Σάκης Μουμτζής
Το αναπάντητο ερώτημα είναι με ποια κριτήρια μια καλλιτεχνική δημιουργία θεωρείται έντεχνη και ποιοι βάζουν αυτά τα κριτήρια. Στην συνέχεια, το άλλο μεγάλο ζήτημα είναι ποιοι πληρούν αυτά τα κριτήρια. Και τέλος -η αφορμή για την οποία γράφονται αυτές οι γραμμές- είναι αν οι αποκαλούμενοι «έντεχνοι» νομιμοποιούνται να εκφέρουν γνώμη επί παντός επιστητού και μάλιστα αυτή η γνώμη να έχει και βαρύνουσα σημασία.
Μετά την Μεταπολίτευση το «προοδευτικό ιερατείο», κυρίως του τραγουδιού και του κινηματογράφου, διαχώρισε με αυθαίρετο τρόπο -που τελικά δεν ήταν και τόσο αυθαίρετος- τις δημιουργίες σε έντεχνες και ποιοτικές και στις αποκληθείσες εμπορικές. Βέβαια οι εμπορικές είχαν ένα ασφαλές και αδιαμφισβήτητο κριτήριο: την αποδοχή από τον κόσμο, που αποδεικνυόταν από τα εισιτήρια που είχαν κόψει ή από τις πραγματικές πωλήσεις της δισκογραφικής δουλειάς τους.
Έτσι, μέσα στο κλίμα της Μεταπολίτευσης, «προοδευτικοί» συνθέτες, στιχουργοί, τραγουδιστές και φυσικά δημοσιογράφοι για να μην συγχρωτισθούν με την «πλέμπα» που δεν έκανε αντίσταση στην δικτατορία, επινόησαν το «έντεχνο» τραγούδι και τον «ποιοτικό» κινηματογράφο.
Αυτομάτως όσους το «ιερατείο» τους έδινε τον τίτλο τιμής τού «έντεχνου» αποκτούσαν το δικαίωμα να σχολιάζουν τα πάντα και το σχόλιο τους να τυγχάνει της δέουσας προσοχής. Εννοείται πως όσο θολός ήταν ο ορισμός του «έντεχνου», άλλο τόσο θολός ήταν και ο ορισμός του «προοδευτικού» που πολύ σύντομα ταυτίσθηκε με αυτόν του αριστερού.
Έτσι δημιουργήθηκε μια βιομηχανία παραγωγής «έντεχνων» και «ποιοτικών» δημιουργών, με μόνο κριτήριο πλέον την υπηρέτηση των αρχών της Αριστεράς. Απαραίτητη προϋπόθεση ήταν η συμμετοχή σε πολιτικές συναυλίες και το κυριότερο η διαρκής παρακαταθήκη της υπογραφής τους στις καθοδηγήσεις τους προς πάσα χρήση.
Είναι επόμενο ένας καλλιτέχνης που διαθέτει την κομματική προστασία να αισθάνεται ασφαλής να λέει την γνώμη του για όλα τα ζητήματα της ανθρωπότητας, χωρίς να κινδυνεύει να δεχθεί κριτική ή επιθέσεις για τα όσα είπε. Η ασπίδα του «χώρου» είναι πανίσχυρη.
Αυτά τα ζήσαμε έντονα την περίοδο των μνημονίων, του δημοψηφίσματος και της πανδημίας. Όλη αυτή η «θολοκουλτούρα» ανέβηκε πάνω στο κύμα του αντισυστημισμού, πλάι στο ανερχόμενο πολιτικό υποκείμενο που τους αγκάλιασε και το αγκάλιασαν. Πορεύτηκαν μαζί προς την εξουσία.
Επειδή τα χρόνια περνούν και ο χρόνος φθείρει, και το ρεύμα του «έντεχνου» και του «ποιοτικού» βρίσκεται σε φάση παρακμής. Τα φιντάνια της δεκαετίας του 70 και του 80 παραμεγάλωσαν και οι νέοι καλλιτέχνες, πλην ελαχίστων εξαιρέσεων, έχουν υπερβεί αυτούς τους διαχωρισμούς. Είναι αντιπαραγωγικοί. Άλλωστε έχει εκλείψει και το προοδευτικό ιερατείο.
Εκείνο που απέμεινε είναι κάτι ξεχασμένοι, «έντεχνοι» πενηντάρηδες που επιζητούν την δημοσιότητα μέσα από προκλητικές δηλώσεις. Η πτώση δεν έρχεται μόνη της.
Πηγή: Liberal
– – –
Όλα τα σχόλια των αναγνωστών είναι ευπρόσδεκτα, εφόσον δεν χρησιμοποιούν προσβλητικούς ή υβριστικούς χαρακτηρισμούς. Επίσης σχόλια στα οποία έχει επιλεγεί η “Υποβολή ως Ανώνυμος/η – Unknown” δεν θα δημοσιεύονται. Μπορείτε να επιλέξετε να υποβάλετε ένα σχόλιο είτε με το προφίλ σας στο Google (1η επιλογή), είτε το όνομά σας ή κάποιο ψευδώνυμο (2η επιλογή: “Όνομα/URL“), συμπληρώνοντας μόνο το πεδίο “Όνομα” (όνομα ή ψευδώνυμο της αρεσκείας σας). Όλα τα σχόλια πριν τη δημοσίευσή τους πρέπει να εγκριθούν από τον Διαχειριστή (comment moderation), γι αυτό πιθανόν να υπάρξει μια μικρή καθυστέρηση.
