1. Υπέρβαση. Ο κ. Παπανδρέου την έκανε και παραιτήθηκε. Ο κ. Σαμαράς την έκανε και υπέγραψε όπως ζητούσαν οι Ευρωπαίοι. Ο κ. Καρατζαφέρης επίσης – εδώ και καιρό. Τα “κομματόσκυλα”, όπως τα ονόμασε ο διευθυντής της Καθημερινής, κ. Παπαχελάς, είτε ως βουλευτές είτε ως υπουργοί την έκαναν.
Έτσι έχουμε έναν ικανό, ελπίζουμε, πρωθυπουργό.
Μόνο που ήταν περισσότερο “κατάβαση” παρά υπέρβαση. Διότι λίγο-πολύ όλοι κατάπιαν τους λεονταρισμούς τους υπό την πίεση των Ευρωπαίων και των αυτόχθονων μαζών μας, που για την ώρα σταμάτησαν να μασάνε μαζικά το πολιτικό κουτόχορτο, καθώς τους πλάκωσε όλους, όλους εμάς δηλαδή, το βάρος της χρεοκοπίας, η φοβέρα της άτακτης εξόδου από την Ευρωζώνη και το πρόβλημα της ανεργίας.
Οι πολιτευτές εξακολουθούν βέβαια να κάνουν δηλώσεις όντας πιστοί στο επάγγελμα τους, και τα ΜΜΕ, κάνοντας κι αυτά την άκομψη δουλειά τους, εξακολουθούν να τις ξεφουρνίζουν κάθε τόσο, όσο δηλαδή αυτές δεν έχουν ξεπεραστεί από νεότερες δηλώσεις.
Όλοι τους τώρα μοιάζουν αρκετά μαζεμένοι και αξιολύπητοι, κομματάρχες και κομματικοί, με την ουρά στα σκέλια, θα έλεγε κάποιος κυνικός. Κι αναρωτιέμαι για τις ακροαματικές ακροβασίες του κ. Σαμαρά στο πρόσφατο παρελθόν. Τον ταλαιπώρησε βέβαια ο αναξιοθρήνητος Γεώργιος Β΄ Παπανδρέου με τα δικά του αλλοπρόσαλλα σάλτα mortali της ανεπάρκειας και ανικανότητας – ολιγωρίες, παλινωδίες, μακρυγορίες και, κυρίως, ψευδολογίες σε όλη την απαράδεχτη πρωθυπουργία του. Αλλά και ο Νεοδημοκράτης, τι τις ήθελε τις αντιμνημονιακές εμμονές και τις δήθεν ανυποχώρητες θέσεις του (π.χ. να παραιτηθεί ο Παπανδρέου• να γίνουν εκλογές σε 6 βδομάδες• να μην υπογράψει ο ίδιος δεσμεύσεις – που είχε ήδη αναλάβει• κλπ), αφού γνώριζε βαθειά μέσα του πως θα υποχωρούσε σε όλα;!;
Μπορεί ο κ. Σαμαράς να νόμιζε πως με τα κακοσκηνοθετημένα σκέρτσα του θα εξέφραζε απαράμιλλες ηγετικές ικανότητες και θα συγκινούσε τις μάζες, αφού ο ίδιος, όπως έλεγε, άκουε και υπάκουε τις εντολές της πατρίδας. Εμένα με εντυπωσίασε η πλήρης διαφάνεια της υποκριτικής του, όμως, και νομίζω πως θα χάσει και την καινούρια πολιτική άνοιξη. Άλλο πρόβλημα εδώ.
2. Υπερβάσεις σαν αυτές που προαναφέραμε δυστυχώς είναι κούφιες. Απλώς, ορισμένες επιθυμίες υποχωρούν. Όχι διότι κατανικήθηκε ο αγαστός εγωισμός, αλλά διότι μια βαθύτερη δεσπόζουσα φιλοδοξία, ξέφρενη για εξουσία, υπερσκελίζει τις μικρότερες αναλώσιμες επιθυμίες σε μια ευρύτερη στρατηγική.
Αυτά τα φαινόμενα θεωρούνται ως, αλλά και δημιουργούν, ποικίλα προβλήματα στην οικονομία, στην πολιτική, στην κοινωνία και στο Έθνος. Έτσι λέγεται τουλάχιστον, αλλά δεν το πολυπιστεύω.
Όπως έγραψα στο παρελθόν, δεν υπάρχουν πολιτικά προβλήματα. Έχω ακούσει μάλιστα πως για έναν άρτια φιλοσοφημένο νου, δεν υπάρχουν καν προβλήματα.
