Φιλ160: Φιλοσοφία και Θρησκείες

Φιλ160: Φιλοσοφία και Θρησκείες

- in Φιλοσοφία
0

1. Διάβασα (28/7/17) άρθρο στο Διαδίκτυο από Ινδό καθηγητή στο Κολούμπια της Νέας Υόρκης να λέει πως αφού ο Ινδουισμός άντεξε τόσους αιώνες και χιλιετίες, άντεξε τις καταπιέσεις των μουσουλμάνων κατακτητών, τον αποικιακό χριστιανισμό (19ος αιώνας) και τον μαρξισμό (20ος αιώνας), έχει επίκαιρο μήνυμα όχι μόνο για τους Ινδούς μα για όλο τον κόσμο. Ίσως η αντίληψη να είναι γενικευμένη σε μεγάλες ομάδες Ινδών, διότι τα τελευταία έτη (21ος αιώνας) εξαπολύθηκαν σε όλες τις ηπείρους και χώρες, κυρίως στις ΗΠΑ, για να διαδώσουν το δικό τους ευαγγέλιο με μια επιθετικότητα που ουσιαστικά δεν επιτρέπουν οι Γραφές και οι παλαιές σεβάσμιες πρακτικές τους.

Μια από τις βασικότερες αρχές του Ινδουισμού είναι η ανεξιθρησκία, ανοχή και μη προσκόλληση, ούτε καν στη θρησκεία “μου”.

2. Χρειάζεται οι ευσεβείς και μάλλον φανατικοί αυτοί Ινδοί να κατανοήσουν πως μια από τις επικρατούσες θρησκείες σήμερα είναι τόσο καλή ή κακή και διόλου καλύτερη ή χειρότερη από τις άλλες – χριστιανισμός, σιντοϊσμός, μωαμεθανισμός, εβραϊσμός, βουδισμός (ή ό,τι άλλο).

Κάθε πιστός στη θρησκεία του μπορεί να προβάλει τους ίδιους ισχυρισμούς για τη δική του όπως και οι ευσεβείς ινδουιστές, εφόσον πάρουμε σε κάθε περίπτωση τα θετικά και κύρια στοιχεία.

Ο ινδουισμός π.χ. σε ορισμένες μορφές του, σε ορισμένες περιοχές επέβαλλε την καύση των νεκρών, όμως στην περίπτωση άντρα επέβαλε και την καύση της ζωντανής συζύγου του, το λεγόμενο satī που ευτυχώς οι Βρετανοί απαγόρευσαν τον 19ο αιώνα – ένα καλό της αποικιοκρατίας!

Πρέπει λοιπόν να ξεχωρίσουμε τις απλές κεντρικές αρχές της φιλοσοφίας της όποιας θρησκείας από τα διάφορα δόγματα και τις τελετουργίες της.

3. Η βασική ιδέα σε όλες τις μορφές του ινδουισμού σήμερα (και είναι πολλές, καθώς διάφορες θεότητες λατρεύονται σε διάφορες οικογένειες σε διάφορες περιοχές της Ινδίας) είναι η “λύτρωση” mokṣa (προφέρεται moksha).

Αυτή η λύτρωση έρχεται μέσω καλών πράξεων και λατρευτικής αφοσίωσης σε μια ή άλλη θεότητα (iṣṭa-devātā προφέρεται ishta-) και απαιτεί περισσότερες από μια ενσάρκωση στην ανθρώπινη μορφή. Η λύτρωση συνίσταται δε στη μεταθανάτια είσοδο σε κάποιο παράδεισο – όπως στον ιουδαϊσμό, τον μωαμεθανισμό και τον χριστιανισμό.

Όμως αυτή η αντίληψη της λύτρωσης είναι μόνο μια γενικευμένη θρησκευτική άποψη. Σε ορισμένες σέχτες και σίγουρα στη φιλοσοφική παράδοση Vedānta, που περικλείει την πανάρχαια Βεδική Παράδοση (όχι τον ινδουισμό), η λύτρωση παρουσιάζεται διαφορετικά. Ο αληθινός Εαυτός κάθε ανθρώπου, η ψυχή, το πνεύμα, η αθάνατη ενουσία του, είναι ίδιο στοιχείο, ίδια νοημοσύνη, με την πρωταρχική Ουσία, τον συμπαντικό Εαυτό του κόσμου. Η λύτρωση συνίσταται στην επιστροφή και συγχώνευση του ατομικού στον συμπαντικό Εαυτό.

4. Στον χριστιανισμό έχουμε σήμερα μόνο την ιδέα μεταθανάτιου παραδείσου αν ο άνθρωπος πιστεύει και ζει ενάρετα. Αλλά ο Γνωστικός Χριστιανισμός, που έσβησε γύρω στον 6ο αιώνα μετά από ανηλεείς διωγμούς, δίδασκε, όπως και η Βεδική Παράδοση, πως ο Εαυτός του ανθρώπου είναι ίδιος με τον Πατέρα Θεό και Δημιουργό των πάντων και επιστρέφει σε Εκείνον. Δίδασκε και την επανενσάρκωση. Αυτές τις δυο ιδέες καμιά σύγχρονη χριστιανική επίσημη αίρεση δεν τις αποδέχεται. Μια φορά γεννιόμαστε και μεταθανάτια πάμε ή στον παράδεισο με τους αγίους και αγγέλους του Θεού ή στην κόλαση για αιώνιο βασανισμό, παρότι το πνεύμα, η ψυχή μας, είναι πνοή του Θεού!

Πολύ καλή ιδέα επίσης ήταν η απαγόρευση του δανεισμού με τόκο στα πρώτα χρόνια της νέας θρησκείας. Αλλά οι παραδόπιστες Εκκλησίες (Ορθόδοξη, Αγγλικανική, Ρωμαιοκαθολική κλπ.) κάνουν πως δεν ξέρουν τίποτα για το θέμα. Το ίδιο ισχύει και για τη χορτοφαγία.

5. Είναι βέβαιο πως και οι άλλες θρησκείες έχουν αξιόλογα φιλοσοφικά στοιχεία που βοηθούν την πνευματική ανάπτυξη των πιστών πέρα από τα δόγματα και τις τελετουργίες. Έχουν και τις σκοτεινές απόψεις τους.

Στον μωαμεθανισμό επιτρέπεται στον πλούσιο άνδρα να έχει ως και 5 γυναίκες. Αυτό ασφαλώς οφείλεται στις συνθήκες μιας εποχής πολέμων, οπότε έμεναν λιγοστοί άνδρες και οι γυναίκες θα έμεναν ανύπανδρες. Έτσι επινοήθηκε η πολυγαμία για την προστασία των γυναικών, που όμως στην συνέχεια εξελίχθηκε σε πρακτική φιληδονίας και καταπίεσης των γυναικών.

Χρειάζεται λοιπόν να εξεταστεί κάθε θρησκεία υπό το φως της Φιλοσοφίας και να διαχωριστούν τα θετικά και χρήσιμα από τα άχρηστα και όχι να προωθούμε τη θρησκεία στην οποία ανήκουμε ή μας αρέσει ως μόνη σωτήρια.

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *