1. Παρακμή είναι εκδήλωση της ηθικής κατάρρευσης.
Μάζεψα διάφορους ορισμούς και συνόψισα την έννοια της “παρακμής” ως εξής: η βαθμιαία μείωση/πτώση/φθορά της ακμής/ανάπτυξης της πολιτικής, στρατιωτικής και οικονομικής ισχύος (και κύρους) ενός κράτους ή πολιτισμού ή κοινωνίας.
Σε αυτούς τους ορισμούς στα διάφορα λεξικά (έντυπα και ηλεκτρονικά) δεν υπάρχει η άποψη της ηθικής. Ούτε είναι πάντα η παρακμή «βαθμιαία» ή σταδιακή: μπορεί να επέλθει απότομα σε ένα έτος ή λίγους μήνες.
Η ηθική κατάπτωση είναι όντως βαθμιαία/σταδιακή και εντείνεται μισοκρυμμένη για μεγάλη περίοδο προτού εμφανιστούν τα πρώτα βέβαια σημάδια της οικονομικής παρακμής ή μια ξαφνική κατάρρευση.
Στη χώρα μας η ηθική κατάρρευση ξεκίνησε πολύ πριν το πραξικόπημα της Χούντας το 1967 το οποίο ήταν και μια βίαιη εκδήλωσή της.
Η ηθική πτώση είναι η παραγνώριση των πανάρχαιων εντολών “Ου φονεύσεις, ου κλέψεις, ου μοιχεύσεις, ου ψευδομαρτυρήσεις, ουκ επιθυμήσεις)”.
2. Δεν χρειάζεται, βέβαια, να πάμε πίσω στην επταετία των κολονέλων και νωρίτερα για να δούμε την ηθική φθορά. Με γνώμονα τις 4 απαγορεύσεις των αρχαίων εντολών βλέπουμε πως ζούμε σε απαράμιλλη παρακμή.
Οι αναλυτές, σχολιαστές, ιστορικοί και κοινωνιολόγοι νομίζουν πως εφόσον τα οικονομικά της χώρας πάνε καλά, δεν χρειάζεται να ασχολούμαστε και να ανησυχούμε για την ηθική άποψη της κοινωνίας.
Όμως ήταν όντως τα οικονομικά της χώρας μας σε καλή κατάσταση στις δεκαετίες 1980 και 1990; Έτσι φαίνεται μα, μόνο εφόσον μένουμε στην επιφάνεια των πραγμάτων. Μόλις σκαλίσουμε λίγο την επιφάνεια, ανακαλύπτουμε πως υπήρχαν σοβαρά προβλήματα.
Υπήρξαν φοβερές δαπάνες για τις αμυντικές δυνάμεις: τα ποσοστά σε σχέση με το ΑΕΠ ήταν διπλάσια συγκριτικά με αυτά των χωρών της Ευρώπης. Μέχρι την κρίση του 2009, η Ελλάδα ήταν πρώτη στον κόσμο (σ 104, Δερτιλής Γ, Επτά Πόλεμοι… Πόλις, Αθήνα 2016)
3. Αντιγράφω και συνοψίζω κι άλλα από τον Δερτιλή (2016:107-8):
Η νέα βιομηχανία ήταν δασμοβοίωτη και κρατικοδίαιτη. Αυτό επέφερε σύντομα “προβληματικές επιχειρήσεις” και μετά το 2000 την αποβιομηχάνιση της χώρας. Επιπλέον, ο πληθωρισμός, τα υψηλά επιτόκια που προσέφερε το κράτος για τα ομόλογα του και οι πελατειακές παροχές εξουδετέρωναν συνεχώς ως και το 2002 πολλές από τις ευνοϊκές συνέπειες των υποτιμήσεων της δραχμής. (Μετά ήρθε το ευρώ και δεν μπορούσαν να γίνουν υποτιμήσεις.) “Τα επιτόκια που προσέφερε το κράτος με τα ομόλογά του ανέβαιναν σε δυσθεώρητα ύψη όταν διάφορες κυβερνήσεις είχαν ανάγκη χρημάτων για προ-εκλογικές ή πελατειακές παροχές”.
Η επιχειρηματικότητα ήταν σε τεράστιο εύρος κρατικοδίαιτη (“διαπλοκή” λέγεται πλέον) και τα κέρδη σπάνια πήγαιναν στην ίδια την επιχείρηση. Η έκδοση ομολόγων ομολογούσε τη (συγκαλυμμένη) χρεωκοπία του κράτους. Και τα υψηλά επιτόκια πρόσθεταν στο σύνολο των υφιστάμενων κρατικών χρεωστούμενων.
4. Αλλά τι είναι ο κρατικός πελατειασμός, οι προεκλογικές παροχές, οι κρατικοδίαιτες επιχειρήσεις και άλλα σχετιζόμενα νοσηρά φαινόμενα της ελλαδικής πραγματικότητας που έμοιαζε να βρίσκεται σε ανθούσα ευημερία;
Όλα τα φαινόμενα είναι εκδηλώσεις ανηθικότητας.
Οι πολιτικάντηδες ψεύδονται ακατάπαυστα στους πολίτες μα και σε ξένες χώρες και πρώτιστα στον εαυτό τους. Ελάχιστα και μόνο ανώδυνα μέτρα “θα” υλοποιούνται μετά τις εκλογές. Και βέβαια στηρίζουν οικονομικά την παράταξη και τα κοινωνικά στρώματα που τους υποστηρίζουν. Για να το κάνουν, κλέβουν τον μόχθο των εργαζόμενων μέσω ασύδοτης, παράλογης φορολογίας.
Οι επιχειρηματίες πάλι κλέβουν τους πολίτες με υψηλές τιμές και το κράτος μέσω φοροδιαφυγής και “διαπλοκής” (κάνουν δώρα στους κυβερνώντες και απολαμβάνουν ασυλία).
5. Τα ευρωπαϊκά κονδύλια που πήραμε από την ΕΟΚ (=τοτινή ΕΕ) στις δεκαετίες 1980-1990 κατανεμήθηκαν σε ημέτερους δίχως σχέδια που θα εκσυγχρόνιζαν και θα συντηρούσαν τις παραγωγικές δυνάμεις της χώρας. Η κατανομή έγινε με καθαρά κομματικά κριτήρια (πελατειακά και τοπικιστικά). Τα δίκτυα της διαφθοράς γιγαντώθηκαν καθώς το χρήμα χυνόταν αφθονότερο.
Επιδοτήσεις, επιδόματα, διορισμοί. “Πολιτιστικά κέντρα” (για νυκτερινή διασκέδαση) επιτήδειων. Χιλιάδες ακαλλιέργητα στρέμματα. Χιλιάδες ανύπαρκτα πρόβατα. Σεμινάρια κι εκπαιδευτικά ή ερευνητικά προγράμματα που δεν έγιναν ποτέ. Όλα αυτά τα ανύπαρκτα πράγματα χρηματοδοτούνταν με ξένα χρήματα.
Η λέξη “διαφθορά” καταδείχνει το μέγεθος της ηθικής πτώσης αλλά και τις ρίζες της χρεοκοπίας και της αυξανόμενης παρακμής.
