1. Σήμερα θα εξετάσουμε την ιστορικότητα του Ιησού.
Επειδή οι αντιφάσεις και ασυμφωνίες, οι προφανείς παρεμβάσεις και άλλες παραξενιές στα ΤΚΕ είναι τόσο πολλές και μεγάλες, εδώ και λίγους αιώνες μερικοί λόγιοι άρχισαν να αμφιβάλλουν για την ιστορικότητα του Ιησού. Στην εποχή μας που οι έρευνες έχουν επεκταθεί σε πολλές περιοχές και οι λόγιοι είναι πιο σκεπτικιστές, οι αμφιβολίες έχουν πληθύνει και εντατικοποιηθεί.
Δεν θα ανατρέξω σε προηγούμενους αιώνες. Υπάρχουν σήμερα πολλές μελέτες πάνω στο θέμα από καχύποπτους λόγιους. Υπάρχουν και γραπτά κομμουνιστών που απορρίπτουν την ύπαρξη του Ιησού, αλλά μάλλον επιπόλαια λόγω της δικής τους υλιστικής πίστης. Ο δικός μας Γιάννης Κορδάτος όμως μάλλον την αποδέχθηκε.
Μια από τις πιο εμπεριστατωμένες, σοβαρές μελέτες είναι του ιστορικού και κλασικιστή Earl Doherty, The Jesus Puzzle (1999, 4η εκδ. 2005, Age of Reason Publications). Οι 360 σελίδες του σε πείθουν, αν δεν γνωρίζεις καλά το όλο θέμα. Αλλά ο Doherty, δεν δίνει τη δέουσα προσοχή και βαρύτητα σε ορισμένα στοιχεία που αντικρούουν τα κατά τα άλλα εξαιρετικά επιχειρήματά του. Εδώ θα παραθέσω τα κύρια επιχειρήματά του και θα συνοψίσω τη γενική θεώρησή του.
2. Η ιστορία του Ιησού όπως εμφανίζεται στα ΤΚΕ δεν απαντάται σε κανένα χριστιανικό σύγγραμμα πριν το 100 κχ. Ακόμα και το Κατά Μάρκον που θεωρείται ως το παλαιότερο ευαγγέλιο δεν γράφτηκε πριν το 80 κχ, αν και οι λόγιοι θεωρούν πιο πιθανή τη χρονολογία 100 κχ.
Οι επιστολές του Παύλου δεν περιέχουν καμιά αναφορά στη ζωή και στα θαύματα του Ιησού. Δίνεται μεγάλη έμφαση στη σταύρωση και ανάσταση, όχι ως ιστορικό συμβάν, μα μόνο ως θεολογία. Ούτε παραπέμπει σε ρήσεις του Ιησού – εκτός από τη γενική ιδέα του Αποκαλυπτισμού. Μετά την πρόσκαιρη τύφλωσή του στην οδό προς τη Δαμασκό, για να κυνηγήσει Χριστιανούς και το όραμά του του Ιησού αντί, όπως θα αναμενόταν, να πάει στα Ιεροσόλυμα, να γνωρίσει τους μαθητές του Κυρίου, πήγε στη Αραβία! Επί τρία έτη έμεινε στη Αραβία και Δαμασκό (και δεν ξέρουμε τι έκανε αυτό το διάστημα) προτού πάει στην Ιερουσαλήμ όπου έμεινε με τον Πέτρο δύο εβδομάδες και γνώρισε μόνο τον Ιάκωβο, αδελφό του Ιησού. Επίσης, δεν αναφέρει πουθενά αν έμαθε και τι σχετικά με τη ζωή του Ιησού και την οικογένειά του, τις περιοδείες του κλπ.
Ούτε ο Ιάκωβος, Ιούδας (όχι Ισκαριώτης), Ιωάννης και Πέτρος, που επίσης έγραψαν Επιστολές δίνουν στοιχεία για τον Ιησού. Όταν η 1η του Πέτρου συμβουλεύει για ένδυση, καλλωπισμό, πραότητα κλπ (3. 1-7), αναφέρει ως παράδειγμα τη Σάρα του Αβραάμ, όχι τη Μαρία, μητέρα του Ιησού.
Στην Ιουδαϊκή Αρχαιολογία ο εκρωμαϊσμένος Ιώσηπος (οικογένεια Φαρισαίων) γράφει κατά το τέλος του πρώτου αιώνα κχ για τον Ιωάννη Βαπτιστή (18-5-2), αλλά δεν τον συνδέει καθόλου με τον Ιησού – παρά την έμφαση στη σχέση τους που δίνουν τα ΤΚΕ.
Ούτε η Αποκάλυψη του Ιωάννη, ούτε η Διδαχή (γραμμένη πε 90–100 κχ) λένε κάτι για τη ζωή και τη διακονία του Ιησού.
