Το πραγματικό πρόβλημα του λιανικού εμπορίου

Σεραφείμ Κωνσταντινίδης

Την ονόμασαν Black Friday, στις ΗΠΑ, επειδή η επόμενη μέρα από την αργία της γιορτής των Ευχαριστιών καθιερώθηκε ως μέρα μεγάλων εκπτώσεων στα καταστήματα για να ξεπουλήσουν τα εμπορεύματα που έμειναν. Βέβαια, ο χαρακτηρισμός δόθηκε από την τοπική αστυνομία, εξαιτίας του συνωστισμού, της κυκλοφοριακής συμφόρησης ακόμα και βίαιων επεισοδίων, που προκαλούσε η επέλαση των καταναλωτών οι οποίοι έσπευδαν να εκμεταλλευθούν τις ευκαιρίες.

Οπως πολλές νέες ιδέες επεκτάθηκε κι αυτή στην Ευρώπη, προκαλώντας διαφορετικές αντιδράσεις. Στη Γαλλία, οι έμποροι κατάφεραν να ψηφιστεί από τη Βουλή νόμος που απαγορεύει τις προσφορές αυτές επειδή δεν περιλαμβάνονται στις περιόδους που επιτρέπονται εκπτώσεις. Η ρητορική που συνόδευε τη νομοθετική πρωτοβουλία ήταν η καταδίκη του «υπερκαταναλωτισμού» αλλά και η αποφυγή «καταστροφικών περιβαλλοντικών επιπτώσεων». Κλασική γαλλική αντίδραση!

Στην Ελλάδα έγινε, επίσης, το αναμενόμενο. Πονηριές. Τέντωσαν την Παρασκευή αυτή και η διάρκεια της Black Friday ξεπέρασε την εβδομάδα. Κατέστρεψαν μια μέρα που θα είχε χρησιμότητα για να «ξεπουλήσουν» στοκ εμπορευμάτων ενισχύοντας την ρευστότητά τους. Την έκαναν μία επιπλέον, άτυπη περίοδο εκπτώσεων. Στην πραγματικότητα, πριόνισαν το κλαδί που κάθονται. Επληξαν την εμπιστοσύνη των καταναλωτών, που αδιαφορούν για τις περισσότερες μέρες εκπτώσεων όταν διαισθάνονται ότι οι εκπτώσεις είναι εικονικές και πιστεύουν ότι τους παραπλανούν. Οι καταναλωτές είναι περισσότερο δύσπιστοι και ευφυείς από όσο νομίζουν οι έμποροι. Μεγάλη εμπορική ηλεκτρονική πλατφόρμα, που καταγράφει τιμές σε πολλούς κλάδους, καταλήγει στο εύρημα ότι την υποτιθέμενη Black Friday (του 2018) από τα προϊόντα που διατέθηκαν μόνο το 15% είχε σημαντική έκπτωση σε σχέση με προηγούμενες περιόδους, ενώ περίπου το 1,5% παρουσίασε αύξηση στην τιμή. Το υπόλοιπο 83,5% των προϊόντων προσφέρθηκε σε παρόμοια τιμή, με συμβολικές εκπτώσεις πολύ μικρότερες από 10%.

Το αποτέλεσμα αυτής της πρακτικής ήταν ότι τη συγκεκριμένη Παρασκευή, εφέτος, δεν είχε ιδιαίτερη κίνηση η αγορά. Δεν υπήρχε κοσμοσυρροή και κυκλοφοριακή συμφόρηση όταν άνοιγαν τα καταστήματα, απλά κάποιοι εκμεταλλεύθηκαν την ευκαιρία για βόλτα στα μαγαζιά, επισκεπτόμενοι καταστήματα με ούτως ή άλλως φθηνά προϊόντα, κυρίως ρούχα. Το ενδιαφέρον είναι ότι ενώ κατήργησαν τη μέρα και την ευκαιρία που δημιουργούσε, συνεχίζουν στην ίδια κατεύθυνση. Επιδιώκουν να μην περιορίζονται οι προσφορές, τα καταστήματα να μπορούν να κάνουν προσφορές όποτε επιθυμούν. Καμία αντίρρηση. Κάθε κατάστημα, κάθε αλυσίδα να κάνει προσφορές όποτε έχει την ανάγκη, την επιλογή ή τη δυνατότητα. Αυτό, όμως, που κυρίως πρέπει να διασφαλίσει το λιανικό εμπόριο είναι το κύριο χαρακτηριστικό του εμπορίου, γενικά. Την εμπιστοσύνη.

Η ελληνική αγορά πάσχει από έλλειμμα εμπιστοσύνης σε πολλά επίπεδα. Οι καταναλωτές υποψιάζονται ότι τους παραπλανούν. Οι ίδιοι οι εμπορευόμενοι ανησυχούν ότι όσοι συναλλάσσονται μαζί τους δεν είναι συνεπείς. Θα καθυστερήσουν την εξόφλησή τους αν δεν αθετήσουν εντελώς τις υποχρεώσεις τους. Ο εφιάλτης όλων είναι πως ο άλλος με τον οποίο έχουν συναλλαγές θα ανακοινώσει αιφνιδίως ότι δεν μπορεί να εκτελέσει τη συμφωνία τους και απαιτεί νέες τιμές, νέες προθεσμίες, νέους όρους συνεργασίας. Οι ιδιοκτήτες που προσφέρουν ακίνητα προς ενοικίαση φοβούνται ότι θα έχουν διαφυγόντα έσοδα για τα οποία θα πληρώσουν φόρο αλλά και ζημίες από εγκατάλειψη των ακινήτων. Κι όλοι γνωρίζουν ότι δεν έχουν δυνατότητα να λύσουν γρήγορα τις διαφορές τους, ούτε αν αναλάβουν το κόστος και προσφύγουν στη Δικαιοσύνη. Θα υποστούν ζημίες ή θα είναι ασυνεπείς και οι ίδιοι. Ξέρουμε τι επιλέγουν.

Πηγή: Καθημερινή