Φιλ705: Συγχώρεση

1. Η συγχώρεση, όπως κι άλλες ιδιότητες (γενναιοδωρία κ.λπ.), είναι μια άποψη, μια εκδήλωση της μεγαλοψυχίας, που όλο και μικραίνει στις νεότερες γενιές των ανθρώπων. Είναι το ψυχολογικό ξεπέρασμα του αρνητικού συναισθήματος εκδικητικότητας ή μνησικακίας ή οργής που εγείρεται όταν ένας/μια νιώθει θύμα αδικίας με πόνο και προσβολή από λεκτική ή σωματική βία ή αφαίρεση περιουσίας κ.λπ. Το θύμα παραιτείται από κάθε απαίτηση για αποκατάσταση εκ μέρους του παραβάτη και διατηρεί μια ειρηνική, φιλική σχέση.

Στον Χριστιανισμό είναι μεγάλη και αναγκαστική πρακτική που δηλώνεται ξεκάθαρα στην Κυριακή Προσευχή («Πάτερ ημών…») στο χωρίο «και άφες ημίν τα οφειλήματα ημών ως και ημείς αφίεμεν τοις οφειλέταις ημών» (Συγχώρεσε τα χρέη/παραβάσεις μας όπως κι εμείς συγχωρούμε τα χρέη/παραβάσεις άλλων προς εμάς).

Έτσι η αρνητική ενέργεια που, κρατώντας σε αιχμάλωτο, σε τρώει ή σε καίει και σε βασανίζει, γίνεται θετική ως φιλία, ειρηνική αρμονία, γαλήνη κι ελευθερία.

2. Στον Ιουδαϊσμό, στην Παλαιά Διαθήκη, ο άνθρωπος ζητάει συγχώρεση από τον Θεό για τα ανομήματα, τις παραβάσεις του, καθώς δεν τον λατρεύει και δεν ακολουθεί τις εντολές του. Στους Ψαλμούς 51,1, 86, 5 και 103,11, είναι σαφής η παράκληση στον Θεό για έλεος και συγχώρεση. Μα η πίστη από μόνη της δεν αρκεί για να δεχτείς το έλεος και τη χάρη. Πρέπει να μεταφράζεται σε καλοσύνη και συγχώρεση προς τους άλλους. Το μη συγχωρεμένο πρόσωπο δεν πάει στην κόλαση διότι τέτοια ιδέα δεν υπάρχει στον Ιουδαϊσμό – όπως υπάρχει στον Χριστιανισμό. Και συγχωρείς κάποιον/α που δείχνει μετάνοια μα όχι όταν ο παραβάτης συνεχίζει. Επίσης, δε υπάρχει συγχώρεση για Προπατορικό Αμάρτημα διότι δεν υπάρχει αντίληψη για αυτό!

Στον Χριστιανισμό η συγχώρεση τονίζεται σε πολλά σημεία στην Καινή Διαθήκη, πέρα από την Κυριακή Προσευχή. Στο Κατά Ματθαίο ο Ιησούς λέει: «Αν συγχωρήσετε τις παραβάσεις των άλλων, τότε ο Θεός θα συγχωρέσει τις δικές σας. Αν όμως δεν συγχωρείτε άλλους, τότε και ο Θεός δεν θα συγχωρέσει εσάς» (6.14-15).

3. Στον Ινδουισμό επίσης η συγχώρεση Kṣamā (ή Kṣānti) είναι μεγάλη αρετή – και στον Βουδισμό και Τζαϊνισμό. Ο όρος συμπεριλαμβάνει τις βασικές έννοιες «αποδοχή, καρτερία, υπομονή».

Στην Bhagavad–Gītā η συγχώρεση/εγκαρτέρηση είναι μια θεϊκή ιδιότητα που εκπορεύεται από τον θεϊκό Εαυτό μας (10.4-5, 16.3). Στο 10.34 μάλιστα ο θεάνθρωπος Kṛṣṇa λέει πως η αρετή αυτή της συγχώρεσης είναι δική του ενέργεια μέσα στον ανθρώπινο ψυχισμό.

Εξυπακούεται πως ο αναζητητής της αλήθειας είναι Kṣamī πάντα πρόθυμος να συγχωρέσει και ποτέ δεν τρέφει κακία προς κανένα πλάσμα (12.13).