1. Όπως στον Χριστιανισμό υπάρχουν διαφορετικές Εκκλησίες με διαφορετικά δόγματα και τυπικά, ομοίως στον Ιουδαϊσμό και στο Ισλάμ, έτσι και το σύστημα φιλοσοφίας Vedānta (Βενταάν-τα) έχει κάπου 10 παραλλαγές που διαχωρίζονται σε 2 μεγάλες κατηγορίες. Η μια είναι ο απόλυτος Μονισμός Advaita του Ādi Śaṅkara και η άλλη διάφορες Σχολές Visi̇ṣṭha-advaita ξεχωριστό Advaita με μικρές διαφορές ως προς τη φύση του ενσωματωμένου εαυτού (Jīva-ātman) και του Ύψιστου Συμπαντικού Εαυτού (Parama-ātman, Παραμάτμαν).
Στη δεύτερη κατηγορία, με ελαφρές διαφοροποιήσεις, υπάρχει ένα είδος δυισμού καθώς ο ατομικός εαυτός μπορεί να λατρεύει τον Ύψιστο Εαυτό – όπως οποιοσδήποτε πιστός λατρεύει τον Θεό του – ωσότου ενωθεί μαζί Του. Στη σύγχρονη ορολογία του επιστημονισμού, ο ατομικός εαυτός είναι σαν φωτόνιο από τον ήλιο, χωριστή μα ίδια ουσία, περίπου.
2. Οι διαφοροποιήσεις υπάρχουν διότι άλλοι θέλουν να λατρεύουν, άλλοι λίγο, άλλοι πολύ, ανάλογα με τον τύπο του ανθρώπου: ο διανοητικός το κάνει λίγο, ο αισθηματικός πλήρως, ο δραστήριος αρκετά μα με λίγη κατανόηση.
Στον απόλυτο Μονισμό ο εαυτός είναι Ένας, αδιαίρετος, ενιαίος. Και αυτή είναι η ενιαία Συνειδησία/Συνειδητότης/Συνείδηση στην οποία μετέχουμε.
Τώρα το να καυγαδίζουν δάσκαλοι και μαθητές για το ποιος κατέχει την αλήθεια είναι ανόητο. Ο καθένας, άτομο ή όμιλος, ακολουθεί τον δρόμο του χωρίς να διεκδικεί ανωτερότητα ή να επικρίνει τις όποιες διαφορές. Αν υπάρχουν τέτοιου είδους συζητήσεις και ιδίως συγκρούσεις, αυτό σημαίνει πως οι συγκρουόμενοι δεν έχουν καταλάβει ακόμα τα βασικά της διδασκαλίας Vedānta που, υποτίθεται, ακολουθούν. Και αυτά είναι ενότητα!
Άλλο το να ανταλλάσσεις απόψεις φιλικά και από ενδιαφέρον και άλλο το να καυγαδίζεις περί ανωτερότητας.
3. Μια Ουπανισάδα λέει πως είμαστε όλοι και όλες (και όλα τα πλάσματα και φαινόμενα) σαν ίνες ή μέρη στο δίχτυ που από τον εαυτό της, από την ουσία της, εξυφαίνεται από μια αράχνη, ή όπως σπίθες που ξεπετιούνται από μια φωτιά (Brhadāraṇyaka 2.1.20), και ξαναγυρίζουμε στην Πρωτουσία μας. Εκείνη λέγεται και brahman (Μπράχμαν, Πνεύμα Απόλυτο).
Είμαστε όλη την ώρα στον εαυτό μας η ίδια Ουσία, μα η μυστήρια, όπως μας φαίνεται, έγερση της άγνοιας, μας κάνει να νομίζουμε στον νου μας πως είμαστε χωριστά και διαφορετικά πλάσματα, χωριστά και διαφορετικά από το Μπράχμαν.
