1. Όπως έχω τονίσει επανειλημμένα οι Ευρωπαίοι γενικά και οι πολιτικάντηδες ηγέτες τους συγκεκριμένα δεν θέλουν μια πραγματική ΕΕ, όσα κι αν διατυμπανίζουν στα διάφορα όργανα της ΕΕ, επίσημα και ανεπίσημα.
Πρώτα πρώτα υπάρχουν αντικειμενικές δυσκολίες όπως οι διαφορετικές γλώσσες, νομικά συστήματα (πχ το Κοινοτικό Δίκαιο της Αγγλίας και το Ρωμαϊκό που εξελίχθηκε στην Ιταλία ή Γερμανία κλπ) και εθνικές παραδόσεις (ήθη κι έθιμα, ιστορικές συγκρούσεις κλπ). Όμοιες δυσκολίες υπήρχαν και στην Αμερική αλλά επικράτησε η Αγγλική γλώσσα κι ένα ενιαίο νομικό σύστημα (με πολλά στοιχεία από το Αγγλικό). Η χώρα των ΗΠΑ σφυρηλατήθηκε από πολέμους ενάντια στους Βρετανούς αποικιοκράτες, στο Μεξικό που επιβουλευόταν τις νότιες περιοχές, στις γηγενείς φυλές των Ερυθροδέρμων, όπως επονομάστηκαν, και, μετά, με τον μεγάλο, αιματηρό εμφύλιο που σφράγισε την ενότητα και τις πολιτικές ελευθερίες των Αμερικανών.
Στην Ευρώπη κυριαρχούν πάλι αντιλήψεις προπολεμικές (1937-45) με τη Γερμανία (και στην ουρά της Αυστρία, Ολλανδία και Φινλανδία) να προωθεί, αποικιοκρατικά σχεδόν, τα οικονομικά της συμφέροντα. Οι Γάλλοι και οι Ιταλοί με τους άλλους λαούς και τους Έλληνες δείχνουν απίστευτη ατολμία και ανεπάρκεια για οτιδήποτε ενάντιο στην αυξανόμενη οικονομική τυραννία της Γερμανίας και κάτι μεγαλόπνοο κι εποικοδομητικό που να τσιμεντώνει την ενότητα.
Η κρίση στην Κύπρο αναδείχνει ανάγλυφα την όλη κατάσταση.
2 Από την Αυστραλία, στο Χονγκ Κονγκ, στην Ιρλανδία και στην Αμερική, αναλυτές και πολιτικοί, εξεπλάγησαν και καταδίκασαν απερίστροφα το μέτρο κουρέματος των καταθέσεων (ως €100.000) που επέβαλαν το Γιούρογκρουπ και το ΔΝΤ ως όρο για διάσωση της κυπριακής οικονομίας και των τραπεζών.
Η Γερμανία δια του Σόιμπλε πρότεινε κούρεμα υψηλότερων καταθέσεων. Η κυπριακή κυβέρνηση (διά του Αναστασιάδη και υπ. Οικονομικών Σαρρή), με τη συμφωνία των Ελλήνων, αντιπρότειναν κούρεμα και μικρότερων των €100.000 έτσι που να μη πέσει όλο το βάρος στους μεγαλοκαταθέτες και κυρίως στους Ρώσους με τα 18 ως 70 δις δολάρια (διαφέρουν οι εκτιμήσεις). Ξεδιάντροπα το αποδέχτηκαν οι Γερμανοί και όλο το Γιούρογκρουπ με προεδρεύοντα τον Ολλανδό Ντάισελμπλουμ, έναν ακόμα ασπόνδυλο και ανεγκέφαλο κουστουμαρισμένο πολιτικάντη – δίχως τη φρόνηση που επέδειχνε ο Γιούνκερ του Λουξεμβούργου ο οποίος έχει αποχωρήσει.
