1. Όπως έγραψα νωρίτερα, η κλίμακα οντότητας απουσιάζει ολότελα από τη σύγχρονη σκέψη στην επιστήμη, φιλοσοφία, ψυχολογία. Οι τρεις κύκλοι της ανθρωπότητας – ο εξωτερικός, μεσαίος κι εσώτερος με τις δικές τους υποδιαιρέσεις – είναι μια διαφορετική θεώρηση αυτής ακριβώς της κλίμακας. Σε κάθε γνήσια Σχολή εσωτερισμού η διαβάθμιση γίνεται με αρκετή ακρίβεια.
Στον Εξωτερικό κύκλο δεν υπάρχει διαβάθμιση διότι εδώ οι άνθρωποι δεν έχουν την ικανότητα να την κάνουν καθώς τα πάντα είναι συγκεχυμένα. Υπάρχει μια κλίμακα νοημοσύνης μα αυτή σχετίζεται μάλλον με λύσεις για γρίφους, σουντόκου, σταυρόλεξα και παρόμοια. Η αληθινή νοημοσύνη διακρίνει από το περιττό το απέριττο και αυτό επιλέγει να ακολουθεί πάντοτε.
2. Παραδόξως, όσο πιο έντονες ανακολουθίες, εκτροπές και παραξενιές έχει κάποιος στην οντότητά του, τόσο πιο λαμπρός, μεγάλος ή σπουδαίος θεωρείται. Στον Εξωτερικό κύκλο μπορεί να είσαι αναξιόπιστος, απατεώνας, διεστραμμένος, έκλυτος, κλέφτης, παράλογος, φιλάργυρος και ό,τι άλλο, και όμως να θεωρείσαι μεγάλος και τρανός επιστήμων, καλλιτέχνης, πολιτικός, φιλόσοφος κ.λπ. Η πραγματική μεγαλοσύνη, από την ψυχολογική άποψη της ανέλιξης, δεν μπορεί να έχει τα ελαττώματα που αναφέρθηκαν.
Π.χ. ο Μέγας Ναπολέων ήταν ένας μέγας χασάπης που αιματοκύλησε την Ευρώπη. Ομοίως ο Μέγας Αλέξανδρος. Αλλά και τα γραπτά του Μεγάλου Βασιλείου και του Μεγάλου Αθανασίου μπορεί να έχουν σπουδαιότητα για τον εκκλησιαστικό χριστιανισμό, αλλά δεν μεταδίδουν πραγματική σοφία.
Και η σύγχρονη αποδοχή πως διάφορες λόξες, η ανακολουθία, ο αμοραλισμός και παρόμοια δείχνουν πρωτοτυπία ή ιδιοφυία, ευθύνεται για τα πάμπολλα κίβδηλα φαινόμενα στην επιστήμη, θρησκεία, πολιτική, τέχνη και φιλοσοφία της σύγχρονης εποχής.
3. Τι είναι πραγματικά η κατανόηση.
Στον Εξωτερικό κύκλο οι άνθρωποι γενικά συγχέουν την κατανόηση με τη γνώση/γνώριση/πληροφόρηση. Αλλά το να γνωρίζεις, να έχεις πληροφόρηση και να κατανοείς είναι τρεις πολύ διαφορετικές ενέργειες του νου.
Η γνώση και η πληροφόρηση είναι διαφορετικές αν πάρουμε τη “γνώση” με την αυστηρή έννοια της. Πραγματική γνώση είναι γνώση του υποκειμενικού κόσμου στον οποίο έχουμε άμεση πρόσβαση.
Για τον αντικειμενικό κόσμο γύρω μας έχουμε “πληροφόρηση” μόνο. Αλλά χρησιμοποιούμε τη λέξη “γνώση” χαλαρά. Όλες οι εγκυκλοπαιδικές γνώσεις μας είναι στην πραγματικότητα μόνο πληροφόρηση.
Η κατανόηση έρχεται με την εμπειρία.
4. Μπορείς να έχεις όλες τις πληροφορίες (=θεωρητική γνώση) για το φτιάξιμο μιας τάρτας με σπανάκι και μανιτάρια. Μα μόνο όταν τη φτιάξεις αρκετές φορές χωρίς πια να διαβάζεις τις οδηγίες της συνταγής θα έχεις αληθινή κατανόηση. Η εμπειρία του μαγειρέματος την έχει δώσει.