Αυτή η άγνοια τρέφεται από αναρίθμητες επιθυμίες για απόλαυση και τη συνεχή αίσθηση πως είμαστε τα χωριστά υλικά κορμιά μας με τις ανάγκες και αδυναμίες τους, με τις επιθυμίες μας, σκέψεις, διαθέσεις, ορμές, φοβίες κλπ. Όταν αυτή η άγνοια διαλυθεί με συγκεκριμένες πρακτικές και πειθαρχίες του νου, τότε παρουσιάζεται η αδιαμφισβήτητη γνώση πως ‘Εγώ είμαι ο Παραμάτμαν’ ή ‘Εγώ είμαι Μπράχμαν’ – σαν την ακλόνητη γνώση πως ‘Εγώ είμαι άνθρωπος – όχι πεύκο ή σκυλί’.
4. Στη συνέχεια παρουσιάζω την ιδέα όπως εκφράζεται σε μια από τις λιγότερο γνωστές Ουπανισάδες Amṛּta-bindu (Σταγόνα αθανασίας) σε μερικές στροφές της.
1. Ο νους περιγράφεται κυρίως ως δίπτυχος, καθαρός και ακάθαρτος. Ακάθαρτος είναι όταν διαμορφώνεται από επιθυμία· καθαρός όταν είναι ελεύθερος από επιθυμία.
2. Ο νους όντως είναι η αιτία για την αιχμαλωσία [στην άγνοια και χωριστότητα] και τη λύτρωση των ανθρώπων. Στην αιχμαλωσία ρίχνει τον άνθρωπο, όταν προσκολλιέται σε αισθητήρια αντικείμενα, λέγεται στην Παράδοση, και τον οδηγεί στη λύτρωση, όταν αποκολλιέται από τα αντικείμενα.
3. Εκείνο μόνο είναι το Μπράχμαν [= ο Παραμάτμαν], Ον ενιαίο, δίχως μέλη, αμετάβλητο/ακλόνητο και αμόλυντο. ‘Εγώ είμαι Μπράχμαν’ όποιος συνειδητοποιεί κείνο το Σταθερό, σίγουρα είναι ενωμένος με κείνο.
4. Αμετάβλητο και απεριόριστο [είναι το Μπράχμαν], απροσπέλαστο από λογική ανάλυση και αναλογία, απροσμέτρητο και αδημιούργητο. Όποιος το συνειδητοποιεί φθάνει το ύψιστο Αγαθό.
5. Η ύψιστη πραγματικότητα είναι η συνειδητοποίηση ‘Δεν σταματώ, δεν συνεχίζω. Δεν είμαι αιχμάλωτος, ούτε αυτός που προσπαθεί, αυτός που επιθυμεί τη λύτρωση, ούτε ο λυτρωμένος.’
6. Όντας ο Ένας, ο οικουμενικός Εαυτός είναι σε όλα τα πλάσματα. Παρότι ενιαίο πνεύμα, φαίνεται πολλά, σαν το φεγγάρι στα νερά.
– – –
Όλα τα σχόλια των αναγνωστών είναι ευπρόσδεκτα, εφόσον δεν χρησιμοποιούν προσβλητικούς ή υβριστικούς χαρακτηρισμούς. Επίσης σχόλια στα οποία έχει επιλεγεί η “Υποβολή ως Ανώνυμος/η – Unknown” δεν θα δημοσιεύονται. Μπορείτε να επιλέξετε να υποβάλετε ένα σχόλιο είτε με το προφίλ σας στο Google (1η επιλογή), είτε το όνομά σας ή κάποιο ψευδώνυμο (2η επιλογή: “Όνομα/URL“), συμπληρώνοντας μόνο το πεδίο “Όνομα” (όνομα ή ψευδώνυμο της αρεσκείας σας). Όλα τα σχόλια πριν τη δημοσίευσή τους πρέπει να εγκριθούν από τον Διαχειριστή (comment moderation), γι αυτό πιθανόν να υπάρξει μια μικρή καθυστέρηση.
