1. Η λέξη “μετενσάρκωση” αποδίδει εξίσου την αποχώρηση και μετοίκηση της ψυχής (για να χρησιμοποιήσω απλουστευμένους όρους προς το παρόν) και την μετενσωμάτωσή της σε μια επόμενη γέννηση. Ο όρος “μετεμψύχωση” δεν είναι ακριβής, αφού είναι η ψυχή που μετ- ή επαν-ενσωματώνεται. Επανενσωμάτωση επίσης είναι καλός όρος.
Αποδείξεις για την επανενσωμάτωση δεν μπορούν να δοθούν. Κανείς πεθαμένος δεν έχει ζωντανέψει για να μας πει τι συμβαίνει και να φέρει τεκμήρια. Μερικοί – είμαι κι εγώ ένας – έχουν την εμπειρία déjà vu: βλέπουν ένα μέρος ή ένα πρόσωπο για πρώτη φορά μα έχουν σίγουρη αίσθηση πως το έχουν ξαναδεί· ή βρίσκονται σε ένα περιστατικό που εξελίσσεται για πρώτη φορά ξέροντας στα σίγουρα πως αυτό δεν έχει ξανασυμβεί. Όμως νιώθουν πως γνωρίζουν πώς θα ξετυλιχθεί το περιστατικό και το βλέπουν όντως να εξελίσσεται όπως το διαισθάνθηκαν. Αυτές είναι οι μόνες ενδείξεις.
Η ιδέα της μετενσωμάτωσης ήταν μέρος της παράδοσης των Ορφικών και Πυθαγορείων και αργότερα του Πλάτωνα και της δικής του παράδοσης .
Σύμφωνα με τον Σιμπλίκιο στα σχόλιά του στα Φυσικά του Αριστοτέλη, οι Πυθαγόρειοι πρέσβευαν πως ο χρόνος επαναλαμβάνεται όπως οι κινήσεις των ουράνιων σωμάτων, και ό,τι έγινε σε μια ενσωμάτωση έχει ανακύκλωση κι επανεμφανίζεται. Με άλλα λόγια ξαναζούμε την ίδια ζωή – την ίδια γέννηση, ανάπτυξη, γήρανση και θανή.
Οι Ορφικοί και Πλατωνιστές πρέσβευαν πως η επόμενη ενσωμάτωση με τα καλά και τα κακά της είναι άμεσο αποτέλεσμα του τρόπου ζωής στην παρούσα ενσωμάτωση.
2. Στην Ινδία επίσης, τόσο στον Βουδισμό όσο και στον Ινδουισμό μα και στην αρχαιότερη Βεδική Παράδοση, επικρατούσε η πίστη πως η παρούσα ενσωμάτωση είναι αποτέλεσμα πράξεων σε προηγούμενες και η συμπεριφορά στη παρούσα θα αποφασίσει τις συνθήκες για την επόμενη.
Πολλές Ουπανισάδες, ιερά αποκαλυπτικά κείμενα, μιλούν για την επαναγέννηση. Παίρνω ένα απόσπασμα από την Kauṣitaki (που μοιάζει πολύ με Ορφικά κείμενα που βρέθηκαν σε τάφους στη Νότια Ιταλία και άλλα μέρη). Η ψυχή του νεκρού φθάνει στην πύλη της Σελήνης όπου πρέπει να απαντήσει στο ερώτημα “Ποιος είσαι;”. Όποιος απαντά ορθά περνά στον ουράνιο κόσμο και, αφήνοντας πίσω τις θεότητες, συγχωνεύεται στο Πνεύμα brahman και δεν ξαναγεννιέται. Όσοι δεν απαντήσουν ορθά, επιστρέφουν με τη βροχή και επανενσωματώνονται ανάλογα με τη συμπεριφορά και τη γνώση της τελευταίας ενσωμάτωσης: παίρνουν τη μορφή εντόμων ή ζώων ή ανθρώπων και ζουν σε ανάλογες συνθήκες. (Kauṣitaki 1. 2-4.)
