1. Ο αρχαίος μύθος της Σελήνης την παρουσιάζει ως κόρη Τιτάνων, του ζεύγους Υπερίωνα (= μορφή του Ήλιου) και της Θείας και ως αδελφή του Ήλιου και της Ηούς (= Αυγής). Αλλά το πιο ενδιαφέρον στοιχείο είναι οι δυο εραστές της, ο Πάνας και ο Ενδυμίων.
Ο Πάνας είναι ηχητικά σχεδόν ίδιος με το “παν” (= σύνολο). Μα ως θεότητα σχετίζεται με μορφή Σατύρου (= γίδα από τη μέση και κάτω, άνθρωπος από τη μέση και πάνω μα με κέρατα και αυτιά γίδας), με τη βλάστηση κυρίως και με το αγροτοκτηνοτροφικό περιβάλλον (και τις δραστηριότητές του).
Από αρχαιότατους χρόνους είναι γνωστό πως οι χωρικοί έκαναν πολλές αγροτικές εργασίες σε ορισμένες φάσεις της σελήνης. Επίσης πως το φυτικό βασίλειο ευδοκιμεί χάρη στην επίδραση της σελήνης. Καθώς η σελήνη έλκει τις μεγάλες μάζες των λιμνών και ωκεανών δημιουργείται το φαινόμενο της άμπωτης και παλίρροιας. Μα η επίδραση γίνεται αισθητή και σε μικρότερες μάζες που υψώνονται σε ελάχιστο βαθμό, όπως οι χυμοί μέσα στα φυτά οπότε προωθείται και το μεγάλωμα και η ωρίμανση καρπών (καρπούζια κλπ.), και η ποιότητα ξυλείας.
2. Ποιος όμως μπορεί να είναι ο συμβολισμός του Ενδυμίωνα;
Στον μύθο η Σελήνη πρόσεξε την ομορφιά του και για να τον έχει εραστή της πάντα νέο κι όμορφο παρακάλεσε τον Δία να τον κρατήσει κοιμισμένο για πάντα και ο Δίας της έκανε τη χάρη.
Τι συμβολίζει ο κοιμισμένος Ενδυμίωνας; Ποια η σχέση φεγγαριού και ανθρώπου;
Στις πρώτες δεκαετίες του 20ου αιώνα ξεκίνησε στη Ρωσία πριν την Οκτωβριανή Επανάσταση των Μπολσεβίκων, η κίνηση της διδασκαλίας εσωτερισμού του Γκουρτζίεφ στη Μόσχα και στην Πετρούπολη. Το πιο αξιόλογο μέλος μετά τον ίδιο τον Γκουρτζίεφ ήταν ο Ουσπένσκι ο οποίος κράτησε πολλές λεπτομερείς σημειώσεις και αργότερα, όταν κατέφυγε πια στη Βρετανία (ο Γκουρτζίεφ κατέληξε στη Γαλλία), οργάνωσε δική του Σχολή και δημοσίευσε ορισμένα βιβλία που περιγράφουν κι εξηγούν τη διδασκαλία εκείνη. Το πιο γνωστό είναι In Search of the Miraculous (στα ελλ. Αναζητώντας τον Κόσμο του Θαυμαστού πρώτα σε μετάφραση της Σοφίας Άτζακα κι αργότερα του Χ. Γαλανόπουλου, εκδ. Πύρινος Κόσμος).
3. Μια από τις κεντρικές ιδέες είναι η παρουσίαση του ανθρώπου ως ένα ον μηχανικό στη συμπεριφορά του, σαν υπνοβάτης, που έχει μόνο αραιά και πού διαλείμματα αφύπνισης τα οποία όμως δεν διαρκούν. Για να αφυπνισθεί ο άνθρωπος πρέπει να κάνει εσωτερική εργασία σε ομάδα υπό την επίβλεψη και καθοδήγηση ενός δασκάλου.
Προσέξτε:
“Όλες οι κινήσεις, πράξεις κι εκδηλώσεις ανθρώπων, ζώων και φυτών εξαρτώνται από τη σελήνη κι ελέγχονται από εκείνη. Η ευαίσθητη μεμβράνη της οργανικής ζωής που καλύπτει την επιφάνεια του πλανήτη εξαρτάται ολοκληρωτικά από την επίδραση του μεγάλου ηλεκτρομαγνήτη [=φεγγαριού] που απορροφά τη ζωτικότητά της. Ο άνθρωπος, όπως κάθε άλλο ζωντανό ον, δεν μπορεί στις συνηθισμένες συνθήκες της ζωής, να αποσπασθεί από το φεγγάρι. Όλες οι κινήσεις κι επομένως όλες οι πράξεις του κυβερνώνται από το φεγγάρι. (…). Όλες οι μοχθηρές πράξεις όλα τα εγκλήματα, όλες οι πράξεις αυτοθυσίας, όλα τα ηρωικά κατορθώματα καθώς κι όλες οι δραστηριότητες της κοινής καθημερινότητας κυβερνώνται από το φεγγάρι.”
4. Αυτά είπε ο Γκουρτζίεφ σύμφωνα με τον Ουσπένσκι (κεφ 5, In Search of the Miraculous). Αργότερα εξήγησε εκτενέστερα.
Ο άνθρωπος “είναι μια μηχανή: τα πάντα συμβαίνουν σε κείνον. Δεν μπορεί να σταματήσει τη ροή των σκέψεών του, δεν ελέγχει τη φαντασία του, τα συναισθήματά του, την προσοχή του. (…) Δεν βλέπει τον αληθινό κόσμο· τον κρύβει ο τοίχος της φαντασίας του. Ζει σε ύπνο. Είναι κοιμισμένος. Αυτό που ονομάζεται “καθαρή συνειδητότητα” είναι ύπνος [στην αφύπνιση] και πολύ πιο επικίνδυνος από τον ύπνο της νύχτας στο κρεββάτι. (…) Τέτοιοι άνθρωποι για να ξυπνήσουν πρέπει να βρουν έναν άνθρωπο και να τον πληρώνουν για να τους αφυπνίσει και να μην τους αφήσει να ξανακοιμηθούν.” (κεφ. 8).
Όπως είδαμε νωρίτερα στα 439. Φιλοσοφία: Μεταθανάτια διαδρομή, 440. Φιλοσοφία: Μεταθανάτια διαδρομή (2), 441. Φιλοσοφία: Γαία και σελήνη, με τον Πλούταρχο και τις Ουπανισάδες, οι ψυχές των ανθρώπων κι άλλων πλασμάτων πάνε στο φεγγάρι. Εδώ επίσης. Το κεφάλαιο 5 λέει: “Η οργανική ζωή στη Γη τρέφει το φεγγάρι. (…) Το φεγγάρι είναι ένα τεράστιο ζωντανό πλάσμα που τρέφεται με όλα όσα ζουν και μεγαλώνουν στη Γη. (…) Η διαδικασία της ανάπτυξης και θέρμανσης του φεγγαριού σχετίζεται με τη ζωή και τον θάνατο στη Γη. Όλα τα ζωντανά ελευθερώνουν στον θάνατό τους την ενέργεια που τα κρατούσε ζωντανά και αυτή [η ψυχή]) ελκύεται στο φεγγάρι.”
Μένει όμως το ερώτημα: με ποιον τρόπο κρατούνται κοιμισμένοι οι άνθρωποι από το φεγγάρι και τη φαντασία τους;