Όλοι γνωρίζουμε την εντολή “Αγαπάτε αλλήλους”. Αλλά την κατανοούμε; Μόνο όταν το κάνουμε, όταν όντως αγαπήσουμε τους άλλους, θα κατανοήσουμε.
Η πρακτική εφαρμογή της γνώσης/πληροφόρησης εμπλέκει την οντότητα κι έτσι παράγεται η εμπειρία. Η κατανόηση είναι συνακόλουθο της εμπειρίας.
Και συνακόλουθο της κατανόησης είναι η ευχαρίστηση, χαρά, ικανοποίηση.
Όταν δεν καταλαβαίνεις, νιώθεις στεναχώρια, ενόχληση, δυστυχία. Σου μιλάει κάποιος Αραβικά μα εσύ δεν καταλαβαίνεις λέξη – και νιώθεις φοβερά άβολα. Ο άλλος το καταλαβαίνει και σου μιλάει τώρα Αγγλικά. Κι επειδή ξέρεις κι εσύ Αγγλικά, καταλαβαίνεις και νιώθεις ανακούφιση και χαρά.
5. Ένα άλλο πρόβλημα με την κατανόηση είναι όταν διαφωνούμε. “Ω, σε καταλαβαίνω, κατανοώ την άποψή σου, μα διαφωνώ!” λέμε συχνά ή άλλος λέει σε μας.
Δεν μπορείς πράγματι να κατανοείς τα λόγια του άλλου και να διαφωνείς. Αν διαφωνείς, σημαίνει πως υπάρχει κάτι που δεν κατανοείς. Υπάρχει κάτι που σου διαφεύγει.
Δεν μπορούμε να κατανοούμε ορθά το ίδιο πράγμα, την ίδια ιδέα, μα διαφορετικά ο καθένας και η καθεμιά. Είναι αλήθεια πως διαφορετικοί άνθρωποι με διαφορετικό επίπεδο οντότητας και γνώσης κατανοούν διαφορετικά, ο καθένας με τον δικό του τρόπο, το ίδιο πράγμα ή περιστατικό. Μα ενώ όλοι μπορεί να το κατανοούν λάθος, δεν μπορούν όλοι να το κατανοούν ορθά αν διαφωνούν.
Ορθή ή μεγαλύτερη/βαθύτερη κατανόηση έρχεται με τη συσχέτιση του θέματος με ένα μεγαλύτερο πεδίο, ένα ευρύτερο πλαίσιο. Π.χ. ένας εξωγήινος μπορεί να βρει ένα αυτί. Θα το ζυγίσει, θα το κόψει σε πολλά σημεία, θα το αναλύσει ποικιλότροπα και θα μάθει πάρα πολλά για το αυτί. Μα θα το κατανοήσει μόνο όταν γνωρίσει τη λειτουργία του σε σχέση με τον ανθρώπινο οργανισμό ολόκληρο: είναι το όργανο της ακοής.
6. Όσο υψηλότερο είναι το επίπεδο της Συνειδήσεως ενός ανθρώπου τόσο ανώτερο είναι το επίπεδο της οντότητάς του και τόσο ευρύτερο το πεδίο της γνώσης του. Τόσο ορθότερη και βαθύτερη η κατανόησή του.
Όλοι έχουμε πάρα πολλές πληροφορίες, πάρα πολλή γνώση. Αυτό δεν σημαίνει πως κατανοούμε!
Όλοι όσοι διαβάζουμε αυτά τα άρθρα μπορούμε να μάθουμε καλά το περιεχόμενό τους και να το αναπαράγουμε με αρκετή ακρίβεια σε δικές μας συνομιλίες. Πάλι, αυτό δεν σημαίνει πως κατανοούμε.
Για πραγματική κατανόηση χρειαζόμαστε την εμπειρία αυτών των λόγων. Για να έχουμε την εμπειρία πρέπει να τα βάλουμε σε πρακτική εφαρμογή. Για να τα βάλουμε σε πρακτική εφαρμογή πρέπει να έχουμε το απαραίτητο επίπεδο οντότητας που θα συναινέσει.
Με νέα γνώση ανυψώνεται το επίπεδο της οντότητας. Με τη νέα οντότητα ανυψώνεται το επίπεδο κατανόησης και γνώσης. Και ο κύκλος επαναλαμβάνει.
Όλο αυτό γίνεται μεθοδικά στις συνθήκες μιας Σχολής.
