Αφύπνιση είναι η έξοδος από τον ύπνο – με ή δίχως όνειρο.
Είναι όμως και έξοδος από την ονειροπόληση στην αφυπνισμένη μας κατάσταση, που λέγεται και αφηρημάδα – όταν μια νοερή διεγερσία αιχμαλωτίζει την προσοχή σε κάποια εμπλοκή και δεν την αφήνει εύκολα ή για πολύ να δίνεται στο εξωτερικό περιβάλλον, ένα πρόσωπο ή περιστατικό που την καλεί.
Είναι ακόμα και ένα άλμα συνειδησίας ή επίγνωσης από τη συνηθισμένη μας κατάσταση όπου η αφύπνιση είναι ανάμεικτη με ονειρικές καταστάσεις, νοητικούς διαλόγους, κυκλώματα σκέψεων, συνειρμούς και παρόμοια, σε μια διαφορετική, ανώτερη κατάσταση προσοχής κι εγρήγορσης όπου και ο εαυτός μας, η αίσθηση της ύπαρξής μας, μα και το υλικό περιβάλλον φαίνονται πολύ διαφορετικά καθώς νιώθουμε αλλιώτικοι σε αλλιώτικο κόσμο – οπότε κυριαρχεί αυτοπεποίθηση και ησυχία. Συχνά χρησιμοποιείται ο όρος “φώτιση”.
Σε αυτήν την ανώτερη κατάσταση, αν προσέξουμε, αν και όταν βρεθούμε σ’ εκείνη, δεν νιώθουμε, όπως νιώθουμε συνήθως, να είμαστε το κορμί μας ή ο ακατάστατος νους μας.
Στην πραγματικότητα δεν είμαστε το χοντρό σαρκικό σώμα ή ο νους μας. Υπάρχει μια παρουσία, μια οντότητα ή δύναμη που, ακόμα και στη συνηθισμένη μας κατάσταση ονειρικής αφύπνισης, γνωρίζει πως δεν είμαστε το σώμα ή ο νους. Διότι έχει επίγνωση του σώματος και του νου ως κάτι ξεχωριστό το οποίο μπορεί να παρατηρεί, όπως παρατηρούμε άλλα σώματα ή φαινόμενα – τα κτίσματα γύρω μας, τα δέντρα, τον ουρανό, μια ταινία στην τηλεόραση κ.λπ.
Αυτή η δύναμη (η οντότητα πέρα από τον νου) ταυτίζεται με τα νοητικά και σωματικά φαινόμενα, με σκέψεις ή συγκινήσεις ή διαθέσεις, με ζωηράδα ή έξαψη, με βαριά ή ανάλαφρη διάθεση, με σωματικό ή ψυχικό πόνο, κι έτσι νομίζουμε πως είμαστε αυτές οι ψυχολογικές ή σωματικές καταστάσεις.
Η αφύπνιση συνοδεύεται από μια καθαρή, έντονη αποστασιοποίηση από τον νου και το σώμα και τις διαθέσεις τους.
Με την αποστασιοποίηση από τις νοητικές καταστάσεις, εξαφανίζονται ως δια μαγείας και οι επίκτητες αντιλήψεις που σωρεύτηκαν καθώς τις μαζεύαμε από γονείς, φίλους, σχολείο, βιβλία, τηλεόραση, θρησκεία κ.λπ. κ.λπ.
Είναι τέτοιες αντιλήψεις που μας κάνουν να θέλουμε να θριαμβεύσουμε στην κοινωνική ζωή: να αποκτήσουμε γνώσεις, να πάρουμε καλό βαθμό στο πτυχίο, να έχουμε καλή θέση, καλή δουλειά, καλό εισόδημα κι έτσι να είμαστε σπουδαία πρόσωπα. Μετά να έχουμε το σωστό αξιοζήλευτο ταίρι, το σπίτι, τα παιδιά, την οικογένεια και να μας θαυμάζουν όλοι. Αυτά όλα έχουν τη θέση τους στη ζωή, μα ούτε πραγματική σπουδαιότητα έχουν, αφού μπορούν να χαθούν αναπάντεχα κάποια ώρα, ούτε μόνιμη ευτυχία μας δίνουν – αφού υπάρχουν καυγάδες, αρρώστιες, απώλειες.
Με την αφύπνιση στην ανώτερη ενσυνείδητη κατάσταση, αυτά όλα εξαφανίζονται μαγικά. Δεν μας απασχολούν καθόλου. Ακριβώς όπως η έξοδος από το όνειρο (ευχάριστο ή δυσάρεστο) του ύπνου συνοδεύεται από την εξαφάνιση του ονείρου, ακόμα και την εξαφάνιση της ανάμνησής του πολύ συχνά!
Δεν έχει νόημα πρακτικό να μπούμε σε λεπτομέρειες. Αρκεί να πούμε πως υπάρχει μια αίσθηση γαλήνιας, βαθύτερης ικανοποίησης, μια αίσθηση του άχρονου (σαν να έχει σταματήσει ο χρόνος ή να κινείται πολύ αργά) και η απουσία της συνηθισμένης αίσθησης του βάρους του σώματος! Αυτή η κατάσταση μπορεί να είναι πολύ σύντομη ή μπορεί να διαρκέσει λίγη ώρα.
Σε αποκρυφιστικά ή εσωτερικά ή μυστικιστικά κείμενα αυτό το άλμα σε ανώτερη, λεπτότερη κατάσταση εγρήγορσης κι επίγνωσης συχνά ονομάζεται “θάνατος” ή το αντίθετο “ανάσταση”. Λέγεται “θάνατος” διότι πεθαίνει το “εγώ” μας, η κοινή αίσθηση του εαυτούλη που διεκδικεί σχεδόν τα πάντα, κάνοντας το μυαλό να τρέχει συνεχώς εδώ κι εκεί. Λέγεται “ανάσταση” διότι είναι τόσο πιο βαθιά η γαλήνη και ικανοποίηση, τόσο πιο ζωντανή η αίσθηση ύπαρξης και τόσο πιο μεγάλη κι ευρεία η κατανόηση, που η προηγούμενη κατάσταση, η συνηθισμένη ονειρική αφύπνιση μοιάζει με ύπνο ή νέκρα!
Κάποτε η κατάσταση αυτή έρχεται απρόσμενα σαν από μόνη της, σαν μια στιγμιαία έκλαμψη που αφήνει πίσω της βαθιά ευχαρίστηση, χαρά, κατανόηση, ευγνωμοσύνη.
Για να διαρκέσει πιο πολύ πρέπει ο άνθρωπος να εκπαιδευτεί έτσι που να μάθει μόνος του πια να αφήνει θεληματικά την ταύτιση του με νου και σώμα, με συγκινήσεις και άλλες καταστάσεις. Αποστασιοποιείται και μένει με γαλήνια επίγνωση μόνο ως θεατής των εξωτερικών περιστατικών και των εσωτερικών καταστάσεων.
Πρέπει όμως να θυμάται να το αφήνει να γίνεται. Και για να θυμάται πρέπει να το θέλει. Δύσκολο για έναν άνθρωπο μόνο του.
Υπάρχουν βοηθήματα που όμως θα τα βρει σε μια διδασκαλία, σε μια ειδική σχολή. Ένας δάσκαλος και συμμαθητές είναι καλό βοήθημα.