Αλλά και πολλά γερμανικά ΜΜΕ καταδίκασαν αυτήν την απόφαση, συμπεριλαμβανομένων του Spiegel. Στη Frankfurter Allgemeine Zaitung, η κα. Λ. Κέιτον, Ιρλανδή υπουργός Ευρωπαϊκών Υποθέσεων και νυν ασκούσα την εξάμηνη προεδρία του Συμβουλίου της Ευρώπης, επίσης την καταδίκασε προσθέτοντας πως η χρεοκοπία της Ιρλανδίας δεν προήλθε από χαμηλούς φορολογικούς συντελεστές (και υψηλούς τόκους, όπως υπάρχουν στην Κύπρο η οποία, όπως κάθε ανεξάρτητη χώρα, δικαιούται να τους δίνει) αλλά από ελλιπή τραπεζική εποπτεία (όπως συνέβη σε χειρότερο βαθμό στην Ισλανδία). Επίσης ο Π. Ν. Μπατίστα, Βραζιλιάνος εκπρόσωπος στο ΔΝΤ, δήλωσε στο Γαλλικό Πρακτορείο πως έμεινε άφωνος από αυτή την απόφαση για κούρεμα (Καθημερινή 20/03/13).
Μετά την κατακραυγή, η στάση της Ευρώπης, με την οδηγία της Γερμανίας και Ολλανδίας, σκλήρυνε κι επέμεινε για κούρεμα αλλά όχι πλέον καταθέσεων κάτω των €100.000.
Αυτές οι αλλαγές δείχνουν πόσο χοντροκέφαλοι είναι οι Γερμανοί και ο νέος άξονάς τους και πόσο μαλθακοί οι άλλοι Ευρωπαίοι. Δεν μπορούσε κανείς να πιάσει από το αυτί τον κ. Αναστασιάδη και να του πει:
Άκουσε κύριε! Εδώ είναι Ευρωπαϊκή Ένωση όχι Μέση Ανατολή.
Εδώ σεβόμαστε την αρχή εγγύησης καταθέσεων!
Η απλή αλήθεια είναι πως όλες οι καταθέσεις είναι εγγυημένες υπό τον γραπτό ή άγραφο νόμο που δένει μέσω πίστης και αξιοπιστίας οποιαδήποτε τράπεζα ή κάποιο άλλο νόμιμο ίδρυμα και τους πολίτες. Έτσι όλοι οι Ευρωπαίοι αμάρτησαν ανόητα. Αλλά ας δεχτούμε πως η συγκεκριμένη περίπτωση επιδέχεται ορισμένες εξαιρέσεις.
3. Είναι φανερό πως η Γερμανία θέλει να κτυπήσει τις μεγαλοκαταθέσεις των Ρώσων στην Κύπρο. Γι’ αυτό κι ο Μεντβέντεφ (άλλος καρχαρίας, ή μάλλον αρκούδος) έγινε πυρ και μανία που το Γιούρογκρουπ δεν συμβουλεύτηκε τη Ρωσία και πολύ ορθά μίλησε για ῾λεηλασία’.
Η Κύπρος ήταν φορολογικός παράδεισος. Όχι όμως έτσι όπως διατείνεται ο κ. Παπαδημητρίου γράφοντας (Καθημερινή 20/03/13) πως αν είχες καταθέσει πριν 5 χρόνια €82.000 περίπου θα είχες καθαρό κέρδος 11.000 (με 5% επιτόκιο, που δεν είναι σωστό) μετά από το κούρεμα με 6.75%. Αυτά είναι πολύ επιπόλαιες αρλούμπες. Διότι τι θα κέρδιζε κάποιος που έβαλε €200.000 πριν από 6 μήνες, κε. Μπάμπη, με κούρεμα 9.9% (για πάνω από 100.000);
Αλλά φορολογικός παράδεισος εξακολουθεί να είναι η Ιρλανδία. Και άλλες Ευρωπαϊκές χώρες λειτουργούν με τον ίδιο τρόπο, δηλαδή ως ασφαλή μέρη για καταθέσεις: Ανδόρα, Λίχτενστεϊν, Λουξεμβούργο, Μονακό και, φυσικά, η Ελβετία. Κι εδώ υπάρχουν φοροδιαφυγέντα ποσά και μαύρα χρήματα. Η Κύπρος τουλάχιστον έχει κάποια εισοδήματα από γεωργικά προϊόντα, από τις βιομηχανίες κρασιών, μπύρας και γαλακτοκομικών και από αρκετό τουρισμό. Εκτός της Ελβετίας, οι άλλες χώρες δεν έχουν τίποτε άλλο, παρά μόνο χρηματοπιστωτικές δραστηριότητες και (το Μονακό) μπόλικο τζόγο.
