1. Πολλοί άνθρωποι είχαν την εμπειρία μιας ενότητας με τον ευρύτερο περιβάλλοντα κόσμο και την κατέγραψαν. Είναι είσοδος σε μια διαφορετική διάσταση. Τέτοιες εμπειρίες δείχνουν την κατεύθυνση της ανθρώπινης ανέλιξης.
Παίρνω πρώτο παράδειγμα αποσπάσματα από το Notebook (1976) του γνωστού μύστη J. Krishnamurti:
«Ξαφνικά ένιωσες [δηλ ο ίδιος] αυτή την πελώρια φλόγα δύναμης, καταστροφική στη δημιουργικότητα της. Ήταν η δύναμη που υπήρχε προτού όλα τα πράγματα έρθουν σε ύπαρξη. Ήταν απροσπέλαστη και ακριβώς λόγω της έντασης της δεν μπορούσες να την πλησιάσεις. Τίποτα δεν υπάρχει παρά μόνο εκείνη: απεραντοσύνη και δέος… Είναι πέρα και πάνω από όλες τις λειτουργίες του ανθρώπου».(σ 35).
Εδώ η δύναμη αυτή είναι πέρα από τη συνηθισμένη μας εμπειρία στον τρισδάστατο χωροχρόνο και την αίσθηση παροδικότητας.
«Το φεγγάρι ήταν μέσα σε σύννεφα αλλά τα βουνά και οι λόφοι φαίνονταν καθαρά: μια μεγάλη ησυχία τα τύλιγε… Στον αέρα απλώθηκε η αίσθηση της ανυπόφορης απεραντοσύνης, έντονη κι επίμονη. Δεν ήταν φαντασίωση: αυτή παύει όταν υπάρχει το αληθινό… Η απεραντοσύνη υπήρχε…η κίνηση του μυαλού σταμάτησε εντελώς, εύκολα, πρόθυμα, η φλυαρία της διάνοιας. Έγινε μια ησυχία: έβλεπες κι άκουγες χωρίς ερμηνεία, χωρίς κατηγοριοποίηση. Ο νους ήταν πολύ ήσυχος και πολύ ζωντανός: η σιωπηλή απεραντοσύνη γέμιζε τη νύχτα κι έγινε έκσταση.
Αυτή δεν συνδεόταν με τίποτα: δεν προσπαθούσε να διαμορφώσει, να αλλάξει να επιβάλλει… Ήταν αγάπη, όχι η αγάπη την οποία καλλιεργεί η κοινωνία, αυτό το βασανισμένο συναίσθημα. Ήταν η αγάπη που είναι η πεμπτουσία του ρεύματος της ζωής. Ήταν εκεί, αδυσώπητη, καταστροφική με μια τρυφερότητα που μόνο το ολόφρεσκο ξέρει, όπως ένα νέο φύλλο την άνοιξη… Ήταν η αγάπη που δεν περικλείεται μέσα στην εμβέλεια του ανθρώπινου πόθου και μέτρου. Ήταν εκεί και η σκέψη θα μπορούσε να την διώξει, το συναίσθημα θα μπορούσε να την κάνει πέρα. Ήταν εκεί, όμως, ακατάκτητη, ασύλληπτη». (σ 61-2)
“Παντού υπήρχε σιωπή: οι λόφοι ήταν ακίνητοι· τα δέντρα ήταν ήσυχα και η κοίτη του ποταμού άδεια· τα πουλιά είχαν βρει καταφύγιο για τη νύχτα· όλα τώρα ησύχασαν, ακόμα και οι σκύλοι του χωριού. Είχε βρέξει και τα σύννεφα έστεκαν ακίνητα. Η σιγή μεγάλωσε κι έγινε έντονη, ευρύτερη και βαθύτερη. Αυτό που ήταν έξω τώρα ήταν εντός. Ο νους που ακροαζόταν τη σιωπή των λόφων, των χωραφιών και των δέντρων ήταν τώρα ο ίδιος σιωπηλός: έπαψε να μιλά στον εαυτό του, φυσικά, δίχως καμιά πίεση. Ήταν ήσυχος σε όλο το εσωτερικό του, τυλιγμένος στον εαυτό του… Ήταν μια έντονη κατάσταση, εντελώς άσχετη με όλα τα άλλα και ολομόναχη στη μεγαλοσύνη και απεραντοσύνη της. Και καθώς περπατούσες [δηλ. ο ίδιος] σε κείνο τον δρόμο που σκοτείνιαζε, υπήρχε έκσταση”. (σ 159, 161.)