Και στις τρεις αυτές παραδόσεις, Βεδική, Ορφική, Πλατωνική, όπως και στην Πυθαγόρεια σύμφωνα με τους Νεοπλατωνιστές Πορφύριο και Ιάμβλιχο, ο σκοπός ήταν να εξαγνιστεί ο οπαδός από τις κακίες και αδυναμίες του και να περάσει μετά θάνατο στο επίπεδο του Αμετάβλητου, στην Ενότητα του Αθάνατου Όντος.
3. Η ιδέα της μετενσωμάτωσης απαντάται και στον Χριστιανισμό. Αυτό δεν είναι γενικά γνωστό και οι χριστιανοί θεολόγοι αποκρούουν την οποιανδήποτε νύξη με πολλές σοφιστείες.
Στον Ματθαίο (11.14) ο Ιησούς λέει πως ο Ηλίας έχει επανέλθει στη μορφή του Ιωάννη Βαπτιστή, “ει θέλετε δέξασθαι” αν θέλετε να δεχθείτε [κάτι τέτοιο]. Οι θεολόγοι δεν ασχολούνται με την αλλαγή μορφής (Ηλίας > Ιωάννης) αλλά λένε πως ο Ηλίας δεν απέθανε αφού τον πήρε φλεγόμενο άρμα στους ουρανούς: προτιμούν αυτόν τον μύθο!
Στον Ιωάννη (9. 1-3), όταν συναντούν έναν εκ γενετής τυφλό, οι μαθητές ρωτούν αν αμάρτησαν οι γονείς του ή ο ίδιος για να γεννηθεί τυφλός. Ο Ιησούς απαντά πως ούτε οι γονείς ούτε ο ίδιος αμάρτησε. Εδώ έχουμε την υπόνοια πως κάποιος γεννιέται τυφλός διότι είχε αμαρτήσει – και ο Ιησούς το δέχεται. Αλλά πότε και πού είχε αμαρτήσει;
Ο θεολόγος κ. Τρεμπέλας, για να προλάβει προφανώς την υπόνοια της προηγούμενης ενσωμάτωσης, ερμηνεύει το χωρίο εισάγοντας την φράση “όταν ήτο ακόμη μέσα εις την κοιλία της μητέρας του”. Η ανοησία του αξιότιμου θεολόγου είναι απαράδεκτη. Τι θα μπορούσε να κάνει ένα έμβρυο που να συνιστούσε αμαρτία; Τίποτα! Και ο θεολόγος στη Δογματική του γράφει (τόμος 1, σ 558-9) πως το νεογέννητο βρέφος, και κατ’ επέκταση ένα έμβρυο, δεν έχει καμιά αμαρτία εκτός της προπατορικής, την οποία βέβαια έχουμε όλοι!
Πότε και πού θα μπορούσε να είχε αμαρτήσει ο εκ γενετής τυφλός; Αφήνοντας στην άκρη τις σοφιστείες των θεολόγων που ενδιαφέρονται μόνο να στηρίξουν τα παρωχημένα σαθρά δόγματα τους και όχι την πραγματική διδασκαλία του Χριστού, πρέπει εδώ να συμπεράνουμε πως υπονοείται ότι ο τυφλός θα είχε αμαρτήσει σε προηγούμενη ενσωμάτωση.
Η μόνη λογική εξήγηση είναι πως ο Ιησούς δίδαξε την μετενσωμάτωση, αλλά για αδιευκρίνιστους λόγους αυτή η διδασκαλία αφαιρέθηκε από τους μεταγενέστερους μα όχι τόσο αποτελεσματικά ώστε μα μην αφήσει κάποια ίχνη, όπως αυτά τα εδάφια.
Υπάρχουν κι άλλα και θα επανέλθω αργότερα. Τώρα, γιατί επικράτησε ως επίσημο δόγμα στον Χριστιανισμό η μια μοναδική ενσωμάτωση είναι περίπλοκο ζήτημα.
Υπάρχουν επίσης τα χριστιανικά Γνωστικά κείμενα από τον πρώτο και δεύτερο αιώνα που αναφέρουν ρητά την επανενσωμάτωση. Αλλά αυτό το θέμα, αργότερα!