Κάποιος βλέπει “προβλήματα” όταν ο ίδιος σχετίζεται με κάποια δυναμική ή στατική κατάσταση (δράση, εξέλιξη γεγονότων, σχέση), η οποία την ώρα εκείνη δεν εναρμονίζεται με τις δικές του πεποιθήσεις, επιθυμίες και προσδοκίες, είτε διότι δεν περιέχει ορισμένα στοιχεία που θέλει, είτε διότι περιέχει άλλα στοιχεία που δεν θέλει, ή και τα δύο.
Σε κάθε περίπτωση το “πρόβλημα ” είναι βασικά ψυχολογικό – η διάθεση ενός παρατηρητή, ή πολλών παρατηρητών, απέναντι σε μια παρούσα κατάσταση.
Υπάρχει ένα ανέκδοτο που είναι ίσως γνωστό. Ο μικρομεσαίος Λεβή δεν μπορούσε να κοιμηθεί και ανήσυχος στρυφογύριζε στο κρεβάτι ξεφυσώντας και μουρμουρίζοντας. Κατά τις τρεις ξυπνά η γυναίκα του και τον ρωτά τι έχει. “Να,” της λέει, “χρωστώ 10 χιλιάρικα στον Μωυσή, τον γείτονα μας απέναντι. Η προθεσμία λήγει σήμερα κι έχω μόνο έξι.” Η γυναίκα του γέλασε. “Σιγά το πράμα. Μην ανησυχείς. Κοιμήσου τώρα και άσ’ το σε μένα”. Το πρωί κατά τις επτά, ανοίγει το παράθυρο και φωνάζει τον γείτονα τους απέναντι. “Μωυσή, ε Μωυσή! Σηκώθηκες;” Το απέναντι παράθυρο ανοίγει και προβάλλει ο Μωυσής: “Τι θες πρωί πρωί, Σέλη;” “Άκου Μωυσή! Ο άντρας μου δεν έχει τα λεφτά να σε ξοφλήσει. Ακούς; Δεν έχει τα λεφτά. Δικό σου πρόβλημα τώρα!” απαντά η Σέλη και κλείνει το παράθυρο της.
3. Στην κατάσταση χρεοκοπίας και ακυβερνησίας που βρεθήκαμε αναπήδησαν, όπως λέγεται, πολλά προβλήματα. Τώρα έχουμε μια κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας, λέγεται, με την προσγειωμένη κι ελπιδοφόρα παρουσία του κ. Παπαδήμου, ενός πρωθυπουργού που είναι τεχνοκράτης και όχι επαγγελματίας πολιτικός σαν τους άλλους. Ένα προβλέψιμο “πρόβλημα” είναι η βαθμιαία υπονόμευσή του από τους (διε-)φθαρμένους επαγγελματίες εντός κι εκτός της κυβέρνησής του. Υπάρχουν αρκετές ενδείξεις πως αυτό γίνεται ήδη.
Μια σαφέστατη διαφορά διαφαίνεται στον απλό, φρέσκο, ακριβή λόγο του κ. Παπαδήμου και τις αερολογίες ή την ξυλοφωνική συνθηματολογία των επαγγελματιών. Ακούμε ή διαβάζουμε καθημερινά τις επαγγελματικές μπαρούφες των κ.κ. Αβραμόπουλου, Βενιζέλου, Γεωργιάδη, Καμμένου, Μανώλη, Παπακωνσταντίνου, Παπουτσή, Ρέππα κ.α. Κεφάλια κομματικά, μυαλά μουλαρίσια!
Ας πάρουμε για παράδειγμα τις φυσαλίδες που ξεφύσηξε η κ. Φώφη Γεννηματά πρόσφατα στο Κοινοβούλιο σε απάντηση στον κ. Αυγενάκη που πρότεινε τη μείωση της κρατικής επιχορήγησης στα κόμματα κατά 50%.
Η κα. Γεννηματά, αφού δήλωσε πως στην παρούσα κρίση δεν πρέπει όντως να γίνονται σπατάλες στο Δημόσιο, μας πληροφόρησε, με την αναλγησία που διακρίνει τους επαγγελματίες (ή ήταν αυτοσαρκασμός;), πως κανένα πολιτικό κόμμα και κανένας βουλευτής “δεν θέλει να απομυζά τον ελληνικό λαό”! Αλλά, συνέχισε, η μείωση δαπανών δεν σημαίνει πως πρέπει να καταργήσουμε “τα κόμματα ή την κοινοβουλευτική δημοκρατία”. Η χρηματοδότηση κομμάτων είναι αναγκαία για να “θωρακίσουμε το πολιτικό σύστημα απέναντι σε φαινόμενα διαπλοκής” (πάλι αναλγησία ή αυτοσαρκασμός;). Και συνέχισε για να εγκωμιάσει την “αξιοπρέπεια του πολιτικού συστήματος” και να υποδείξει την ανάγκη διεξοδικού, εκτεταμένου διαλόγου για το θέμα – συνηθέστατες αερολογίες.