2. Στο Tertium Organum “Τρίτο Όργανο” (κεφ. 22, τέλος) ο γνωστός αποκρυφιστής Ουσπένσκυ εξετάζει πολλές περιπτώσεις εμπειρίας μιας διαφορετικής πραγματικότητας, μυστικισμού ή συναίσθησης της ενότητας. Μια τέτοια εμπειρία είναι του Αμερικανού καθηγητή William James:
«Η συνείδηση της εγγύτητας του Θεού ήλθε σε μένα μερικές φορές [γράφει ο καθ. Τζέιμς]… μια παρουσία, θα μπορούσα να πω… κάτι μέσα μου με έκανε να νιώσω ένα μέρος κάτι μεγαλύτερου από εμένα, το οποίο είχε τον έλεγχο. Ένιωσα τον εαυτό μου ένα με το γρασίδι, τα δέντρα, τα πουλιά, με καθετί στη Φύση. Αγαλλίασα με το ίδιο το γεγονός της ύπαρξης, το να είμαι μέρος όλων αυτών – με τη λεπτή βροχή, τη σκιά των σύννεφων, τους κορμούς των δέντρων κ.τ.λ.»
3. Μετά περιγράφει εκτενέστερα μια δική του εμπειρία:-
«Βρισκόμουν στη θάλασσα του Μαρμαρά μια βροχερή ημέρα του χειμώνα, οι μακρινές ψηλές και βραχώδεις ακτές είχαν έντονο βιολετί χρώμα όλων των αποχρώσεων, ακόμη και της πιο απλής, που έσβηνε σε γκρίζο και συγχωνευόταν με τον γκρίζο ουρανό. H θάλασσα είχε το χρώμα του μολυβιού ανακατεμένο με ασήμι. Θυμάμαι όλα αυτά τα χρώματα… Έμεινα στην κουπαστή κοιτάζοντας τα κύματα. Οι λευκές κορυφές των κυμάτων έρχονταν προς το μέρος μας. Το κύμα έτρεχε προς το πλοίο, ανυψωνόταν σαν να ήθελε να εξακοντίσει την κορυφή του πάνω του, ορμώντας με ένα ουρλιαχτό. Το πλοίο έγερνε, κουνιόταν… ύστερα ένα νέο κύμα ορμούσε από πέρα. Παρατηρούσα αυτό το παιχνίδι των κυμάτων με το πλοίο και τα ένιωθα βαθιά μέσα μου… κάτι απείρως πιο λεπτοφυές. Τα κύματα τραβούσαν την ψυχή μου προς το μέρος τους. Και ξαφνικά ένιωσα ότι πήγα σε αυτά. Διήρκεσε μια στιγμή, ίσως λιγότερο και από στιγμή, αλλά εισήλθα μέσα στα κύματα και μαζί τους όρμησα με ένα ουρλιαχτό στο πλοίο. Και εκείνη τη στιγμή έγινα τα πάντα. Τα κύματα – ήταν ο εαυτός μου: τα βιολετιά βουνά, ο αέρας, τα σύννεφα που έρχονταν από τον βορρά, το μεγάλο ατμόπλοιο, που ανασηκωνόταν και ορμούσε ασυγκράτητα προς τα εμπρός – όλα ήταν ο εαυτός μου. Ένιωσα το τεράστιο βαρύ σώμα – το σώμα μου – όλες οι κινήσεις, τα τραντάγματα, οι κλυδωνισμοί και οι κραδασμοί, η φωτιά, η πίεση του ατμού και το βάρος των μηχανών ήταν μέσα μου, η αλύπητη και ακούραστη προπέλα που με έσπρωχνε συνεχώς προς τα εμπρός, χωρίς ούτε στιγμή να με ελευθερώνει, το πηδάλιο που καθόριζε όλη την κίνηση του πλοίου – όλα αυτά ήταν ο εαυτός μου: επίσης δυο ναύτες… και το μαύρο φίδι του καπνού που έβγαινε σαν σύννεφα από το φουγάρο…όλα.
Ήταν μια στιγμή ασυνήθιστης ελευθερίας, χαράς και επέκτασης. Ένα δευτερόλεπτο – και η μαγεία χάθηκε. Πέρασε σαν όνειρο που προσπαθεί κανείς να το θυμηθεί. Αλλά το αίσθημα ήταν τόσο ισχυρό, τόσο διαυγές και τόσο ασυνήθιστο ώστε φοβήθηκα να κινηθώ και το περίμενα να επιστρέψει. Όμως δεν επέστρεψε… υπήρξε.
Δύο χρόνια αργότερα τα κιτρινωπά κύματα του φιλανδικού κόλπου και ένας πράσινος ουρανός μου έδωσαν μια γεύση της ίδιας αίσθησης, αλλά αυτή τη φορά εξαφανίστηκε σχεδόν πριν καν εμφανιστεί.»
Η κατεύθυνση είναι στην εκλέπτυνση, στην ενότητα του Εαυτού.