Η ανυπόγραφη Επιστολή στον Διόγνητο, γραμμένη πε 120 κχ, εξηγεί σε ειδωλολάτρη τις κοινότερες δοξασίες της νέας θρησκείας. Αλλά δεν υπάρχει μνεία των ΤΚΕ ή αναφορές στη ζωή και δράση του ιδρυτή της. Ακόμα και η ενσάρκωση του Ιησού αναφέρεται με τρόπο αόριστο και ομιχλώδη. Στο 11ο κεφάλαιο π.χ. μιλάει για τον Λόγο που έκανε αποκαλύψεις στους μαθητές του Θεού, όχι του Ιησού! Αφήνει την εντύπωση πως δεν υπήρξε κανένας ενσαρκωμένος Ιησούς που δίδαξε στην Παλαιστίνη!
Ο Ντόχερτι επίσης υποδείχνει πως κανείς λόγιος πριν τον Ιώσηπο δεν αναφέρει τον Ιησού και δίνει μια μεγάλη λίστα. Εδώ αναφέρω μερικούς από τους γνωστότερους. Ο Φίλων Αλεξανδρεύς αναφέρει τους Εσσαίους και διάφορους μάγους – θεραπευτές. Ο Ιούστους της Τιβεριάδας, είναι ιστορικός που έγραψε πε το 80 κχ, μα δεν διασώθηκε το έργο του, το οποίο διάβασε όμως ο Πατριάρχης Φώτιος στον 9ο αιώνα και σημείωσε πως ‘Αυτός ο Ιουδαίος ιστορικός δεν κάνει την παραμικρή αναφορά στον Ιησού’! Ο μεγάλος Σενέκας (πέθανε το 65 κχ), επίσης δεν αναφέρει στις επιστολές του τον Ιησού ή τους χριστιανούς. Το ίδιο ισχύει για τον σατιρικό Μαρτιάλη (πέθανε το 103 κχ), για τον Αρριανό, Γιουβενάλη, Δίωνα, Χρυσόστομο, Λυσία, Παυσανία, Πετρώνιο, Πλούταρχο και πολλούς άλλους.
3. Έτσι ο Ντόχερτι λέει πως ορισμένοι εξελληνισμένοι Εβραίοι, διανοούμενοι ή και ιερείς, δημιούργησαν μια αίρεση με τον Μεσσία–Χριστό για κεντρικό πρόσωπο μέσα στο πλαίσιο της Ιουδαϊκής αποκαλυπτικής παράδοσης. Αυτούς τους ‘χριστιανούς’ κυνήγησε ο Παύλος και αυτοί πολλαπλασιάστηκαν, ενώ η θρησκεία τους απλώθηκε από την Παλαιστίνη σε όλη τη Ρωμαϊκή αυτοκρατορία.
Δεν υπήρξε κανένας Ιησούς γιος της Μαρίας ενσαρκωμένος που έζησε και δίδαξε στην Παλαιστίνη. Ο Χριστός-Μεσσίας (=ηγέτης) αυτής της αίρεσης σταυρώθηκε και αναστήθηκε στον Μέσο Ουρανό, όχι στη γη όπου εμείς ζούμε. Γι’ αυτό ο Παύλος και οι άλλοι πρώτοι ‘χριστιανοί’ δεν αναφέρουν κανέναν Παλαιστίνιο Ιησού, κανέναν μαθητή του, κανένα θαύμα, καμιά δίκη και καταδίκη από τον Πιλάτο. Γι’ αυτό ο Παύλος δεν έσπευσε μετά τη Δαμασκό να γνωρίσει τους αποστόλους στην Ιερουσαλήμ και να δει τα μέρη όπου είχε δράσει ‘ο Κύριος’. Αργότερα, γύρω στο 90 ή 100 κχ οι ευαγγελιστές , ανάμεσα στα ανώτερα στελέχη (όπως και οι ‘μαθητές’ Πέτρος, Ιάκωβος, Θωμάς κλπ), έγραψαν τα ΤΚΕ με πρώτο του Μάρκου. Ακολούθησαν άλλα κείμενα κι έτσι δημιουργήθηκαν οι χριστιανικές ‘Γραφές’.
4. Ομολογώ πως βρήκα πολύ πειστικό το βιβλίο του Ντόχερτι, περισσότερο από οποιοδήποτε άλλο – όπως των δικών μας Θ. Μάρα ή του Ε. Τρίγγα Ο Χριστός ήταν Έλληνας 1999, Αθήνα, ή των T. Freke & Gandy, 1999 (μετάφρ. Τα μυστήρια του Ιησού, 1999, Αθήνα 2001), που θέλουν τον Χριστιανισμό να είναι ένα συνονθύλευμα παγανιστικών μυστηρίων από την Ελλάδα, την Αίγυπτο και αλλού.
Αλλά ο Ντόχερτι κάνει σοβαρά, ηθελημένα σφάλματα ερμηνείας πολλών χωρίων στον Παύλο. Ακόμα πιο σημαντικό όμως είναι το γεγονός ότι δεν αξιολογεί σωστά ορισμένες από τις εξωχριστιανικές μαρτυρίες και αγνοεί μερικές άλλες που φαίνονται αρκετά σοβαρές και αξιόπιστες.
Αυτά, στην επόμενη δημοσίευση.
