1. Σήμερα οι περισσότεροι ζούμε στον 2ο, 5ο, 8ο όροφο μιας πολυκατοικίας. Δεν μας απασχολεί πολύ η σκέψη πως το κτήριο στέκεται πάνω στη γη.
Όλοι χρειαζόμαστε γη, τη στέρεη επιφάνεια, για να αναπαυόμαστε, να κινούμαστε, να εργαζόμαστε, να ζούμε.
Για να υπάρχουμε καν χρειαζόμαστε τον χώρο που καταλαμβάνει το υλικό σώμα μας. Αυτός είναι πάνω στη γη. Μόνο εδώ βρίσκουμε όλες τις συνθήκες που είναι απαραίτητες για την επιβίωσή μας – στέρεο υπόβαθρο, φως, αέρα….
Επιπλέον χρειαζόμαστε τη στέρεη επιφάνεια για κατοικίες, γραφεία, εργοστάσια, σχολεία, εκκλησίες και νοσοκομεία, για γήπεδα,πάρκα, σινεμά, θέατρα και Μέγαρα μουσικής και όπερας, για οδικά και σιδηροδρομικά δίκτυα, σταθμούς, λιμάνια, αεροδρόμια….
2. Οι ανάγκες μας για έκταση, ποιότητα και θέση γης διαφέρουν, φυσικά, ανάλογα με τα επαγγέλματα και λειτουργήματά μας. Ο αγροτοκτηνοτρόφος χρειάζεται πάρα πολλά στρέμματα, το ξενοδοχείο με τα μπάνγκαλο στην παραλία λιγότερα μα περισσότερα από την τράπεζα ή το σχολείο, ενώ ο δικηγόρος ή ο φοροτεχνικός αρκούνται με ένα δωμάτιο.
Αλλά ο ξενοδόχος, ο τραπεζίτης, ο δικηγόρος κλπ, εξαρτώνται για τη ζωή τους από τα προϊόντα των στρεμμάτων του αγροτοκτηνοτρόφου.
3. Όσο μεγαλύτερη είναι η αστικοποίησή μας, τόσο λιγότερο αντιλαμβανόμαστε πως όλες οι δραστηριότητές μας στηρίζονται στη γη.
Η εξάρτησή μας από τη γη ως άτομα και γένος είναι απόλυτη!
Τα νέα θαύματα της τεχνολογίας, οι μορφές υπολογιστών, τηλεφωνίας, τηλεθέασης κι άλλων ηλεκτρονικών συσκευών ή συστημάτων, χρειάζονται ενέργεια και αυτή παράγεται με πετρέλαιο, κάρβουνο, αέριο και διάφορα ορυκτά και μέταλλα που ανασύρονται από τα σπλάχνα της γης. Ακόμα και οι συσκευές εναλλακτικών μορφών ενέργειας, όπως οι ανεμογεννήτριες για αιολική και τα φωτοβολταϊκά για ηλιακή ενέργεια, φτιάχνονται από υλικά της γης και στηρίζονται πάνω της.
4. Η γη προϋπάρχει του ανθρώπου κατά δισεκατομμύρια έτη. Εκτός από λιγοστές αποξηράνσεις βαλτότοπων και λιμνοθαλασσών που οφείλονται σε ανθρώπινη εργασία, η γη όλη είναι δοσμένη δώρο του σύμπαντος για όλους τους ανθρώπους.
Κανείς δεν μπορεί να ισχυριστεί “Εγώ έφτιαξα ετούτη τη γη”.
Αλλά σχεδόν όλοι όσοι κατέχουμε κάποιο καμμάτι γης, το διεκδικούμε ως ιδιοκτησία μας: “Αυτή η γή μου ανήκει”! Έτσι αποκλείουμε άλλους.
Έτσι, από αρχαιότατους χρόνους, οι δυνατοί και πανούργοι περικλείουν μεγάλες εκτάσεις για δική τους ιδιοκτησία, έστω κι αν δεν μπορούν να τις χρησιμοποιούν οι ίδιοι, και αποκλείουν συχνά μεγάλες μάζες άλλων. Αυτοί οι στερημένοι τώρα πρέπει να πληρώσουν τους ιδιοκτήτες για να έχουν ένα μέρος για κατοικία κι εργασία.