Οπωσδήποτε οι Ρώσοι κατέθεσαν αρκετό μαύρο χρήμα για ξέπλυμα – αν κρίνει κανείς από τα εμβάσματα από Ρωσία σε Κύπρο, τη διαμονή τους εκεί και μετά πίσω πάλι. Αλλά όπως ανέφερα και άλλες χώρες της Ευρώπης δέχονται στα θησαυροφυλάκια τους μαύρα ρούβλια: η Γερμανία κατ’ εξοχήν, αν και το γεγονός δεν δημοσιοποιείται για ευνόητους λόγους• επίσης η Λετονία που το 2014 θα εισέλθει πλήρως στην Ευρωζώνη.
Το πρόβλημα με την Κύπρο ήταν οι διογκωμένες με χρέη τράπεζες. Αλλά πέραν τούτου λειτούργησε όχι κάποιο αίσθημα δικαίου αλλά η φιλοδοξία της κας Μέρκελ να επανεκλεγεί στην εξουσία και η Γερμανική απληστία.
Η Γερμανία έχει, φαίνεται, τρεις στόχους: (α) να πλήξει τη Ρωσία• (β) να ελκύσει στις δικές της ασφαλείς τράπεζες περισσότερες καταθέσεις• (γ) και αυτός είναι ο σπουδαιότερος, μάλλον, να πληρώσουν οι Ρώσοι κάποιο ποσό για την ανόρθωση του κυπριακού τραπεζικού συστήματος από τον οποίο έχουν αντλήσει πολύ μεγάλα κέρδη. Έτσι έθεσε τον όρο κουρέματος μεγάλων καταθέσεων.
Όντως, γιατί θα πρέπει άλλες ευρωπαϊκές χώρες να συνεισφέρουν στην εξυγίανση της Κύπρου και να ωφελούνται τα μέγιστα οι Ρώσοι;
4. Εδώ υπάρχει ένα λεπτό καθαρά συναισθηματικό σημείο στην ψυχοσύνθεση των Κυπρίων. Η Ρωσία είναι η μόνη χώρα που υποστήριξε ανεπιφύλακτα και συνεπώς τις κυπριακές υποθέσεις σε όλους τους διεθνείς οργανισμούς, σε αντίθεση με τη Βρετανία που είναι, υποτίθεται, εγγυήτρια δύναμη αλλά σπάνια στήριξε την Κύπρο.
Πέραν τούτου, υπάρχουν και οικονομικοί λόγοι. Εκτός από τις τεράστιες καταθέσεις, οι Ρώσοι έχουν περί τις 70.000 ενεργές επιχειρήσεις στη Μεγαλόνησο. Η Κυπριακή οικονομία θα τραυματιστεί βαριά αν οι Ρώσοι αποσυρθούν.
Αλλά εδώ οι Κύπριοι πρέπει να αποφασίσουν αν θέλουν να γίνουν ένα προτεκτοράτο της Ρωσίας εκτός ΕΕ ή να παραμείνουν στην ΕΕ μειώνοντας τις οικονομικές και πολιτικές σχέσεις με τη Ρωσία. Αφού η Ρωσία για πολλοστή φορά δεν έδειξε να θέλει να βοηθήσει πέρα από την επιμήκυνση του παλαιού δανείου και τη μείωση του επιτοκίου, τέτοιες επιλογές είναι πολύ εύκολες.
5. Το “όχι” της Κυπριακής Βουλής στην πρώτη και μάλλον ηλίθια πρόταση της Ευρώπης έχει δύο ενδιαφέρουσες απόψεις.
Η μια είναι η ανευθυνότητα και των Ευρωπαίων και του κ. Αναστασιάδη (και της Ελληνικής κυβέρνησης) που συζήτησαν τέτοια πρόταση. Ούτως ή άλλως η πρόταση ήταν εξ αρχής διαπραγματεύσιμη και υπήρχε χρόνος για σοβαρές, νηφάλιες συνομιλίες. Ο Κύπριος πρόεδρος φάνηκε πολύ κατώτερος των περιστάσεων.
Η δεύτερη σχετίζεται με τον δικό μας κ. Τσίπρα που χαιρέτησε με μεγάλο συγκινησιακό στόμφο το (αρχικό) “υπερήφανο όχι” των Κυπρίων βουλευτών. Η ανευθυνότητα αυτού του νεαρού κομματάρχη και η ανωριμότητά του είναι το κάτι άλλο. Έχει ξεχάσει πως πριν δύο χρόνια τα τσιράκια του ήθελαν να βάλουν χέρι σε όλες τις καταθέσεις στην Ελλάδα για την αποπληρωμή του χρέους και για άλλους κοινωνικούς στόχους. Τώρα οργίστηκε για ένα μικρό κούρεμα! Κι ούτε έδειχνε ότι μπορεί να καταλάβει ότι το «όχι» θα γινόταν τρανταχτό «Ναι»!
6. Δυστυχώς οι Ευρωπαίοι πολιτικάντηδες δεν παρέχουν καλύτερα μοντέλα προς μίμηση. Προσέξτε τα νέα σκάνδαλα στη Γαλλία. Μετά του Ντομινίκ Στρος-Καν που παραιτήθηκε από το ΔΝΤ λόγω σεξουαλικών απρεπειών, τώρα η κα. Λαγκάρντ ερευνάται από την Εισαγγελία για ενδεχόμενη εμπλοκή της, όταν ήταν υπ. Οικονομικών της Γαλλίας, στην ευνοϊκή μεταχείριση επιχειρηματία, κατάχρηση εξουσίας και πρόκληση ζημιάς στο Δημόσιο. (Ο επιχειρηματίας είχε νωρίτερα καταδικαστεί σε εξάμηνη φυλάκιση, αρχές της δεκαετίας του 1990, για ποδοσφαιρική δωροδοκία).
Ενδεχόμενα σκάνδαλα του κ. Σαρκοζί επίσης έχουν επανέλθει στο προσκήνιο της δημοσιότητας.
Πρόσφατα πάλι παραιτήθηκε ο υπ. Προϋπολογισμού Ζερόμ Καϊζάκ καθώς τέθηκε υπό δικαστική έρευνα για φοροδιαφυγή και ξέπλυμα χρήματος. Αρνήθηκε πως είχε λογαριασμό στο εξωτερικό, αλλά διατηρούσε έναν στην Ελβετία μέχρι και το 2010 οπότε αυτός έκλεισε και τα χρήματα μεταφέρθηκαν στην Σιγκαπούρη – άλλο παράδεισο!
Σκάνδαλα υπήρξαν και στη Βρετανία, στην Ισπανία, στη Γερμανία, στην Αυστρία και αλλού.
Δεν υπάρχουν δυστυχώς πολιτικοί με ηθικό μεδούλι, με ευστάθεια και λογική, με ταπεινότητα και ανθρωπιά και με μεγαλόπνοες ιδέες δικαιοσύνης. Τι να τους κάνεις του αναιμικούς κ.κ. Μπαρόζο, Βαν Ρομπέι, Ρεν, Ντάισελμπλουμ κλπ;
7. Ο κ. Ντάισελμπλουμ ως υπ. Οικονομικών της Ολλανδίας αποφάσισε (με Κοινοτική Οδηγία) το κράτος να μη σώσει τη χρεοκοπημένη τράπεζα SNS Reaal με λεφτά των φορολογούμενων παραχωρώντας από τον προϋπολογισμό μόνο €3,7 δις. Παράλληλα μηδένισε την αξία των μετοχών που είχαν ιδιώτες και τις υποχρεώσεις προς ομολογιούχους μειωμένης εξασφάλισης που όμως είχαν δανείσει στην τράπεζα με υψηλό προνομιακό επιτόκιο.
Απορώ κι εγώ μαζί με τόσους άλλους αναλυτές σε όλο τον κόσμο γιατί και οι Ευρωπαίοι και η κυβέρνηση Αναστασιάδη (παντελώς ανέτοιμη όπως αποδείχθηκε) δεν επέκτειναν το κούρεμα που, βλακωδώς, επέβαλαν στις μικροκαταθέσεις ενάντια στην αρχή της εγγύησης και πίστης, και σε άλλους τομείς; Πώς αγνόησαν τόσες άλλες δυνατότητες;
Θα έπρεπε να φορολογηθούν εκτάκτως κι εδώ οι δανειστές μεγαλομέτοχοι, οι δανειολήπτες, οι ομολογιούχοι (€9 δις) και οι κάτοχοι “υβριδικών” προϊόντων (διάφορα funds αμφιβόλου υγείας). Επιπλέον, οι πάμπολλες υπεράκτιες εταιρίες που συχνά λειτουργούν ως βιτρίνες καλύπτοντας βρόμικες συναλλαγές και καρπούς φοροδιαφυγής.
