Στο προηγούμενο άρθρο της σειράς Φιλ907: Γιόγκα πρακτική (5), έδειξα με λεπτομερείς αναφορές στο Yogasūtra του Π(ατάντζαλι) πως σκοπός και πειθαρχία του Γιόγκα είναι η πνευματική ανάπτυξη προς την Αυτογνωσία ή samādhi όπου ο ατομικός Εαυτός (puruṣa ή ātman) ενώνεται με τον Οικουμενικό Εαυτό του σύμπαντος (paramātman ή brahman) ως απλή, αιώνια, αμετάβλητη, ενιαία συνειδησία ή θέαση. (Αυτή η άποψη χρειάζεται πρόσθετη περιγραφή σε μελλοντικό άρθρο).
Η κα. Μαρία Χρυσοχεράκη έχει δημοσιεύσει ένα βιβλίο, Γιόγκα για την Εγκυμοσύνη, νήσος, Αθήνα 2022 (206 σελίδες) με πλουσιότατο υλικό έγχρωμων φωτογραφιών των θέσεων (āsana) και ιδίως για εγκύους γυναίκες. Και δεν αμφιβάλλω πως οι έγκυες γυναίκες, ή πολλές από αυτές, έχουν μεγάλο όφελος από αυτές τις σωματικές ασκήσεις (āsana) που τις λέει άσανας.
Αφού πληροφορήσει τους αναγνώστες (σελ.3-5) για τα προσωπικά της, η συγγραφέας εκθειάζει τον σοφό Πατάντζαλι (σελ.9) και στη σελίδα 12 δίνει το «φιλοσοφικό υπόβαθρο». Ορίζει «τη γιόγκα» σύμφωνα με τα λόγια του Π ως «έλεγχος των διακυμάνσεων του νου». Προσθέτει «Για να κερδίσουμε την αυτογνωσία, θα πρέπει να εξαλείψουμε τις διακυμάνσεις του νου… Μέσω της γιόγκα μελετούμε κι εναρμονίζουμε τις λειτουργίες του σώματος, του νου και της διανόησης, και αποκτούμε μια αυτογνωσία που προέρχεται από την εμπειρία και όχι από ακαδημαϊκή γνώση.»
Πώς στην ευχή, με σωματικές ασκήσεις, γίνεται μελέτη κι εναρμόνιση των λειτουργιών σώματος, νου και διανόησης; Πώς εξαλείφονται οι διακυμάνσεις του νου; Ποια εμπειρία αυτογνωσίας αποκτάται με γιόγκα που ως hatḥa-yoga χρησιμοποιεί μόνο σωματικές ασκήσεις;
Τι είναι ο νους; Ποιες οι λειτουργίες του; Πώς διαφέρει ο νους από τη διανόηση;
Πολύ φοβούμαι πως η κα. Χρυσοχεράκη δεν μας τα λέει καλά. Μπορεί να έχει διαβάσει το βιβλίο του BKS Iyengar Light on the Yogasūtra of Patañjali, (το αναφέρει σελ.12), μπορεί να έχει καλή μαρτυρία από την κ. Marcia Monroe, πιστοποιημένη δασκάλα του γιόγκα (σελ.5) και η ίδια να έχει πιστοποίηση και να είναι πολύ καλή δασκάλα για «άσανας» – μα δεν σχετίζεται καθόλου με τη διδασκαλία Γιόγκα του Patañjali.
Διότι δεν αναφέρει τον διαλογισμό. Και ο Π, όπως έδειξα στο Φιλ907: Γιόγκα πρακτική (5) (§2,3,5) τονίζει πως οι διακυμάνσεις και οι διάφορες δυσχέρειες που εμποδίζουν αταραξία, ηρεμία, αυτογνωσία, υγεία (κ.λπ.), εξαλείφονται ή διαλύονται με διαλογισμό και όχι με σωματικές ασκήσεις.
Στη σελίδα 12 αναφέρει τα 8 μέλη (aṅga) του Γιόγκα του Π (Yogasūtra 2.29), μα δεν λέει τίποτα για pratyāhāra (αποτράβηξη των αισθήσεων κι επιθυμιών), dhāraṇā (παρατεταμένη, μονόαιχμη προσοχή), dyāna (διαλογισμός) και samādhi (συγχώνευση στον οικουμενικό Εαυτό).
Αναφέρει επίσης (σελ. 12) τη ρήση του Caraka, μεγάλη αυθεντία στην Ιατρική, πως η επίτευξη των 4 στόχων στην ανθρώπινη ζωή με τελικό σκοπό τη Λύτρωση έχει για ρίζα της την υγεία, μα πουθενά ο σοφός αυτός δεν αναφέρει σωματικές ασκήσεις με 84 θέσεις.
Όπως έγραψα στην αρχή, αναμφίβολα οι σωματικές «άσανες» ωφελούν σε κάποιο βαθμό μα δεν έχουν πολλή σχέση με τον Π και την ανάπτυξη στην αυτοσυνειδησία.
Από την άλλη, όλες αυτές οι δασκάλες της γιόγκα-γυμναστικής θα μπορούσαν ν’ αφιερώσουν λίγο χρόνο να μάθουν κάτι παραπάνω για τον Γιόγκα και να προφέρουν ορθά τις ονομασίες. Είναι τόσο γελοίο να ακούς κάποια να μιλάει για το prakriti (που είναι θηλυκό «η Φύση») όσο κάποιο πρόσωπο να λέει «το Παναγία Μητέρα του Ιησού»!
Πώς σχετίζεις την απασχόλησή σου με τις 84 σωματικές πόζες, που δεν αναφέρονται καθόλου από τον Π και βρίσκονται μόνο σ’ εγχειρίδια του 11ου αιώνα ΚΕ, με τη διδασκαλία του Π που έχει ως κύριο ή μόνο θέμα της την πνευματική ανάπτυξη σε ανώτερη προσοχή, πλήρη αταραξία του νου και αγνή συνειδησία και την πρόοδο στη συγχώνευση στο Οικουμενικό Πνεύμα;
