(από το Wen Tzu Κατανοώντας τα μυστήρια, 56-58)
Αυτοί που υπηρετούν ανθρώπους ή κάπως ασχολούνται με αυτούς, χρησιμοποιούν χρήματα ή λόγια – και μάλιστα ταπεινά.
Τα χρήματα κάποια ώρα τελειώνουν μα οι επιθυμίες συνεχίζουν.
Αυτοί που επιδεικνύουν ταπεινότητα με λόγια σεμνά και λογικά δεν χρειάζεται να δίνουν υποσχέσεις ή όρκους. Διότι ακόμα και όσοι δεσμεύονται με επίσημες συμφωνίες, συχνά δεν διστάζουν να τις αθετήσουν.
Γιαυτό οι αληθινοί άνθρωποι δεν φορούν ανθρωπισμό και δικαιοσύνη επιδεικτικά, μα καλλιεργούν τις αρετές του Τάο εσωτερικά, αθέατα.
Οι δημόσιοι αυτοί υπηρέτες εξοικειώνονται πλήρως με κάθε πράγμα στη φύση του και στον χώρο που εκτείνεται σε όλο του το εύρος. Προτρέπουν τους πολίτες να θωρακίζουν την πόλη με ισχυρά τείχη και να υπερασπίζονται την κοινωνία τους μέχρι θανάτου. Ανώτεροι και κατώτεροι έχουν την ίδια διάθεση και δράση να προστατεύσουν την εθνική γη και παραγωγή.
Αυτοί που υπηρετούν τον λαό δεν κυνηγούν τους αθώους. Αυτοί που εργάζονται για κέρδος προσωπικό δεν κυνηγούν όσους ζορίζονται. Αυτός είναι ο σίγουρος τρόπος να φθάσεις στην ολότητα και κέρδος αληθινό.
Οι σοφοί ελέγχουν τον νου τους. Οι κοινοί άνθρωποι δεν μπορούν, γιαυτό εξετάζουν τις επιθυμίες τους. Οι τιποτένιοι εξωτερικεύουν σε δράση τις διαστροφές τους. Οι αληθινοί άνθρωποι λειτουργούν συνετά σε πλαίσιο λογικό.
Η συνετή λειτουργία, το λογικό πλαίσιο, σημαίνει να μην εμπλέκεσαι και να μην προσκολλιέσαι στα πράγματα, μα να προσεγγίζεις εύκολα την έμφυτη ενουσία κι εξωτερικά να δρας με δικαιοσύνη ακολουθώντας λογικές αρχές.
Διεστραμμένες διαθέσεις επιζητούν ολοένα πλουσιότερες γεύσεις, την εκπλήρωση έκλυτων επιθυμιών για νέους χρωματισμούς και ήχους, για εντονότερες ηδονές αφής, εκρήξεις ενθουσιασμού και κατάθλιψης ή οργής και αδιαφορία για τις βλαβερές επιπτώσεις.
Νοητική κανονικότητα και διαστροφή περιορίζουν και βλάπτουν η μια την άλλη. Έμφυτη ικανοποίηση κι επιθυμία περιορίζουν και βλάπτουν η μια την άλλη. Δεν μπορούν να συνυπάρχουν συγχρόνως: όταν κυριαρχεί η μια, η άλλη χάνεται. Γιαυτό οι σοφοί έχουν μειώσει επιθυμίες κι ακολουθούν έμφυτη λογική.
Το μάτι αγαπά μορφή και χρώμα· το αυτί ήχο και μελωδία· η μύτη άρωμα· το στόμα γεύση· το δέρμα ποιότητες αφής. Μα γενικά, πάντα η κάθε αίσθηση συνοδεύεται από όφελος και βλάβη.
Όσον αφορά επιθυμίες της συνήθειας, μάτια κι αυτιά, μύτη, στόμα και δέρμα, δεν ξέρουν τι να επιλέξουν, τι να αποφασίσουν. Ο νους ελέγχει επιθυμίες κι αποφασίζει επιλογές.
Μα από που ελέγχονται οι επιθυμίες; Πώς ελέγχεται η πηγή τους;
Α, για να κυβερνάς το σώμα και να τρέφεις την εσώτερη φύση, πρέπει να κοιμάσαι και να αναπαύεσαι με μέτρο, να πίνεις και να τρως με μέτρο και ό,τι είναι κατάλληλο, να μάθεις να απλουστεύεις δραστηριότητες και να έχεις τα συναισθήματα απλά και ισορροπημένα. Μόνο όσοι στρέφονται προς τον εσώτερο Εαυτό πετυχαίνουν αυτήν τη λεπτή ισορροπία και δεν επηρεάζονται από τις έκφυλες αποκλίσεις. Αυτό είναι το αληθινό κέρδος.
Όσοι στολίζουν τη μορφή τους εξωτερικά βλάπτουν τον ψυχισμό τους εσωτερικά. Όσοι πυροδοτούν συγκινήσεις, περιορίζουν την πνευματική ανέλιξή τους. Όσοι επιδεικνύουν τα στολίδια τους καταπνίγουν την πραγματικότητά τους.
Όσοι δεν μπορούν να μην εξυπνακίζουν όλη την ώρα, βαρυφορτώνουν τον ψυχισμό τους. Όσοι δεν μπορούν να μην κάνουν επίδειξη, να μη φορέσουν μια προσποίηση για λίγα βήματα, για λίγα δευτερόλεπτα, βαρυφορτώνουν και νου και σώμα.
Έτσι γίνεται και η ομορφιά φτερών φθείρει τον σκελετό ενώ το πλούσιο φύλλωμα στους κλώνους βλάπτει τις ρίζες.
Κανείς στον κόσμο δεν μπορεί να αριστεύει και στα δύο.
