Νικόδημος για τον Τζουάνγκ Τζου (κεφ. 20: Δέντρα του Βουνού, 2)
Ο Yi Liao της Shi Nan επισκέφθηκε τον άρχοντα του Λου – που είχε ύφος μελαγχολικό. Τον ρώτησε ποια ήταν η αιτία. Εκείνος απάντησε:
“Μελετώ την διδασκαλία των παλαιών σοφών βασιλέων και κάνω ό,τι καλύτερο μπορώ ακολουθώντας τις επιτεύξεις των προκατόχων μου. Σέβομαι τη θρησκεία και τα πνεύματα· τιμώ τους άξιους· φροντίζω να είμαι κοντά τους και στην οικογένειά μου. Δεν παρεκκλίνω ούτε στο ελάχιστο από αυτό. Κι όμως δεν μπορώ να αποφύγω συμφορές. Γι’ αυτό μελαγχολώ.”
Ο δάσκαλος είπε τότε: “Η μέθοδος που εφαρμόζετε για να αποφύγετε συμφορές είναι πολύ ρηχή. Ακούστε. Η αλεπού με την πλούσια γούνα της και η πλουμιστή λεοπάρδαλη πάνε να ζήσουν στο δάσος του βουνού ή σε βαθιές σπηλιές. Έτσι έχουν την ησυχία τους. Βγαίνουν να κυνηγήσουν τη νύχτα και κρύβονται τη μέρα. Έτσι προφυλάγονται. Ακόμα και όταν διψούν και πεινούν τηρούν προφύλαξη και σπάνια ριψοκινδυνεύουν να συρθούν στο ποτάμι σε αναζήτηση τροφής. Τέτοια είναι η επιφυλακτικότητά τους. Μα ακόμα κι έτσι, δεν μπορούν να αποφύγουν τη συμφορά του δόκανου ή του διχτυού. Ποιος φταίει; Είναι το δέρμα, η γούνα τους, η αιτία των συμφορών. Στη δική σας περίπτωση, η γούνα σας δεν είναι η Πολιτεία του Λου; Επομένως σας ζητώ να βγάλετε τη γούνα σας, παραμερίζοντας τη μορφή σας που συνδέεται με αυτή. Καθαρίστε τον νου σας, παραμερίστε τις επιθυμίες και σεργιανίστε στην έρημη χώρα όπου δεν υπάρχουν θνητοί.
“Στο νότιο Γιουέ υπάρχει μια πόλη με το όνομα Εδραιωμένη Αρετή. Οι κάτοικοί της είναι απλοϊκοί και αφελείς. Σπάνια σκέφτονται τον εαυτό τους κι εκφράζουν πάθη και πόθους. Γνωρίζουν πώς να φτιάχνουν πράγματα μα δεν συσσωρεύουν. Δίνουν μα δεν ζητούν αντίτιμο. Δεν έχουν αίσθηση καθωσπρεπισμού ούτε γνώση τελετουργιών. Αγροίκοι σε συμπεριφορά, άξεστοι και απερίσκεπτοι, αυτοί διαβαίνουν χορευτικά τη Μεγάλη Μέθοδο. Η γέννησή τους είναι χαροποίηση, ο θάνατός τους λαμπρή ταφή. Σας συμβουλεύω λοιπόν να παρατήστε την Πολιτείας σας και να ξεχάσετε τους τρόπους της. Να εμπιστευθείτε στο Τάο πηγαίνοντας εκεί.”
Ο άρχοντας είπε: “Το Τάο για το οποίο μιλάς είναι μακρινό, δυσπρόσιτο. Υπάρχουν, επιπλέον, ποτάμια και βουνά στον δρόμο κι εγώ δεν έχω άμαξα ή πλοίο. Πώς να πάω;”
Φιλόσοφος: “Άφησε τη μορφή που χρειάζεται μεταφορά. Άφησε και την αφετηρία τόπου από όπου ξεκινάτε. Κάνετε όχημα αυτό το άφημα.”
Άρχοντας: “Ο δρόμος του Τάο είναι σκοτεινός, μακρύς, μοναχικός. Ποιος θα είναι η συντροφιά και η βοήθειά μου; Είμαι δίχως προμήθειες, δίχως τροφή. Πώς θα φθάσω;”
Φιλόσοφος: “Μειώστε τις δαπάνες σας [ενέργειες], μειώστε τις επιθυμίες. Τότε, ακόμα κι αν δεν έχετε προμήθειες, θα βρείτε πως έχετε αρκετά. Θα δρασκελίσετε ποταμούς, θα διασχίσετε θάλασσες. Όσο και να κοιτάτε ψάχνοντας δεν θα δείτε την όχθη πέρα. Όσο κι αν ταξιδέψετε δεν θα φθάσετε σε ένα τέλος. Και όσοι σας συντρόφευσαν να σας κατευοδώσουν θα γυρίσουν πίσω ενώ εσείς θα απομακρύνεστε ολοένα πιο πέρα στον ορίζοντα.
“Όποιοι διακατέχουν άλλους εμπλέκονται και υποφέρουν· όσοι διακατέχονται ανησυχούν. Γιαυτό ο Τάο ούτε διακατείχε άλλους ούτε επέτρεψε σε άλλους να τον διακατέχουν. Υψηλότατε, μην εμπλέκεστε, παραμερίστε κάθε έγνοια και προχωρήστε μόνος με το Τάο στη χώρα του κενού και της σιωπής.
“Αν κάποιος οδηγεί μια βάρκα στο ποτάμι και μια άλλη άδεια βάρκα πέσει πάνω του, όσο αγανακτισμένος κι αν ήταν νωρίτερα, δεν θα εξοργιζόταν. Αν όμως οδηγούσε κάποιος τη δεύτερη βάρκα, τότε θα του φώναζε να στρίψει δεξιά ή αριστερά. Κι αν η πρώτη του κραυγή δεν εισακουγόταν, ούτε η δεύτερη, τότε η τρίτη του θα ήταν χείμαρρος εξύβρισης κατά του οδηγού.
“Στην πρώτη περίπτωση δεν θα οργιζόταν, στη δεύτερη θα οργιζόταν. Στην πρώτη υπήρχε κενό. Στη δεύτερη υπήρχε κάποιος.
“Αν λοιπόν ο άνθρωπος άδειαζε ολότελα, και περιδιάβαινε τον κόσμο άδειος, τότε τι θα μπορούσε να τον βλάψει;”