Πολλά ελέχθησαν (από κ. Σόιμπλε και τους άλλους ολιγόνοες του Γιούρογκρουπ) για το ότι όποιοι τοποθετούν τα χρήματά τους σε τράπεζες που δίνουν υψηλά επιτόκια παίρνουν ρίσκο κι έτσι οι καταθέσεις τους μπορούν να κουρευτούν. Αυτό είναι παράλογο. Είναι απολύτως φυσικό οι πολίτες να καταθέτουν τις αποταμιεύσεις του εκεί όπου τα επιτόκια είναι υψηλότερα με καλή πίστη στον λόγο της κυβέρνησής τους, που ήδη τις έχει φορολογήσει, και άλλων έντιμων κυβερνήσεων και τραπεζών, ότι οι νόμοι θα τηρηθούν πλήρως. Αυτοί που ρισκάρουν είναι όσοι επενδύουν σε μετοχές, σε φαντς και παρόμοια προϊόντα.
Πάνω από όλα πρέπει να τιμωρηθούν παραδειγματικά, με δήμευση περιουσίας, οι προηγούμενοι κυβερνήτες και οι τραπεζίτες.
Η ΕΕ δεν έχει δυστυχώς ισχυρή κεντρική κυβέρνηση που να είναι ανεξάρτητη από τις φιλοδοξίες της Γερμανίας (ή άλλης τυχόν χώρας). Οι τωρινοί κυβερνήτες και βουλευτές ούτε συνετοί οραματιστές ούτε πρακτικοί διαχειριστές είναι. Δεν επιβάλλουν ορθά μέτρα. Διότι δεν γνωρίζουν και δεν ενδιαφέρονται. Αυτό γίνεται ολοφάνερο με τις χαζές αποφάσεις τους και τις παλινωδίες τους.
Η αλληλεγγύη, δικαιοσύνη, εντιμότης και άλλες μορφές αρετής μοιάζουν άγνωστες έννοιες, άγνωστες ιδιότητες.
8. Είναι ανόητο να νομίζουμε πως οποιαδήποτε οικονομία θα γίνει ιδανική, εύρωστη και δίκαιη, με διάφορες αποδεδειγμένα αποτυχημένες δημοσιονομικές συνταγές, κουρέματα, μέτρα λιτότητας και παρόμοια. Σε αυτήν τη Σιδερένια Εποχή του Ησιόδου (kaliyuga της Βεδικής Παράδοσης), όπως βλέπουμε, κυριαρχεί η τρομερή τριάδα άγνοια-αλαζονεία-απληστία. Ακόμα κι αν κατά μαγικό τρόπο κάποιοι κατορθώσουν να εφαρμόσουν ορθολογικά μέτρα στην οικονομία της χώρας τους, η τυραννική τριάδα σύντομα θα τα διαφθείρει επαναφέροντας αδικίες, συγκρούσεις και ταραχές.
Μια βασική αρχή για τις ανθρώπινες σχέσεις και συμπεριφορές διατυπώθηκε πριν πολλούς αιώνες –« Ουκ επιθυμήσεις όσα τω πλησίον σου εστί…». Ναι, είναι η τελευταία και εντελώς ξεχασμένη των 10 Εντολών. Αλλά ο νομοθέτης εκείνος γνώριζε άριστα την ανθρώπινη ψυχολογία και την ανάγκη να ελέγχονται οι εγωιστικές, υπερφίαλες, αλαζονικές επιθυμίες, αλλιώς, παρά την οποιαδήποτε νομοθεσία, αυτές θα ανάγκαζαν το μυαλό να επινοήσει πολλούς τρόπους ικανοποίησής τους παρακάμπτοντας τους νόμους. Συνεπώς όρισε δύο ακόμα μεγάλες αρχές – «Ου κλέψεις» και «Ου ψευδομαρτυρήσεις».
Για όσο αυτές οι τρεις απλές αρχές δεν εφαρμόζονται στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση και, φυσικά, στην ανατροφή των παιδιών, η απληστία θα διαφθείρει τα ωραιότερα συστήματα σε κάθε τομέα της ανθρώπινης ζωής. Ο οικονομικός κύκλος θα περιστρέφεται επαναληπτικά, αδυσώπητα, φέρνοντας τη μια ύφεση μετά την άλλη και το μόνο δίκιο θα είναι το δίκιο του δυνατού κι αδίσταχτου.
Ας μη γκρινιάζουμε, λοιπόν, κι ας μην παραπονιόμαστε!
