσκοτίζουν τα πάντα ούτως ώστε να καρπώνονται τα όποια ωφέλη. Το ίδιο κάνουν βέβαια και οι κυβερνήσεις που αποτελούνται από τέτοιους. Αν εξαιρέσουμε λιγοστά άτομα, κανένα κόμμα και καμιά κυβέρνηση στην πρόσφατη ιστορία μας δεν ενδιαφέρθηκε πραγματικά για την ευημερία του λαού.
Οι πολιτικοί και οι κυβερνήσεις εκπροσωπούν τις μάζες του λαού. Επομένως ας μην παραπονιόμαστε. Διότι εμείς, ο λαός, τους ψηφίζουμε «δημοκρατικά». Κι εμείς δεν θέλουμε να γνωρίζουμε πώς έχουν τα πράγματα.
Τώρα θέλουν να ψηφίζουν και οι 16χρονοι… Γιατί όχι και οι 10χρονοι;
