Συνεχίζω με το Wen Tzu Κατανόηση των Μυστηρίων.
16. Αν οι Ουράνιες Δυνάμεις δεν είχαν σταθερότητα, ο ήλιος και η σελήνη δεν θα είχαν τις τροχιές τους. Αν οι Γήινες Δυνάμεις δεν είχαν σταθερότητα, τα φυτά και τα άλλα πλάσματα δεν θα έβρισκαν πού να σταθούν. Αν ο σωματικός οργανισμός δεν είχε σταθερότητα, δεν θα υπήρχε το καλό και κακό στη λειτουργία του.
Υπάρχει αληθινή γνώση όταν υπάρχουν αληθινοί άνθρωποι. Αν ό,τι αυτή περιέχει δεν είναι σαφές, πώς θα γνωρίζαμε πως αυτό που αποκαλούμε γνώση δεν είναι αγνωσία;
Ανθρωπιστές είναι εκείνοι που έδειξαν γενναιοδωρία δίνοντας πολύτιμα αγαθά για να ευτυχίσουν άλλοι άνθρωποι και να χαρούν τη ζωή τους. Είναι ευσυνείδητοι όσοι κάνουν σπουδαία έργα και δημιουργούν φήμη που εμπνέει, όσοι κατανοούν τι είναι καλή ηγεσία και διαχείριση, δίνουν έτσι ευταξία στην κοινωνία, διαχωρίζουν ξεκάθαρα ποιος είναι ο συγγενής και ποιος ο ξένος, διατηρούν σε ύπαρξη έθνη που κινδυνεύουν, αναστηλώνουν ερειπωμένες κοινωνίες και υποθάλπουν όσους δεν έχουν απογόνους [να τους φροντίσουν].
Ενάρετοι είναι όσοι συγκρατούν τις αισθήσεις τους, παραμερίζουν στόχους και φιλοδοξίες, παραμερίζουν και τη διανοητική λαμπρότητά τους κι επιστρέφοντας στο άπειρο όπου δεν υπάρχει κατευθυνόμενη γνώση πάνε πέρα από τη σκόνη και την ασκήμια, περιδιαβαίνουν τη σφαίρα όπου τίποτα δεν διεγείρει το ενδιαφέρον τους, ρουφούν σκοτάδι και βγάζουν φως κι έτσι εναρμονίζονται με όλα τα πλάσματα, με όλα τα πράγματα.
Έτσι, λοιπόν, όταν το Τάο [μοιάζει να] σκορπά, έχουμε τώρα την αρετή. Όταν η αρετή ξεχειλίζει, γίνεται ανθρωπισμός κι αίσθηση καθήκοντος. Όταν τώρα ο ανθρωπισμός και η αίσθηση καθήκοντος έχουν την πρωτοκαθεδρία, η αρετή και το Τάο παύουν να ενδιαφέρουν.
17. Α, μα όσοι έχουν διασκορπισμένο πνεύμα, χρησιμοποιούν λουλουδάτη γλώσσα και όσοι έχουν ξεχάσει την αρετή δρουν με υποκρισία.
Όταν η ζωντάνια εγείρεται ορμητικά έτσι που η ομιλία και η δράση είναι ολοφάνερη στον κόσμο, τότε ο άνθρωπος δεν μπορεί να μην υπηρετεί τα άλλα πλάσματα και πράγματα με το είναι του.
Μα ενώ η ζωντάνια μπορεί να εξαντληθεί λόγω δυστυχίας, η δράση συχνά δεν μειώνεται. Αν οι αρχές σου, οι αξίες στις οποίες στηρίζεσαι, είναι ασταθείς, τότε στον κόσμο δράσης θα αφήνεσαι αδιάκριτα στα μοδάτα ρεύματα που κάθε φορά επικρατούν.
Οι σοφοί καλλιεργούν μέσα τους τις τέχνες του Τάο [που δεν αλλάζουν] και δεν φορούν τον καθωσπρεπισμό του ανθρωπισμού και του καθήκοντος. Η δράση του σοφού, η περιπλάνησή του στα εγκόσμια, είναι να γνωρίζει τι είναι καλό για το σώμα και τις αισθήσεις και να αφήνεται στην αρμονία του ζωντανού πνεύματος.
