1. Έχω αναφέρει σε άλλα άρθρα πόσο συχνά έχουν αλλάξει τα δεδομένα της εμφάνισης του homo sapiens ή ανατομικά σύγχρονου ανθρώπου. Ξεκινώντας με 40.000 ΠΠ με τον Cro Magnon στα μέσα του 20ού αιώνα, οι παλαιοντολόγοι βαθμιαία ανέβηκαν στις 200.000 ΠΠ με τον homo sapiens sapiens.
Η όλη εξελικτική πορεία δεν είναι τόσο ξεκάθαρη όσο παρουσιάζεται από ανθρωπολόγους και παλαιοντολόγους. Υπάρχουν πολλοί homo και ο Νεάντερταλ. Μα υπάρχουν και γίγαντες από διάφορες παρελθοντικές εποχές τους οποίους οι ανθρωπολόγοι–παλαιοντολόγοι σπρώχνουν στην άκρη. (Βρέθηκαν στη Μεσσηνία το 1900 οστά γιγάντιου ανθρώπου μα και σε άλλες περιοχές – ύψους 2,50 ως 3,25 μέτρων. Αυτά μένουν ανεξερεύνητα και αδημοσίευτα. Υπάρχουν παρόμοιες περιπτώσεις στην Αμερική από τον 19ο αιώνα – ύψους τριών και τεσσάρων μέτρων. Επίσης στην Ουαλία της Βρετανίας, στο Μαρόκο, στον Καύκασο, στις Φιλιππίνες και ως το Μεξικό. Από χρονολογίες 180.000 ως και ένα εκατομμύριο ετών! Δυστυχώς αυτές οι ανωμαλίες αποσιωπώνται από τους ειδικούς, διότι χαλούν τις συγυρισμένες θεωρίες τους.)
2. Πίσω στα «κανονικά» δικά μας.
Πιο πρόσφατες μελέτες κρανίου, που βρέθηκε στο σπήλαιο Απιδίμα (στη νότια Ελλάδα) στη δεκαετία 1970 και αποδόθηκε τότε σε άνθρωπο Νεάντερταλ, το αποδίδουν τώρα στον homo sapiens με χρονολογία 210.000 ΠΠ. (2019 Nature, Dr. Κerina Harvati και άλλοι).
Αλλά την ίδια περίπου περίοδο προηγείται κρανίο του homo sapiens που βρέθηκε σε μια περιοχή 75 χλμ από τη δυτική ακτή του Μαρόκου και 100 χιλιόμετρα δυτικά του Marakesh στο σπήλαιο Jebel Irhoud. Αυτό το κρανίο έχει τώρα χρονολογηθεί στις 300.000 ΠΠ (Ιούνιος 2017 Nature).
Πολλοί πλέον ανθρωπολόγοι αποδέχονται την χρονολογία 300.000 ΠΠ, ίσως και νωρίτερα. Διότι αφού βρίσκονται οστά τέτοιας ηλικίας έξω από την Αφρική, τότε μάλλον πρέπει να έγινε η πρώτη εμφάνιση του homo sapiens sapiens «άνθρωπος ο σοφός».
3. Υπάρχει και η αμφιλεγόμενη περίπτωση του σπηλαίου Qesem ανατολικά του Τελ Αβίβ στο Ισραήλ.
Το 2010 εκεί βρέθηκαν εργαλεία λίθινα, οστά και εννέα δόντια τα οποία άλλοι τα θεώρησαν ανθρώπινα (homo sapiens), άλλοι homo erectus και άλλοι Νεάντερταλ, λόγω διάφορων χαρακτηριστικών.
Τα διάφορα αντικείμενα χρονολογήθηκαν από 245.000 ως και 420.000. Τα δόντια ίσως να είναι 400.000 ΠΠ. (Δημοσιεύσεις στο Quaternary International 2015 και 2017).
Αν οι ανθρωπολόγοι επιβεβαιώσουν τελικά πως τα δόντια είναι καθαρά του ανθρώπου σοφού, τότε φτάνουμε στις 400.000 ΠΠ.
Εγώ προσωπικά δεν καταλαβαίνω τη νοοτροπία των φυσιοδιφών που εμμένουν σε πολύ πρόσφατες χρονολογίες κι έτσι αποκλείουν ευρήματα (και είναι πάρα πολλά) που δείχνουν πολύ παλαιότερες χρονολογίες. Τι θα παθαίναμε, δηλαδή, αν ο άνθρωπος σοφός είχε παρουσιαστεί πριν, ας πούμε, από 2 εκμ χρόνια;… Τίποτα! Απλώς θα άλλαζε κάπως η τωρινή εικόνα.
Αλλά, όπως φαίνεται από τις συνεχιζόμενες ανακαλύψεις, σε μερικές ακόμα δεκαετίες θα φθάσουμε το εκατομμύριο!
