1. Στο προηγούμενο άρθρο είδαμε πως ο χρόνος, έτσι όπως συνήθως τον αντιλαμβανόμαστε (και μιλάμε και γράφουμε), είναι μια μονοδιάστατη γραμμική διαδοχή γεγονότων.
Αλλά τουλάχιστον για τον άνθρωπο, κάθε διαδοχή πράξεών του προϋποθέτει μια δεύτερη διάσταση – που είναι η ενέργεια της επιθυμίας και νοημοσύνης του. Αυτή ενεργεί μέσα του και μόνο τότε, σε μια στιγμή του παρόντος, εκδηλώνεται (= γίνεται, υλοποιείται) μια πράξη ή μέρος της πράξης: επιθυμώ να γράψω κάτι και μετά απλώς κτυπώ το πλήκτρο ή παίρνω χαρτί και στυλό και κάνω τη γραπτή διατύπωση.
Η γραμμική διάσταση συνίσταται σε ακατάπαυστες, αδιαχώριστες διαδοχικές στιγμές. Πήρα για παράδειγμα την πρωινή έγερση: ξυπνώ, σηκώνομαι, πάω στο μπάνιο όπου πλένομαι κλπ, επιστρέφω στο υπνοδωμάτιο και ντύνομαι, πάω στην κουζίνα, ετοιμάζω το πρωινό, προγευματίζω κλπ κλπ. Για κάθε κίνηση ενεργεί πρώτα η επιθυμία που είναι αθέατη για άλλους και συχνά, όταν είμαστε αφηρημένοι, και για τον εαυτό μας. Εδώ, στη σειρά αφύπνισης κλπ, μοιάζουν να υπάρχουν κενά μα εύκολα καταλαβαίνουμε πως όλα είναι διαδοχικές στιγμές επιθυμίας, ακατάπαυστες και αδιαχώριστες.
2. Με λίγη στόχαση βλέπουμε πως η αντίληψη αυτή δεν είναι πλήρης ή επαρκής. Η γραμμική διαδοχή έχει πολύ μεγαλύτερη προέκταση.
Αν πάρουμε τη γραμμή της ζωής των ανθρώπων βλέπουμε πως έχει κοινότατα χαρακτηριστικά σε κάθε περίπτωση, για κάθε άτομο: γέννηση, ανάπτυξη, θάνατος. Στις πλείστες περιπτώσεις υπάρχουν ενδιάμεσα στάδια: γέννηση (1960), ανάπτυξη (1961-1991), ωρίμανση (1991-2030), γερατειά (2031-45), θάνατος (ή και περισσότερα στάδια).
Και μετά;…
Ποια επιθυμία (και νοημοσύνη) προκαλεί τη γέννηση και ποια τον θάνατο;…
Αφού το Διάγραμμά μας αντιπροσωπεύει, κατ’ επέκταση, όχι μόνο την πρωινή έγερσή μας μα και μια περίοδο από τα 5 ως τα 85 μας, πρέπει να ισχύει και για τη γέννηση και για τον θάνατό μας!
Να ένα αξιοθαύμαστο οξύμωρο! Όπως επιθυμούμε πρώτα και μετά κάνουμε κάτι (μιλάμε, ακούμε, τρώμε μήλο ή αχλάδι, πλενόμαστε, οδηγούμε, διαβάζουμε, παντρεύομαστε κλπ κλπ) έτσι φαίνεται πως επιθυμούμε να γεννηθούμε και να πεθάνουμε!
Απαράδεκτο, απίστευτο, απορριπτέο!
Τι, εγώ επιθυμώ να γεννηθώ;… Αυτό μπορεί να γίνεται μα το άλλο; Εγώ επιθυμώ να γεράσω και να πεθάνω;…
3. Παρότι το Διάγραμμά μας επιβάλλει αδυσώπητα, αναπόδραστα συμπεράσματα, ας αναστείλουμε την απόλυτη δυσπιστία που νιώθουμε τόσο έντονα, για χάρη της συζήτησης.
Αμέσως εγείρεται το ερώτημα: Ποιος/ποια είμαι εγώ;…
Και μετά: Που βρίσκομαι πριν γεννηθώ;… Που πάω μετά θάνατον;…
Λοιπόν, όπως έγραψα στο προηγούμενο (Χρόνoς (Α’) §1, β) και βλέπουμε στο Διάγραμμα στην αρχή, εδώ, υπάρχουν τρία επίπεδα: υλικό, νοητικό και αιτιακό – σύμφωνα με διάφορα φιλοσοφικά συστήματα (Βεδική Παράδοση, Πλατωνισμός, Χριστιανισμός) αλλά και την ίδια τη δική μας εμπειρία.
Εμείς βλέπουμε καλά μόνο το υλικό και γενικά το θεωρούμε “μόνη πραγματικότητα”. Ξέρουμε πως υπάρχει και το νοητικό με σκέψεις, διαθέσεις κλπ, μα δεν το βλέπουμε τόσο καθαρά. Το δε αιτιακό δεν το βλέπουμε καθόλου και με δυσκολία παραδεχόμαστε την ύπαρξη του. Όσο για μια υπέρτατη Νοημοσύνη που εποπτεύει και ορίζει τα πάντα – αυτή μας διαφεύγει εντελώς και οι εμβριθείς επιστήμονες την θεωρούν «τυχαίο»!
Εντούτοις, σύμφωνα πάντα με κάποια συστήματα, εμείς υπάρχουμε σε όλα τα επίπεδα έχοντας τρία αντίστοιχα σώματα – αιτιακό, νοητικό και υλικό.
Πριν γεννηθούμε υπάρχουμε τουλάχιστον στο αιτιακό κι εκεί πάμε όταν πεθαίνουμε. Αλλά πού είναι αυτό και τι ακριβώς πάει εκεί;
Ας το αφήσουμε εδώ σήμερα.
