1. Συνεχίζω με τη διδασκαλία του Λάο Τσε (ή Τσου). Στο προηγούμενο, 347. Φιλοσοφία: Λάο Τσε και το Απόλυτο, εξέτασα το κεφ.1, το Τάο ως Απόλυτο (απερίγραπτη Πρωτουσία) και τη δύναμη του ονόματος. Συνεχίζω με το κεφ.6, που μιλάει για τη Φύση Του, ως «πνεύμα της κοιλάδας» ή «απέραντο κενό».
Απέραντο κενό, η Φύση του Τάο ανεξάντλητη
Είναι η Μυστική Μητέρα (yin) άπειρων κόσμων.
Είναι για Ουρανό και Γη [όπως για το δέντρο] η ρίζα.
Παντού μένει συνεχώς μέσα στα πάντα.
Όση χρήση κι αν κάνεις, σε υπηρετεί ακατάπαυστα.
Οι κόσμοι όλοι από το υψηλότερο επίπεδο του Ουρανού ως το χαμηλότερο της Γης γεννιούνται από τη Θηλυκή Αρχή yin που είναι η Μητέρα Φύση. Σαν τέτοια είναι και μέσα στον άνθρωπο, κάθε άνθρωπο, δίνοντάς του τη δική της ανεξάντλητη δημιουργική δύναμη. Μοιάζει με κενό όπως το Άγνωστο από το οποίο αναπηδά η έμπνευση για δημιουργία.
2. Το αμέσως επόμενο κεφάλαιο 7 μιλάει για υπηρεσία, για χρησιμότητα προς άλλους, όπως αυτή εκδηλώνεται στο σύμπαν και στον σοφό – δίνοντάς τους ανθεκτικότητα και διάρκεια.
Το σύμπαν Ουρανού και Γης είναι αέναο.
Και είναι αέναο γιατί δεν υπάρχει από και για τον εαυτό του.
Γιαυτό διαρκεί κι αντέχει τόσο πολύ.
Έτσι και ο σοφός μένει έσχατος
Και όμως περνά στην πρώτη θέση.
Χειρίζεται το πρόσωπό του ως ξένο
Και όμως έτσι συντηρείται.
Δεν προωθεί τα προσωπικά του
Και όμως έτσι επιτυγχάνει την πληρότητα.
Το επίθετο «αέναο» (αιώνιο, ατελεύτητο) μπορεί να περιέχει και την έννοια της περιοδικής εμφάνισης κι εξαφάνισης. Προέρχεται από τη Φύση του Τάο και υπάρχει για τα μύρια όντα. Δίνει μορφή και ύπαρξη σε αυτά καθώς το ίδιο μετασχηματίζεται. Τελικά το σύμπαν είναι οι κόσμοι και τα όντα.
3. Το κεφ.11 εξετάζει τη λειτουργικότητα του αγνοημένου κενού. Είναι, βέβαια, το ίδιο κενό με κείνο της Φύσης όπως στο κεφ.6.
Είναι μια καίρια υπενθύμιση πως η χρησιμότητα ανήκει εξίσου στο κενό που τόσο συχνά παραβλέπουμε όσο και στο υλικό σώμα.
Τριάντα ακτίνες ενώνονται στην πλήμνη [του τροχού]
μα είναι το ενδιάμεσο κενό που κάνει τον τροχό λειτουργικό.
Ο πηλός πλάθεται σε δοχεία
μα είναι το εσωτερικό κενό που κάνει το δοχείο λειτουργικό.
Υπάρχουν τοίχοι και πόρτες και παράθυρα
μα είναι το κενό που κάνει το κτίριο λειτουργικό.
Έτσι το υλικό υπαρκτό παράγει το χρήσιμο.
Μα το αρχικό κενό το κάνει λειτουργικό.
4. Στον 20ο αιώνα οι φυσικοί επιστήμονες ανακάλυψαν πως το απειροελάχιστο άτομο κάθε υλικού πράγματος, κάθε χημικού μοριδίου, περιέχει έναν τεράστιο κενό χώρο όπως το διάστημα ανάμεσα σε ηλιακά συστήματα και γαλαξίες. Μέσα από εκείνο το μυστηριώδες κενό ξεπηδούν οι στροβιλιζόμενες δεσμίδες ενέργειας που δημιουργούν τη φαινομενική υλικότητα των πραγμάτων.
Εκείνο το κενό είναι η Μήτρα.
Δεν είναι τυχαίο που ο Λάο Τσε ονομάζει επανειλημμένα τη Μητέρα Φύση «απέραντο κενό» και σε αυτό το κείμενο βρίσκει παραλληλισμούς για τη χρησιμότητα και λειτουργικότητα που βρίσκεται στο κενό που σπάνια προσέχουμε μα είναι το ίδιο με το αρχέγονο κενό της Φύσης.
Σε άλλα κεφάλαια ο Κινέζος σοφός κατευθύνει την προσοχή μας προς εκείνο το ίδιο κενό (ησυχία, ακινησία, σκοτεινιά, αμορφία) του νου, όπου όμως κρύβονται όλες οι χρήσιμες δυνατότητές μας και από όπου αναπηδούν σε λειτουργία όποτε χρειάζεται.
