Στη Βεδική Παράδοση και τον γενικότερο Ινδουισμό με τις πολυποίκιλες λατρείες του, η δημιουργία συντελείται πολύ διαφορετικά από αυτήν που ξέρουμε στον Χριστιανισμό, τον Ιουδαϊσμό και το Ισλάμ.
Στις αβρααμικές αυτές θρησκείες, ο Δημιουργός δημιουργεί από το τίποτα, σύμφωνα με τα δόγματα των θρησκειών που βασίζονται στις ερμηνείες πατέρων, ιεραρχών και θεολόγων αυτών των θρησκειών που δίνουν σε εδάφια στα ιερά τους κείμενα – Παλαιά Διαθήκη (ή Πεντάτευχο ή Τοράχ), Καινή Διαθήκη (Ευαγγέλια κ.λπ.) και Κοράνι. Εδώ το τίποτα, όμως, παρουσιάζεται ως κάτι άλλο, ξεχωριστό, από τον Δημιουργό Θεό. Το δόγμα περιέχει αντίφαση. Αφού ο Θεός είναι «πανταχού παρών και τα πάντα πληρών», πώς μπορεί να υπάρχει απόλυτο τίποτα, μηδέν, κενό; Δεν γίνεται.
Στη Βεδική Παράδοση, δεν υπάρχει δημιουργία από το τίποτα. Στο σύστημα Sāṅkhya, μάλιστα, δεν υπάρχει καν Δημιουργός. Η μητέρα Φύση pradhāna ή prakṛti γεννοβολά/δημιουργεί/παράγει από μόνη της από τη νοήμονα φύση της, μετά από ώθηση ή προσέγγιση του ενσυνείδητου puruṣa, τα επίπεδα και φαινόμενα της δημιουργίας μέσω των τριών δυνάμεών της – ενεργητική, παθητική και ουδέτερη – που λέγονται guṇa. Σε ορισμένα άλλα κείμενα της Βεδικής Παράδοσης, η δημιουργία εκδηλώνεται παλμικά/ρυθμικά στην αιωνιότητα, καθώς το Ένα που είναι η Πρωταιτία, Πρωταρχή και Πρωτουσία των πάντων εκπνέει και εισπνέει, όπως το θέτει ο Ύμνος της Δημιουργίας 10.129 του Ṛg–Veda. Σε άλλον Ύμνο του Puruṣa (= Πρωτανθρώπου) η δημιουργία παράγεται από την αυτό-θυσία ή τον αυτό-διαμελισμό αυτού του Όντος.
Εδώ, παρότι η Βεδική Παράδοση αποδέχεται πλήρως τον υλικό κόσμο, παρουσιάζει κι έναν λεπτό ή νοητικό κι έναν αιτιακό, σχεδόν παντελώς άγνωστο. Ο λεπτός κόσμος είναι αυτός όπου εμφανίζονται οι λειτουργίες των νόμων που κυβερνούν το υλικό σύμπαν και όλα τα φαινόμενα και σώματά του – ακόμα και το κβαντικό πεδίο κι οτιδήποτε γίνεται αντιληπτό στις αισθήσεις μας και τα πιο ισχυρά μικροσκόπια. Ο αιτιακός είναι ο κόσμος των αιτιών, ο κόσμος της Φύσης που συνίσταται στους νόμους και δυνάμεις που ενεργοποιούνται για να δημιουργηθούν τα φαινόμενα του λεπτού και υλικού κόσμου.
Υπάρχουν πολλοί Δημιουργοί–θεοί – οι Prajāpati (κύριος των πλασμάτων), Brahmā, Īśvara (παντοδύναμος) κ.λπ. Όπως καταλαβαίνετε, προκύπτουν πολλές εκδοχές δημιουργίας. Π.χ. από τον Prajāpati παρουσιάζεται ο Kaśyapa [= χελώνας!] και αποκύει όλα τα πλάσματα (śatapatha-brāhmaṇa 7.5.1). Σε άλλη μεταγενέστερη εκδοχή, ο Kaśyapa παράγεται από τον Μπραχμά κι έχει δυο συζύγους, την Aditi και τη Diti: από την Aditi παράγονται οι θεότητες κι όλες οι ανώτερες υπάρξεις, ενώ από τη Diti παράγονται τα ορυκτά, φυτά και ζώα γης, νερού και αέρα. Οι άνθρωποι παράγονται απ’ ευθείας από τον νου του Μπραχμά με πρώτους το ζεύγος Μάνου, Manu και Śatarūpā [= αυτή με 100 (ή αναρίθμητες) μορφές].
Σ’ έναν άλλο αρχαίο ύμνο (Ṛg–Veda 10.72) υπάρχει η Aditi ‘απεριόριστη’ που παράγει τον Dakṣa (ελληνική ‘δεξιότης’) «επιδέξιο/ικανό τεχνίτη» και αυτός παράγει την Aditi πάλι και ο κύκλος επαναλαμβάνει.
Αυτές και άλλες είναι μυθολογικές περιγραφές με ειδικούς συμβολισμούς.
Υπάρχουν, όπως ανέφερα, και οι φιλοσοφικές. Η θεμελιακή φιλοσοφική εκδοχή είναι πως όλοι οι Δημιουργοί-θεοί είναι εκφράσεις του Ενός, του Απολύτου ή Μπράχμαν (= το αεί απέραντο και αμετάβλητο Ον), και η δημιουργική διαδικασία εκπορεύεται από την ουσία του ίδιου του Δημιουργού – επαναληπτικά ως εκπνοή και εισπνοή.
