Είναι προφανές πως δεν μπορούμε να κατανοήσουμε πλήρως το παρόν δίχως γνώση και κατανόηση του παρελθόντος. Ούτε μπορούμε να κατανοήσουμε το παρελθόν αν δεν έχουμε κάποια κατανόηση της ανθρωπότητας ως σύνολο. Μα ούτε μπορούμε να κατανοήσουμε καλά την ανθρωπότητα αν δεν κατανοήσουμε βαθύτερα, ευρύτερα, πληρέστερα τον εαυτό μας.
Υπάρχουν σήμερα πολλές κοσμοθεωρίες, θεολογίες, πολιτικά καθεστώτα καπιταλισμού, κομμουνισμού και σοσιαλδημοκρατίας, οικονομικά συστήματα και παρόμοια. Ούτε η κοινωνική δομή ούτε ο χαρακτήρας και η συμπεριφορά των πολιτών σε οποιαδήποτε Πολιτεία έχουν βελτιωθεί παρά τις όποιες ανέσεις και διευκολύνσεις που έχει χαρίσει ραγδαία η ανάπτυξη της τεχνολογίας. Άσχετα με το τι ισχυρίζονται οι πολιτικοί άρχοντες, ιεράρχες, επιστήμονες κι εκπαιδευτικοί, δεν αυξάνονται η αλληλεγγύη, εναρμόνιση και συνεργασία ή άλλες θετικές ιδιότητες μεταξύ ατόμων σε μια κοινότητα (συχνά ούτε στην οικογένεια), ούτε μεταξύ εθνών και κρατών. Αυτό που αυξάνεται είναι το αρνητικό στοιχείο το οποίο εκδηλώνεται σε αγένεια, αισχροκέρδεια, αρπακτικότητα, μια γενικότερη αντιπαλότητα και εγκληματικότητα.
Το βασικό υπόστρωμα, η βασική κινητήρια δύναμη σε όλα αυτά δεν είναι το εξωτερικό πλαίσιο, το κοινωνικό σύστημα, αλλά ένας ωμός, άγριος εγωισμός.
Θα έπρεπε τώρα πια, εδώ και δεκαετίες, ιδίως μετά τα εκατομμύρια θυμάτων και την πρωτόγνωρη καταστροφή εθνικού πλούτου στον 2ο ΠΠ, να είχε γίνει ολοφάνερο (και όπως μερικοί εχέφρονες άνθρωποι έλεγαν) πως ούτε πολιτικές ούτε οικονομικές θεωρίες κι εξηγήσεις, που είναι ασχολίες με επιφανειακά συμπτώματα, λύνουν τα πραγματικά προβλήματα.
Είναι ολοφάνερο πως ο εγωισμός με την επίμονη, παθιασμένη επιδίωξη του να ικανοποιήσει τις επιθυμίες, ωθεί τους ανθρώπους σε παρενοχλήσεις, παραβάσεις κι εγκλήματα κάθε τύπου. Ο εγωισμός είναι εσωτερικό φαινόμενο του ψυχισμού μας.
Οπότε η προσοχή κι ενασχόλησή μας θα έπρεπε να στραφεί σε αυτήν την εσωτερική περιοχή – στον ψυχισμό μας.
Η ψυχολογία και ψυχανάλυση με το ενδιαφέρον τους στα τραύματα, όνειρα και συμπλέγματα, στις φοβίες κι εμμονές και παρόμοια, έχουν βοηθήσει και βοηθούν πολλά άτομα να ξεπεράσουν κάποιες δυσκολίες τους. Μα η όλη μελέτη των ψυχολόγων γίνεται σε σχέση με άλλους ανθρώπους και ο εγωισμός δεν μπορεί να μελετηθεί σε άλλους ανθρώπους ούτε να διορθωθεί μέσω άλλων ανθρώπων.
Το δαιμονικό κακό του υπερφίαλου εγωισμού που με την θεληματική άγνοια, αλαζονεία και απληστία του έχει διαταράξει και δηλητηριάσει τον ψυχισμό του ατόμου και κατ’ επέκταση την κοινωνική δομή, είναι προσωπικό ψυχικό φαινόμενο, ανήκει με άλλα λόγια στον υποκειμενικό κόσμο του ανθρώπου, στο εσωτερικό του. Το άτομο, λοιπόν, πρέπει το ίδιο να μελετήσει βαθύτερα τον δικό του ψυχισμό και να εφαρμόσει εσωτερικά, ψυχολογικά ή (όπως λέγονταν παλαιότερα) ηθικά μέτρα για τη διόρθωσή του.
Αυτή είναι η πραγματική στροφή που θα μπορέσει να επιφέρει πραγματική βελτίωση και ανάπτυξη σε κάθε τομέα της ανθρώπινης συμπεριφοράς.
Διότι μόνο ξεριζώνοντας την πρωταιτία του κακού μπορούν να ξεριζωθούν για καλά τα κακά και τα συμπτώματά τους, σε όλες τις απόψεις της ζωής μας.
Αρχικά βέβαια και ίσως για κάποιο διάστημα, το άτομο θα πρέπει να δεχτεί βοήθεια από μια διδασκαλία κι έναν καθοδηγητή που γνωρίζει όλα τα φαινόμενα στον ανθρώπινο ψυχισμό, έχοντας ο ίδιος ξεπεράσει τα γινάτια και τ’ άλλα ελαττώματα του εγωισμού στον εαυτό του, στον δικό του ψυχισμό.
Διότι αρχικά, άσχετα με το τι πιστεύουμε για τον εαυτό μας, κανείς δεν γνωρίζει προς ποια κατεύθυνση θα κινηθεί ούτε με ποιον τρόπο – πρακτικά. Κάθε προσπάθεια του σύντομα θα εξασθενεί και η λησμονιά και το βόλεμα στη συνήθεια θα επανέρχεται.
Η αυταπάτη πως το άτομο μόνο του ή με ένα βιβλίο αυτοβελτίωσης (και υπάρχουν πολλά) μπορεί να ανελιχθεί, να αναγεννηθεί σε ανώτερο επίπεδο, είναι σαν την ανόητη πεποίθηση πως ο επιστημονισμός (και η τεχνολογία του) θα δώσει έλεγχο της φύσης.
Οπότε, Ναι, οι άνθρωποι χρειάζονται καθοδήγηση για την πραγματική στροφή.