Εδώ είναι η δεύτερη περίπτωση που εμφανίζεται αδικία και η οικονομία στραβώνει. Η πρώτη, όπως είδαμε στο προηγούμενο άρθρο (ή στο “Πολιτική Οικονομία 3: Κοινωνία, εργασία ”), ήταν όταν ορισμένοι άνθρωποι σκλάβωναν άλλους για να μην εργάζονται οι ίδιοι.
Όπου η γη περικλείεται ως ιδιοκτησία, εκεί φουντώνει η φτώχεια και μια νέα ύπουλη δουλεία και μια διάχυτη «στενοχωρία».
5. Όπως στο παρελθόν οι δυνατοί και πονηροί σκλάβωναν άλλους, τους ανάγκαζαν να δουλεύουν για πάρτη τους και ζούσαν από το σύνολο των προϊόντων της εργασίας των δούλων, έτσι τώρα οι γαιοκτήμονες στις πόλεις και στην ύπαιθρο αναγκάζουν τους ακτήμονες να πληρώνουν ενοίκια και αυτοί ζουν από αυτά, δηλ. προϊόντα της παραγωγής των ακτήμονων (που είναι μέρος της φυσικής αμοιβής της εργασίας τους).
Έτσι πάλι ορισμένοι πολίτες, οι ιδιοκτήτες γης, δεν θέλουν να δώσουν.
Αυτή τώρα για τους ακτήμονες είναι μια πολύ ύπουλη σκλαβιά, την οποία οι σκλαβωμένοι διαισθάνονται μόνο αόριστα, καθώς αναγκάζονται να παραχωρούν στους γαιοκτήμονες μικρό ή μεγάλο μέρος, μα όχι το σύνολο, της παραγωγής ή, όπως κοινώς λέγεται, του εισοδήματός τους.
6. Παλαιοί σοφοί όπως οι Μωϋσής, Πλάτων, Γεμιστός Πλήθων, Locke (γύρω στο 1700) και άλλοι, κατανοώντας την αρχή πως κάθε άνθρωπος πρέπει να έχει ελεύθερη πρόσβαση σε ένα κομμάτι γης για να ζει, όριζαν πως κάθε πολίτης δικαιούται να έχει στην κατοχή του (όχι ιδιοκτησία!) έναν κλήρο γης και να μένουν όλες οι άλλες εκτάσεις ελεύθερες (στην κατοχή και διαχείρηση της όποιας κυβέρνησης).
Όριζαν επίσης πως όποιος κάτοχος δεν χρησιμοποιούσε ο ίδιος πλήρως τον κλήρο του, ο κλήρος δινόταν σε άλλο πολίτη.
Η κατάσταση αυτή σήμερα μπορεί να διασφαλίζεται με τη Γεωφορολόγηση, που έχω αναφέρει συχνά και στην οποία επανέρχομαι.
Εμείς έχουμε συνηθίσει την ύπουλη δουλεία. Πολλοί νιώθουν δυσαρέσκεια με την κατάσταση, μα κανείς δεν διαμαρτύρεται ορθά.
Η δουλεία έχει καταργηθεί. Τώρα πρέπει να κατανοήσουμε ορθά και την ύπουλη δουλεία που προκαλεί η ιδιοκτησία της γης, τη γενικότερη «στενοχώρια» και τις συνακόλουθες στρεβλώσεις και κρίσεις στην οικονομία και στην κοινωνία.
Αυτό είναι απλό, βασικό μάθημα της Πολιτικής Οικονομίας.
7. Η πρακτική σημασία του μαθήματος, εκτός από την ηθική άποψη της Δικαιοσύνης, φαίνεται και στη διαμόρφωση του επιπέδου μισθών. Μέχρι τα 1890 περίπου στις ΗΠΑ δεν υπήρχαν οι μάζες μισθωτών στις πόλεις –
«επειδή η φιλελεύθερη πολιτική της γης (γράφουν οι οικονομολόγοι ιστορικοί P. S. Bagwell & E.G. Mingay στο Britain & America 1850-1939, σ16), και η διείσδυση στη δύση… δημιουργούσαν έλλειψη τέτοιας εργατικής δύναμης… Πάνω από όλα, τα υψηλά εισοδήματα στη γεωργία… και η ευκολία απόκτησης γης παρείχαν εναλλακτική απασχόληση που διατηρούσε τους μισθούς υψηλούς στη βιομηχανία».
Αυτό είναι το κλειδί, γνωστότατο σε όλους τους οικονομολόγους μα καταχωνιασμένο σε κάποια παραγνωρισμένη παράγραφο. Έτσι και η άγνοια και η αδικία διαιωνίζονται.
