Με εντυπωσίασε και μεταφέρω αυτούσιο (σχεδόν) ένα άρθρο για το θέμα από τα Αγγλικά της Rula Mazigi (στο διαδίκτυο) που περιγράφει εαυτόν (1/6/20) ως ψυχολόγο και φιλόλογο: What is the hard problem of consciousness in layman’s terms “Ποιο είναι το πρόβλημα της Συνειδησίας σε όρους του μη ειδικού”.
Βέβαια, το πρώτο πράγμα που θα έλεγα είναι πως η Συνειδησία (συνείδηση, συνειδητότητα) δεν είναι πρόβλημα καθόλου. Το “πρόβλημα” ή δυσκολίες στην προσέγγιση παρουσιάζονται στον νου, καθώς ο όρος χρησιμοποιείται για διαφορετικά φαινόμενα ή λειτουργίες και συχνά παρουσιάζεται ως αποτέλεσμα ή απόρροια ηλεκτροχημικών διεργασιών στο πολύ υλικό μυαλό.
Συμφωνώ με τη συγγραφέα που θεωρεί τη Συνειδησία πρωταρχική, δίχως να δίνει περισσότερες εξηγήσεις για την προέλευσή της. Γράφει: –
“Το σκληρό πρόβλημα με τη Συνειδησία προϋποθέτει πως η ύλη είναι το βασικό υλικό με το οποίο οικοδομείται το σύμπαν και η Συνειδησία εγείρεται από την ύλη. Δηλαδή ο νους (mind = μυαλό;) είναι φτιαγμένος από ύλη και παράγει με κάποιο τρόπο συνειδησία.
Ο Γρίφος τώρα είναι – Πώς κάτι μη ενσυνείδητο (αντικειμενική ύλη) παράγει τη συνειδησία (υποκειμενική εμπειρία);
Μια σχολή φιλοσοφίας που υιοθετούν κάποιοι υλιστές σε σχέση με αυτό το πρόβλημα είναι πως όλα τα πράγματα, ακόμα και άψυχα όπως πέτρες, εμπειρώνται κάποιο βαθμό συνειδησίας (= πανψυχισμός). Αυτό δεν είναι πολύ ικανοποιητικό.
Το πρόβλημα εγείρεται διότι όλη σχεδόν η ανθρώπινη εμπειρία θεμελιώνεται πάνω σε αυτή την προϋπόθεση, ότι πρώτη ήρθε η ύλη.
Όμως, αν αρχίσουμε με ένα μοντέλο της Πραγματικότητας που στηρίζεται στη δική μας άμεση εμπειρία, βρίσκουμε πως είναι η Συνειδησία που έρχεται πριν από την ύλη, όχι το αντίθετο.
Συνειδησία [ή αυτοσυνειδησία ίσως, θα πρόσθετα εγώ, Νικόδημος] είναι η πρώτη και μοναδική μας εμπειρία [ή βάση κάθε άλλης εμπειρίας, Νικόδημος]. Συνεπώς πρέπει να αρχίσουμε την έρευνά μας για το τι είναι Πραγματικότητα, όχι με την προϋπόθεση πως ένας κόσμος φτιαγμένος από ύλη υπάρχει κάπου έξω από τα όρια της συνειδησίας. (Πώς θα μπορούσε ένα ενσυνείδητο ον να το γνωρίζει αυτό, αφού αυτό θα απαιτούσε την εγκατάλειψη της συνειδησίας για να βρεθεί η ύλη;) Όχι, πρέπει να ξεκινήσουμε με την εμπειρία πως “όλα όσα γνωρίζω για τον κόσμο είναι υποκειμενική αντίληψη ή υποκειμενική Επίγνωση.”
Αν ακολουθήσουμε την εμπειρία μας ως αφετηρία για να βρούμε το υλικό από το οποίο είναι φτιαγμένη η Πραγματικότητα, δεν θα αντιμετωπίσουμε τέτοιο “σκληρό πρόβλημα”.
Όπως λέει ο Rupert Spira, “Δεν είναι ο κόσμος αυτό που μοιραζόμαστε από κοινού, είναι η Συνειδησία”.
Εδώ τελειώνει το αναλυτικό σκεπτικό της Rula Mazigi, η οποία ξεπερνά τον ένα και συνηθέστερο σκόπελο πως η συνειδησία είναι “σκέψη, αισθαντική λειτουργία ή κάτι παρόμοιο”, όπως υποθέτουν πολλοί. Λέει ξεκάθαρα πως είναι “η πρώτη και μοναδική μας εμπειρία” ή “υποκειμενική Επίγνωση”! Αυτή είναι η πηγή κι έχει επίγνωση κάθε άλλης νοητικής ή ψυχικής λειτουργίας.