Οι σαπουνόφουσκες της κας. Φώφης Γεννηματά δεν καταδείχνουν μόνο τη φτώχεια εκφραστικότητας της επαγγελματικής ξύλινης γλώσσας (κρίση, σπατάλες Δημοσίου, ελληνικός λαός, δημοκρατία, διαπλοκή κλπ) αλλά και την έλλειψη αξιοπρεπούς λογικής. Διότι αυτό το κρατικό έξοδο επιχορήγησης κομμάτων είναι πολύ μεγαλύτερο από εκείνο των ευρωπαϊκών χωρών και ούτως ή άλλως η πρόταση μείωσης εντάσσεται στη γενικότερη προσπάθεια περικοπής δημοσίων δαπανών. (Εγώ μάλιστα επιμένω να καταργηθεί πλήρως η επιχορήγηση κομμάτων.) Μετά, η μείωση της επιχορήγησης σημαίνει πως τα κόμματα πρέπει να αντλούν χρήματα από τους οπαδούς τους, όπως είναι ορθό. Δεν σημαίνει πως θα καταργηθούν τα κόμματα (αυτό βέβαια δεν θα ήταν κακό) ή πως θα καταργηθεί η δημοκρατία. Κι εδώ θα ήθελα να μας πει η κα. Γεννηματά τι καταλαβαίνει η ίδια με αυτό τον όρο ‘δημοκρατία’. Τι κακό θα παθαίναμε αν την καταργούσαμε; Τέλος η κα. Γεννηματά ψεύδεται ξεδιάντροπα σχετικά με τη θωράκιση ενάντια σε διαπλοκές, αφού είναι πασίγνωστο πως οι διαπλοκές δεσπόζουν μεγαλόπρεπα στο πολιτικό κατεστημένο που μόνο αξιοπρέπεια δεν έχει.
4. Θα συνεχίσουμε να διαβάζουμε και να ακούμε για τα πολλά και ποικίλα “προβλήματα” που βασανίζουν τις δύσμοιρες μάζες.
Αν προσέξετε, θα δείτε πως αναλυτές, δημοσιογράφοι πολιτευτές, σχολιαστές και τηλεπαρουσιαστές τα έχουν ξεχωρίσει με περισσή λεπτότητα και τα έχουν κατηγοριοποιήσει σε πολλά είδη: επικοινωνιακά, εργασιακά, θεσμικά, θρησκευτικά (σπάνια), κοινωνικά, οικονομικά, πολιτισμικά, πολιτικά, υπαρξιακά – ίσως και μερικά άλλα που μου διαφεύγουν.
Το μόνο που δεν αναφέρουν είναι το ηθικό.
Και με αυτόν τον όρο εννοώ απλά να μην κάνω κάτι προς δικό μου όφελος σε βάρος οποιουδήποτε άλλου – από την πιο χοντροκομμένη παρανομία ως την πιο λεπτή και ραφινάτη (νόστιμη επιπλέον) απάτη.
Και όμως, όποια περίπτωση και να εξετάσουμε κοιτάζοντας λίγο βαθύτερα από τις κοινότυπες ετικέτες “κοινωνικό, οικονομικό, πολιτικό” κλπ., τι θα ανακαλύψουμε;
Πολύ ευγενικά ο κ. Κασιμάτης (Καθημερινή 24.11.11) ανάγει την περίπτωση της κας. Γεννηματά σε “πολιτισμικό” πρόβλημα βρίσκοντας πως αυτό είναι στη βάση του πολιτικού, όπως το πολιτικό είναι κάτω από το οικονομικό. Από μια άποψη δεν έχει καθόλου άδικο: πολιτισμός=δικαιοσύνη=ηθική! Μόνο που συνήθως δεν γίνεται αυτή η εξίσωση.
Η φοροδιαφυγή αναγνωρίζεται αμέσως όχι ως πολιτικό, ίσως ούτε οικονομικό πρόβλημα. Μπορεί να το πούμε “πολιτισμικό”, αλλά πρόκειται καταφανώς για χοντροειδέστατη ανηθικότητα. (Αυτό που όμως ούτε οι ανειδίκευτες μάζες ούτε οι εξειδικευμένοι αναγνωρίζουν είναι η ανήθικη ληστρική φορολογία εκ μέρους του Κράτους σε όλες τις χώρες ανεξαίρετα• έτσι κάποια φοροδιαφυγή εκ μέρους των χαμηλόμισθων δεν είναι και τόσο “ανήθικη”!)
Η κλοπή σήμερα εκ μέρους ενήλικων πηγάζει όχι από εκπαιδευτική/μορφωτική ανεπάρκεια, αλλά από ανηθικότητα. Όλοι διδαχθήκαμε είτε από γονείς και κηδεμόνες είτε από δασκάλους και ιερωμένους (ή από αντίστοιχα βιβλία) να μην κλέβουμε. Όταν όμως το κάνουμε, παραγνωρίζουμε και παραμερίζουμε ηθελημένα αυτό που διδαχτήκαμε και προφανώς δεν εφαρμόζουμε στη συμπεριφορά μας.
Όταν ψευδόμαστε, πάλι δεν εφαρμόζουμε στην πράξη αυτό που διδαχθήκαμε στα μικράτα μας, δηλαδή να λέμε την αλήθεια. Ξεφυσώντας ομορφόχρωμες σαπουνόφουσκες, οι πολιτικοί επιδίδονται με επιμέλεια σε αυτή τη διάχυτη ανηθικότητα: ψεύδονται άχαρα και ανιαρά πια.
Το επίθετο ‘πολιτισμικό’ είναι μάλλον ακατάλληλο διότι δεν έχει την αμεσότητα του επιθέτου ‘ηθικό’ και καλύπτει άλλες έννοιες όπως φεστιβάλ τραγουδιού, κινηματογράφου ή θέατρου, εκθέσεις ζωγραφικής, ομιλίες με ιστορικό ή φιλοσοφικό θέμα κλπ.
Κάθε κατηγορία “προβλημάτων” είναι στη βάση της ανηθικότητα. Και σε ποια κατηγορία θα βάλουμε τις κρυφές ελβετικές καταθέσεις πολιτικών προσώπων;… Πρόσφατα ένας ελληνικής καταγωγής βουλευτής στο ελβετικό κοινοβούλιο μάς πληροφόρησε πως η ελβετική κυβέρνηση είχε προτείνει στην ελληνική (τότε ήταν του κ. Καραμανλή νεότερου) να συνεργαστούν για την πάταξη της φοροδιαφυγής και του ξεπλύματος μαύρου χρήματος. Καμμιά ελληνική κυβέρνηση μέχρι τώρα (τέλος 2011) δεν ανταποκρίθηκε, διότι, πιθανολογεί ο Ελβετός, Έλληνες υπουργοί και βουλευτές ίσως έχουν μεγάλες καταθέσεις στην Ελβετία.
5. Αποφεύγουμε την ‘ηθική’ διότι δεν ξέρουμε πώς να αντιμετωπίσουμε και να διορθώσουμε την ανηθικότητα που συνοδεύει την ελευθεριότητα. Ίσως και να μη θέλουμε, διότι έχουμε την υποψία πως τέτοιο εγχείρημα είναι πολύ δύσκολο. Είναι πιο εύκολο να καμωνόμαστε πως παίρνουμε απαραίτητα μέτρα – οικονομικά, θεσμικά, εργασιακά και ό,τι άλλο – έστω κι αν τα ίδια τα μέτρα και αυτοί που τα παίρνουν έχουν ηθική ανεπάρκεια.
Σαν τον δικό μας Πλάτωνα, ο Κομφούκιος έγραψε (Μεγάλη Γνώση κεφ. 10):
6. Ο ηγεμόνας θα φροντίσει πρώτιστα να είναι ο ίδιος ενάρετος.
Έχοντας αρετή θα έχει τον λαό. Έχοντας τον λαό, θα
έχει την χώρα. Έχοντας τη χώρα, θα έχει πλούτη. Έχοντας
πλούτη, θα έχει πόρους για δαπάνες.
7. Η αρετή είναι η ρίζα• ο πλούτος ο καρπός.
Αν τα αντιστρέψει βάζοντας πρώτο τον πλούτο και την αρετή δεύτερη, θα αποξενώσει τους πολίτες διδάσκοντας τους αρπαγή.
8. Για τη δημιουργία πλούτου, η παραγωγή ας είναι πολλή και η κατανάλωση λίγη. Ας υπάρχει πολλή δραστηριότητα στη παραγωγή και λιγότερη στην κατανάλωση. Έτσι πάντα θα υπάρχει επάρκεια πλούτου.
Μόνο ηθελημένη άγνοια πυροδοτούμενη από αρπακτικότητα εμποδίζει τους ηγεμόνες μας να ακολουθήσουν αυτές τις προτροπές της πανανθρώπινης λογικής.
